روایت تاریخی_فرهنگی انیمیشن شاهزاده مصر

به گزارش خبرنگار ایمنا، انیمیشن «شاهزاده مصر» روایتگر یکی از معروف‌ترین داستان‌های تاریخی_مذهبی نزد مسیحیان، مسلمانان و یهودیان است. از این رو هنگام انتشار این انیمیشن، از سوی یکتاپرستان اهل کتاب بسیار مورد استقبال واقع شد و البته واکنش‌هایی را نیز از سوی این گروه‌ها دریافت کرد.

انیمیشن موزیکال «شاهزاده مصر» توسط کمپانی دریم ورکز به کارگردانی سایمون ولز و برندا چپمن ساخته و در دسامبر سال ١٩٨٨ منتشر شد. این اثر پس از انتشار در سراسر جهان حدود ٢١٨ میلیون دلار فروش داشت و در سینماهای ٣٤ کشور جهان اکران شد. جالب است بدانید کشور مالزی جز این کشورها نبود چرا که این اثر را تحریم کرده بود. از دیگر ساخته‌های این کارگردانان می‌توان به «دلیر Brave»، «بری زنبوری Bee Movie»، «بالتو Balto» و «مریخ به مادر نیاز دارد Mars Needs Moms»  اشاره کرد. داستان اصلی این انیمیشن، داستان زندگی و پیامبری حضرت موسی(ع) و چگونگی قیام او علیه ظلم و برده داری است. این پویا نما توانست جایزه جوایز آکادمی اسکار در بهترین موسیقی متن برای ترانه‌ی «وقتی باور کردی When You Believe» و جایزه بهترین انیمیشن از جایزه انجمن منتقدان پخش‌کننده فیلم Critics' Choice Movie Awards را از آن خود کند. جالب است بدانید دیزنی در ابتدا مایل بود انیمیشنی با این موضوع بسازد اما اینکار در نهایت توسط کمپانی دریم ورکز ساخته و اکران شد.

نظرات منتقدان

با وجود انتقادهایی که به بعضی جنبه‌های این پویانمایی می‌شود اما برخی نیز بر این باورند که «شاهزاده مصر» آنطور که باید و شاید مورد توجه قرار نگرفته و شایسته جوایز بیشتری بود. طرفداران اثر معتقدند بزرگترین نقطه قوت این پویانمایی این بود که الزاما محدود به گروه خاصی نبود و هرکس با هر ملیت و مذهبی؛ جذب خط داستانی آن می‌شد. نکته جنجال برانگیزی که اتفاقا تمرکز مخالفان و منتقدان این فیلم بر آن دست می‌گذارند.

با وجود تمجید و استقبال گسترده از این پویانمایی، نقدهایی نیز به آن وارد است. مهمترین موارد مورد نقل از سوی پیروان ادیان ابراهیمی است که معتقدند در این فیلم تحریفاتی صورت گرفته و کاملا با متن کتاب مقدس عهد عتیق تطابق ندارد. برای مثال در کتب مذهبی کهن؛ این دختر فرعون است که موسی را از آب خارج می‌کند در حالی که در این پویانمایی شاهد همسر فرعون هستیم نه دخترش؛ یا مورد دیگر این است که پس از رها کردن نوزاد در رودخانه و نجاتش به دست دختر فرعون درنهایت این مادر واقعی حضرت موسی است که دایه او می‌شود چرا که نوزاد شیر هیچ زن دیگری را نمی‌پذیرد. چینین صحنه ای را در هیچ کجای داستان روایت شده در این پویانمایی، شاهدش نیستیم. نقد دیگر این است که فیلم کمتر جنبه معنوی و دینی دارد و مواردی چون عظمت خداوند و هدف از رسالت آنطور که باید و شاید به تصویر کشیده نشده است. به بیان دیگر؛ داستان روایت شده نسبت به داستان اصلی جنبه دراماتیک و بشرگرایانه‌تری دارد تا جنبه مذهبی. با این وجود این انیمیشن با تمامی نواقصی که داشته است تا حد بسیار زیادی موفق بود تا نظر افراد بسیار زیادی در سراسر جهان را به یکی از شخصت‌های مذهبی کلیدی مشترک در بین سه دین مسیحیت، یهودیت و اسلام جلب کند. پویانمایی موزیکال و خوش ساخت که تجربه آموختن داستان‌های دینی را نزد کودکان پیرو این ادیان را بیش از پیش دلپذیرتر می‌سازد.

اصل داستان چه بود

علاوه بر قرآن، داستان اصلی در کتاب مقدس عهد عتیق؛ داستان خروج عبریان از مصر با هدایت حضرت موسی (ع) در دومین فصل کتاب مقدس، سفر خروج، نیز روایت شده است. این کتاب مشتمل بر چهل فصل بوده و با شرح وضعیت قوم بنی اسرائیل در مصر آغاز می‌شود؛ زمانی که به سبب رشد روز افزون جمعیت بنی اسرائیل فرعون دستور کشتار نوزادان پسر را می‌دهد. زوجی از لاویان نوزاد پسرشان را با قرار دادن در سبدی، در نیزارهای رود نیل رها می‌کنند تا از چشم فرعونیان پنهان بماند. یکی از دختران فرعون آن طفل را می‌یابد و نامش را موسی(از آب بیرون کشیده شده) می‌گذارد و از او همچون پسرش مراقبت می‌کند تا او بزرگ می‌شود. موسی پس از کشتن مأمور بیرحمی که بر اسرائیلیان شلاق می‌زد، از مصر می‌گریزد. سال‌ها گذشته و خداوند در میان شعله‌های آتشی به او می‌گوید که برای رهایی قوم اسرائیل به مصر بازگردد. موسی باز می‌گردد و خداوند برای نشان دادن قدرتش، بلایایی را بر مصریان نازل می‌کند. سرانجام فرعون پشیمان شده و می‌گذارد تا موسی قومش را از مصر بیرون ببرد اما در نهایت به تعقیب آنان می‌پردازد. پس موسی برای نجات پیروانش عصای خود را بر آب رودخانه نیل می‌زند، رودخانه از وسط می‌شکافد و مردم از وسط آن گذر می‌کنند. همان حال رودخانه با ورود فرعون و سربازانش دوباره به حالت قبل برگشته و آنان را در خود غرق می‌کند.