به گزارش سرویس ترجمه ایمنا، در حال حاضر در حدود ۵۵ درصد از جمعیت کل جهان، معادل با چهار میلیارد نفر در مناطق شهری زندگی میکنند و سازمان ملل انتظار دارد که این تعداد تا سال ۲۰۵۰ به بیش از ۶ میلیارد نفر برسد. بخش اعظم این رشد در کشورهایی همچون هند، چین و نیجریه اتفاق میافتد؛ مناطقی که همزمان با چندین برابر شدن جمعیت موجود با حجم وسیعی از مهاجرت روستاییان به شهرها مواجه خواهند بود.
این میزان تغییر در شهرها از نظر بسیاری از دانشمندان و برنامهریزان علوم اجتماعی که باور دارند تراکم بیشتر جمعیت منجر به استفاده کارآمدتر از منابع، کاهش تأثیرات منفی بر محیط زیست و شکلگیری تدریجی توسعه پایدار میشود، بهعنوان نوعی تحول مثبت مورد توجه و ستایش قرار گرفته است. با این حال چنین تراکمی میتواند با افزایش ریسک قرار گرفتن در معرض عوامل بیماریزا و احتمال شیوع بیشتر بیماریهای عفونی همراه باشد. پیوند مستقیم موجود میان تراکم جمعیت و شیوع این بیماریها با گسترش چشمگیر شهرنشینی و حتی افزایش ارتباطات جهانی پررنگتر میشود زیرا وجود ویروسهایی که برای مثال از طریق حشرات و یا ترشحات دهان و بینی از فردی به فرد دیگر انتقال مییابد یک مشکل شهری فاجعهبار است که در محیطهای شلوغ و متراکم میزان انتشار و گسترش آنها تا چندین برابر افزایش مییابد.
درحالحاضر تمامی آنچه که در یک شهر دیده میشود، شامل منازل دیوار به دیوار، ساختوسازهای ضعیف، محلات بهمپیوسته، گسترش مناطق غیررسمی، زیرساختهای ناکافی و نامناسب، دسترسی آسان به سفرهای بینالمللی که امکان انتقال بیماریهای همهگیر از یک نقطه به سایر نقاط جهان را افزایش میدهد و مواردی از این قبیل است که منجر به افزایش نگرانیهای موجود در رابطه با پیوند مذکور میشود. البته چنین خطراتی تنها شهرهای بزرگ را تهدید نمیکند و حتی میتواند مسیرهای ورود و خروج و جادههای روستایی را نیز دربر گیرد و درحالیکه در گذشته امکان کنترل بیماریهایی از این قبیل و پیشگیری از انتقال آنها به مناطق روستایی تنها با راهکارهایی همچون جداسازی امکانپذیر بود، درحالحاضر باتوجهبه گسترش شهرنشینی و تحت تأثیرقرار گرفتن تعداد بیشتری از افراد بسیار دشوار است.
علاوه بر این خطرات شهرنشینی با جهانیسازی ارتباط نزدیکی دارد و این امر باعث شده تا فردی که بهطور ناآگاهانه ناقل هر نوع بیماری است، با مسافرت آن را به مناطق سراسر جهان منتقل کند. بدین ترتیب پس از تراکم جمعیت، دومین گزینه موجود برای شیوع بیماریها، امکان مسافرتهای فراوان به نقاط مختلف است. به همین دلیل گفته میشود کنترل شیوع بیماری از طریق سفرهای جهانی باید اولویت اصلی باشد که این امر مستلزم افزایش امکانات فرودگاهها در زمینه شناسایی بیماریهای واگیردار و پیشگیری از اقدام به مسافرت فرد ناقل تا زمان درمان است.
با این حال اساسیترین مشکل موجود در زمینه شیوع بیماریهای فراگیر در شهرها که از اهمیت بیشتری نسبت به کنترل وضعیت مسافران ورودی برخوردار است، رعایت نکردن اصول بهداشتی به حساب میآید. این بخش میتواند شامل نبود زیرساختهای مناسب شهری، رعایت نکردن بهداشت فردی توسط شهروندان و یا هر دو مورد باشد. بر اساس گزارش سال ۲۰۱۴ سازمان بهداشت جهانی و یونیسف، جمعیت ساکن در مناطق فاقد زیرساختهای مناسب آب و فاضلاب در فاصله چهار سال از ۵۴۱ میلیون نفر به ۷۵۶ میلیون رسیده که این افزایش در درجه اول ناشی از پیشی گرفتن سرعت رشد جمعیت نسبت به ایجاد زیرساختهای اساسی و پس از آن فقر است. این امر نقش بسزایی در سرعت گرفتن شیوع بیماریهای فراگیر دارد. بنابراین میتوان گفت بهبود وضعیت مناطق فقیرنشین در سراسر جهان تأثیر چشمگیری در جلوگیری از شیوع بیماریها دارد و بهبود دسترسی به زیرساختهای بهداشتی و بهسازی این مناطق، راهکاری ساده برای کاهش خطرات سلامتی است. با این حال گسترش این مناطق در خارج از کنترل و یا برنامههای دولتی، رسیدگی به آنها را با چالشهایی اساسی مواجه کرده است.
علاوه بر این، تنوع گسترده بیماریها و روشهای انتقال آنها باعث میشود که حتی پیشرفته و تمیزترین شهرها با مناسبترین زیرساختها و امکانات نیز همچنان در معرض شیوع و همهگیری بیماریها و در صورت وقوع این مشکل، نیازمند توسعه سیستمهای نظارت و پاسخگویی بهداشت عمومی مناسب باشد. بعضی از شهرها نیز با شناسایی مشکلات ناشی از محیط و استفاده از طراحیهای معماری برای جلوگیری از شیوع بیماریها، اقدام به حل این مشکل از پایه کردهاند. البته هیچ راهکار تأییدشدهای برای این کار وجود ندارد ولی میتوان با پیشگیری از زمینههای گسترش عوامل بیماریزا، توسعه زیرساختهای مناسب، پیادهسازی مکانیسم پیشگیری از شیوع بیماری در مناطق غیررسمی و آسیبپذیر، ایجاد سیستمهای بهداشت عمومی برای نظارت و پاسخگویی به شیوع بیماریها و غیره از آمادگیهای لازم برای مقابله با شیوع آنها برخوردار شد.
نظر شما