به گزارش خبرنگار ایمنا، از مجموع شهدای دفاع مقدس، ۳۶ هزار شهید، دانش آموز بودند که از میان میز و نیمکت‌های مدارس به مناطق عملیاتی رفتند و با دفاع از میهن، افتخار و استقلال را به ارمغان آوردند. اما مدارس شاهد در سال ۱۳۶۵ با دستور امام خمینی (ره) به رئیس بنیاد شهید و امور ایثارگران ایجاد شد. در ابتدای تأسیس این مدارس فرزندان شهدا، معلولان و اسرا به ترتیب در الویت ثبت نام قرار داشتند اما پس از گذشت یک دهه از عمر این مدارس، نوادگان، برادران، خواهران فرزندان شاهد و ایثارگر و رزمنده نیز امکان تحصیل در این مدارس را پیدا کردند. بر اساس شیوه نامه مدارس شاهد موظف هستند ۲۵ درصد از ظرفیت خود را به طرح شاهد، ۵۰ درصد را به گروه‌های ایثارگری و ۲۵ درصد را نیز به سایر گروه‌ها اختصاص دهند. در سال ۹۷ استاندارد سازی مدارس شاهد اولویت وزارت آموزش و پرورش بوده است. اساس کار و راهبرد وزارت آموزش و پرورش قرار دادن این مدرسه‌ها در مسیر رقابت با سایر مدارس است و این مدرسه‌ها در نظام ارزیابی همپای سایر مدارس بدون ارفاق و یا ملاحظه مشمول ارزیابی قرار گرفتند. در واقع برگزاری کارگاه‌های کیفیت بخشی فعالیت‌های آموزشی و پرورشی مدارس شاهد در راستای تبیین نقشه راه سند تحول نظام تعلیم و تربیت و انسجام بخشی به فعالیت‌های این سند در جهت ارتقای کیفیت آموزشی و پرورشی است. در سال تحصیلی ۹۹-۱۳۹۸ تعداد ۳۸۲ هزار و۱۶۰ دانش آموز در هزار و ۳۵۰ شاهد کشور و ۲۹ هزار و ۷۹ دانش آموز بزرگسال ایثارگر در ۲۹۰ مدرسه ایثارگران بزرگسال مشغول به تحصیل هستند و همچنین ۲۹ هزار و ۱۳۲ دانش آموز طرح پراکنده تحت پوشش تحصیلی اداره کل امور شاهد و ایثارگران هستند.
اما در خصوص آمار محصلان، وضعیت مدارس شاهد اصفهان و برنامه‌های آموزش و پرورش استان و ارتقای آموزش‌های این مدارس به گفت و گو با لیلا سادات ابطحی، رئیس اداره امور شاهد و ایثارگران اداره کل آموزش و پرورش استان اصفهان به گفت و گو نشستیم که در ادامه می‌خوانید:
چه تعداد مدارس شاهد و ایثارگر در استان اصفهان فعال است و چه تعداد دانش‌آموز در این مدارس تحصیل می‌کنند؟
تعداد کل مدارس شاهد استان ۷۳ باب و تعداد دانش آموزان این مدارس ۲۱ هزار و ۹۲۴ نفر است. تعداد کل مدارس ایثارگران استان هفت باب و تعداد دانش آموزان بزرگسال مدارس ایثارگران استان ۸۴۶ نفر هستند.
برنامه‌های آموزش و پرورش استان در راستای تحقق مدرسه صالح در تراز سند تحول بنیادین در بحث آموزشی چیست؟
هدف نهایی در سند تحول رسیدن به حیات طیبه است که برای رسیدن به آن می‌خواهیم مدرسه صالح ایجاد کنیم. اگر چنین مدرسه‌ای با ویژگی‌هایی که در سند عنوان‌شده هماهنگ و زیرساخت مدرسه فراهم شود در این صورت ما مدرسه شادابی خواهیم داشت. برای رسیدن به حیات طیبه باید کودکی تربیت کنیم که آزادانه و آگاهانه و عاقلانی عمل کند نه از روی ترس، لذا یکی از راه‌های آن قوی کردن اراده دانش‌آموزان است. مدرسه باید جایگاهی برای تقویت و تربیت اراده باشد. اگر می‌خواهیم مدرسه صالح داشته باشیم باید فضای آموزشی تدارک ببینیم که متناسب با توان کودک در ابعاد مختلف رشد اورا شاهد باشیم. فضایی شاداب که لذت یادگیری در آن محقق شود و در این راستا باید به همه ساحت‌ها توجه نمود.
شاداب سازی مدارس چه زمانی اتفاق می‌افتد و دانش آموزان با ایجاد چه شرایطی احساس شادمانی خواهند کرد؟
اعتقاد به اهمیت شاداب سازی محیط یاددهی و یادگیری و تمرکز بر یادگیری اثربخش و توأم با لذت و فعالیت در جهت محقق نمودن آن حرکتی جمعی است که همراهی و همدلی همه کسانی که دلسوزانه و متعهدانه به آن می‌اندیشند را می‌طلبد. در این زمینه در سند تحول بنیادین آموزش و پرورش تاکید شده است. اگر سند تحول واقعاً در آموزش و پرورش اجرا گردد و شرایط و زیرساخت‌ها مطابق با ساحت‌های شش‌گانه تربیت فراهم شود، شاداب سازی نیز در مدارس محقق می‌شود. یعنی اگر مطابق با اهداف سند دانش‌آموزی متفکر، پرسشگر، خلاق تربیت کنیم، زمینه تربیت و پرورش نسلی خواهد بود که به معنای واقعی کلمه شاداب خواهد بود. باید به «انتخاب‌گری و مسئولیت پذیری» به‌عنوان اساسی‌ترین ویژگی انسان توجه نمود.به حقوق کودکان توجه کرد و متناسب با نیاز شأن تربیت را در نظر گرفت و آنان را خود ارزیابی و توجه به یادگیری خود و انتخاب هدف یاری نمود. شادابی در کسب مهارت، یادگیری، ا رشد و ایجاد اعتماد به نفس محقق خواهد شد.
مدارس صالح چه اقداماتی در حوزه‌های آموزشی، تربیتی و برنامه‌های دانش آموزان دارند؟ آیا در اصفهان مدرسه‌ای به عنوان نماد مدرسه صالح وجود دارد؟
باید با این نکته مهم توجه کرد که سازمان دهی مداوم و متنوع، فرصت‌های تربیتی در مدرسه صالح ایجاد می‌شود و این سازمان دهی عبارتند از:
- تنوع در زمان: زمان ورود و پایان، زمان ارائه برنامه (زمان رسمی و غیر رسمی) و سرعت متفاوت.
- تنوع در محیط تربیتی: مدرسه، خانه، مسجد، مراکز فرهنگی، علمی و پژوهشی، مراکزشغلی، صنعتی.
- تنوع در طراحی انواع برنامه‌های درسی: برنامه‌های غنی سازی، آموزش‌های خاص، گروه بندی‌های منعطف در درون سطح، پایه، یا کلاس، تنوع در روش و نحوه‌ی اجرای برنامه‌های درسی، گروه کلاس، سطح مدرسه، گروه‌های کوچک، پژوهش فردی و گروهی، کار آموزی، کارورزی، و مربی گری در محیط واقعی، مجازی و الکترونیکی. در این خصوص دبستان دخترانه شاهد طالقانی شهر فلاورجان به عنوان نماد مدرسه صالح اقداماتی انجام داده که سایر مدارس شاهد استان نیز از این دبستان الگو گرفته و تمام مدارس تحت پوشش است.
برای ارتقای آموزش‌ها در مدارس شاهد و ایثارگران چه برنامه‌هایی انجام می‌گیرد؟
ارتقای کیفیت فعالیت‌های آموزشی، پرورشی و اجرایی مدارس بسیار مورد تاکید است که لازمه آن رصد همه جانبه مدیر ان مدارس شاهد از وضعیت موجود و اعلام برنامه‌های خود در راستای موقعیت مدرسه و امکانات و شرایط آن است. آموزش در مدارس باید کیفی و مؤثر و مطلوب باشد. مدرسه موقعیتی برای آموختن شیوه آموختن و شیوه‌های بکار بستن آموخته‌ها و کشف شیوه آموختن و استفاده از شیوه‌های آموختن برای یادگیری مفاهیم مؤثر زندگی است که مدیران باید این موقعیت‌ها را بخوبی بررسی نمایند. ایجاد سبک منسجم در مدارس شاهد به معنی انجام مجموعه فعالیت‌هایی بر اساس ماموریت‌هایی که در اسناد بالا دستی آمده و مدارس از طریق ایجاد سبک منسجم مسئولیت اعتقادی و و اجتماعی خود را محقق می‌کنند. با مشارکت مدیران مدارس شاهد، مجموعه‌ای با عنوان شناسنامه فعالیت‌های آموزشی، پرورشی و اجرایی مدارس شاهد تدوین شد تا مدارس با استفاده از آن و با حفظ چهارچوب واحد، اقدامات و فعالیت‌های مورد انتظار در برنامه‌های گوناگون از قبیل برنامه‌ی تعالی، تدبیر، مدرسه محوری، برنامه بوم را نیز با توجه به اقتضائات خود به نحو شایسته انجام دهند. در سال تحصیلی جدید به شناسنامه مدارس شاهد عنایت خاص و ویژه خواهد شد.
شناسنامه فعالیت‌های مدارس شاهد چه محورهایی را در بر می‌گیرد؟ محتوای این شناسنامه چه هدفی را دنبال می‌کند، توضیح دهید؟
در شناسنامه مدارس شاهد فعالیت‌های آموزشی، پرورشی و اجرایی به عنوان چارچوب فعالیت‌های مدارس شاهد با هدف تحقق حداکثری اهداف و برنامه‌های سند تحول بنیادین به ویژه ساحت‌های شش گانه منظور شده است. محورهای تحقق سبک منسجم مدارس شاهد، کیفیت بخشی فعالیت‌های آموزشی، پرورشی و اجرایی و کمک به تدوین برنامه سالیانه مدرسه است. این شناسنامه شیوه‌ای از «خود ارزیابی عملکرد مدرسه» توسط مدیر نیز است. انتظار می‌رود با استفاده از محتوای شناسنامه فعالیت‌ها، علاوه بر تحقق سند تحول بنیادین به عنوان الگویی از مدرسه صالح، امکان کیفیت بخشی فعالیت‌های مدارس شاهد در جهت «سبک منسجم» را نیز فراهم سازد.
در خصوص رسیدگی به امور تحصیلی و تربیتی دانش آموزان و تدوین شناسنامه مدارس شاهد در استان چه برنامه‌هایی در دستور کار بوده است؟
مشارکت و مسئولیت پذیری مبتنی برخرد جمعی، برنامه ریزی های راهبردی و آینده نگر، تاکید بر فرایند ها و پیامدها بر اساس نظام معیار اسلامی، شایسته سالاری در مدیریت و برنامه درسی مبتنی بر ساحت‌های تربیت برای کسب شایستگی‌ها در جهت تدوین شناسنامه مدارس شاهد استان بوده است. ایجاد تعامل بین مدیران هر دوره تحصیلی، برگزاری کارگاه‌های توانمند سازی، بیان تجارب ارزشمند در بستر موقعیت‌های متفاوت مدارس و ایجاد فضای همدلانه در استفاده از پتانسیل‌های تجربی و مدیریتی در این راستا اثربخش است.
در زمینه برگزاری کلاس‌های توجیهی برای صلاحیت حرفه‌ای مدیران و آموزگاران مدارس شاهد و ایثارگران در استان برنامه‌های خاصی مد نظر بوده است، شرح دهید؟
برگزاری دوره‌های ضمن خدمت در طول سال تحصیلی برای مدیران مدارس شاهد و ایثارگران که در این خصوص دوره نرم افزار تخصصی سامانه جامع امور شاهد و ایثارگران (سجا) در پژوهش سرای فضیلی ناحیه سه با حضور مدیر کل امور شاهد و ایثارگران برای تمام مدیران مدارس شاهد استان مورخ ۳۰ دیماه ۹۸ برگزار شد و ادامه این کارگاه‌ها در سال جاری ۹۹- در سامانه شاد با عضویت تمام مدیران و همکاران پیگیری شده است. علاوه بر این بازدید دوره‌ای جهت نظارت بر مدارس شاهد استان در طول سال تحصیلی و ارائه گزارش و بررسی مستندات در خصوص فعالیت‌های انجام شده و در حال انجام اقدامات و فعالیت‌های مورد انتظار در برنامه‌های گوناگون از قبیل برنامه‌ی تعالی، تدبیر، مدرسه محوری، توسط مدیران و عوامل اجرایی آموزشگاه در روند کارها بوده است. همچنین برگزاری گردهمایی مدیران مدارس شاهد به تفکیک دوره در طول سال تحصیلی جهت دانش افزایی و افزایش صلاحیت‌های حرفه‌ای مدیران است.
با شیوع ویروس کرونا و تعطیلی مدارس و ارائه آموزش‌های مجازی چه برنامه‌هایی در مدارس شاهد برای تدریس و آموزش دانش آموزان انجام گرفته است؟
با شیوع بیماری کرونا در مدارس شاهد همانند مدارس دیگر سبک آموزش و اجرای برنامه‌های پرورشی به سمت فضای مجازی تغییر مسیر داد. در سامانه erp و پیام رسان شاد همکاران و دانش آموزان عضو شدند. جلسات ویدئوکنفرانس و توجیهی جهت هماهنگی با همکاران برگزار گردید و کانال‌های اطلاع رسانی تشکیل شد. دسترسی دانش آموزان به فضای مجازی بررسی و امکان استفاده از برنامه‌ها مورد رصد قرار گرفت و اگر دانش آموزی به دلیل نداشتن گوشی هوشمند امکان دسترسی به برنامه‌ها را نداشت حمایت شد. حضورو غیاب دانش آموزان، تدریس بر اساس زمانبندی، ارائه فایل‌های صوتی و فیلم‌های آموزشی، ارزشیابی‌های مجازی و برگزاری جلسات و آموزش قرآن و هنر از جمله خط تحریری، کاردستی و دست ورزی ، برگزاری مسابقات و استفاده از محتواهای تهیه شده در کلاس‌های درس از جمله برنامه‌هایی است که در مدارس شاهد اجرا شد.
ارائه آموزش‌های مجازی به دانش آموزان در شرایط بحران چه مزایایی را به دنبال داشته است؟
آنچه در مدیریت بحران مهم است این است که بتوانیم از تهدید به وجود آمده استفاده کنیم، تعاملات مجازی در این مدت بعنوان فضایی که با نظارت و برنامه ریزی مناسب والدین می‌تواند فضایی در جهت رشد و ارتقا و توانمندی تبدیل شود مطرح شد و نگاه اجتماعی به تکنولوژی تغییر کرد. سیستم آموزش بسرعت با حجم زیادی از تغییرات و چالش‌ها و با مجاهده همکاران ره چندین ساله را پیمود و نگاه به آموزش هم چند بعدی و وسیع‌تر گردید. دغدغه خانواده که افت تحصیلی دانش آموزان بود تا حد زیادی با همدلی و همت معلمان برطرف شد و این همه چراغ راهی برای استفاده از تجارب ارزشمند کسب شده در سال‌های آتی خواهد بود.
گفت‌وگو از: اکرم کیانی - خبرنگار سرویس جامعه ایمنا
نظر شما