کابوس دیالیز

به گزارش خبرنگار ایمنا، روزانه ۱۵ هزار عملیات دیالیز در ۵۷۲ مرکز سراسر کشور انجام می‌شود تا افرادی که کلیه‌هایشان از کار افتاده بتوانند روند درمان خود را پیگیری کنند. تعداد دفعات دیالیز در هفته، آمد و رفت بیماران از روستاها و شهرهای کوچک به مراکز درمانی و نبود شرایط حمایتی برای همراهان بیمار، بار سنگین‌تری از مصائب بیماری را بر تن رنجور بیماران افزوده است.

از کار افتادگی کلیه‌ها و ازدست رفتن لذت‌ها

"وقتی بهت می‌گن تو یک بیمار دیالیزی هستی، یعنی قرار است تا مدت‌ها جور دیگری زندگی کنی، من سه بار در هفته برای دیالیز میام، هربار چند ساعت، از ساعت‌های اولیه روز هم میام و تا عصر درگیرم؛ مشکل کلیه‌ام که شدید شد حتی اجازه فرزندآوری هم نداشتم و باید منتظر بمانم تا بعد از عمل پیوند؛ شاید تا دو سال بعد از عمل باید صبر کنم تا پزشکان به من اجازه مادر شدن بدهند؛ آنهم در شرایطی قبول می‌کنند که کلیه پیوندی روی بدنم جواب داده باشد وگرنه هیچ!"

فاطمه یکی از بیمارانی است که باید مورد عمل پیوند کلیه قرار گیرد؛ او بیم خود را از تجربه یکی دیگر از بیماران به دست آورده است: "خانم بارداری بود که گفته بودند کلیه‌اش کم کار شده؛ دیالیز شد و بچه را ۲۷ هفته‌ای به دنیا آورد؛ بچه یک ماهی بستری بوده و در نهایت فوت کرد!"

تقریبا تمام کسانی که روی تخت مراکز درمانی خوابیده‌اند، فیستول در رگ دارند و با خواندن کتاب، گوش دادن به موسیقی و یا تسبیح به دست و ذکر بر لب منتظر پایان روند دیالیز خود هستند، با این بغض‌های فروخفته فاطمه سهیم هستند؛ این بیماران اگرچه درمان رایگان دارند و امیدوارند که نوبت آن‌ها برای پیوند کلیه برسد، اما مشکلات ناشی از بیماری بیش از هر زمان دیگری آن‌ها را به سکوت و فرورفتن در خود واداشته است.

دیالیز و فرسودگی‌هایش

بسیاری از آن‌ها به دلیل شدت بیماری، دچار ضعف دیداری شدید شده‌اند و چون دور و اطراف خود را ممکن است نشناسند تمایلی هم به ارتباط با دیگران ندارند؛ دستگاه‌های دیالیز فرسوده که به نالطفی تحریم‌ها جایگزین آن‌ها وارد کشور نمی‌شود، سر درد، حالت تهوع و سرگیجه برای آن‌ها می‌آورد تا جور خاصی آن‌ها را نسبت به هرچیزی که در اطرافشان است بی میل کند.

در اکثر مراکز درمانی، این فرسودگی، بیماران را نیز فرسوده کرده است؛ مانند بهنام ۳۰ ساله که می‌گوید: "باید ساعت‌های اولیه روز بیاییم تا دستگاهی که از آن مطمئن هستیم را انتخاب کنیم وگرنه چندتا دستگاه قدیمی شده بیمارستان بعد از دیالیز فقط سردرد می‌آورد؛ ما کم فشار تحمل نمی‌کنیم، همین آنفلوآنزا که آمد، ما بیشتر از همه می‌ترسیدیم که مبتلا شویم چون ایمنی بدنمان پایین است و ممکن بود از دام دیالیز به دام آنفلوآنزا و بعد از آن مرگ بیفتیم."

بازار سیاهی نیست، حمایت‌ها حداقلی است

مدیر انجمن حمایت از بیماران کلیوی اصفهان بر وجود این کمبودها و دردها صحه می‌گذارد: در استان اصفهان اکثر دستگاه‌ها فرسوده هستند و بخش خصوصی در بخش همودیالیز اصلا ورود نکرده است؛ عمل پیوند کلیه نزدیک به چهل میلیون تومان هزینه دارد، هزینه‌های دارویی و آزمایش‌های قبل از عمل، مشکلات معیشتی را هم باید به مشکلات بیماران اضافه کرد.

محمد اسماعیل خانیان با اشاره به اینکه دو هزار و ۷۰۰ بیمار دیالیزی و چهار هزار بیمار پیوند شده در اصفهان وجود دارد، می‌گوید: هزینه عمل را بیمه پرداخت می‌کند اما هزینه خرید را نه؛ ولی انجمن در این زمینه بیماران را حمایت می‌کند. برای عمل پیوند کلیه، تامین بخشی از هزینه دارو، تقسیم بسته‌های غذایی و اهدای وام قرض‌الحسنه تا سقف شش میلیون تومان خدماتی است که انجمن انجام می‌دهد.

او ادامه می‌دهد: بیماران دیالیزی توسط بیمارستان به انجمن معرفی شده و سپس تحت پوشش قرار می‌گیرند؛ بانک اطلاعاتی نیز موجود است که افراد با ثبت‌نام در آن و در انجمن در نوبت دریافت کلیه پیوندی اهدایی قرار می‌گیرند؛ همین کار باعث شده بازار سیاهی برای خرید و فروش کلیه به وجود نیاید چون اگر کسی بخواهد بالاتر از قیمت مصوب وزارت بهداشت، برای فروش کلیه پول بگیرد اجازه نخواهیم داد.

با پیشگیری‌، مصائب بیماری‌های کلیوی بسیار دور تر از آن چیزی است که فکر کنیم؛ انجمن در این زمینه هم سعی کرده با همکاری انجمن دیابت در جهت پیشگیری از ابتلا به بیماری همکاری کند. پیشگیری‌هایی که با خرده کارهایی می‌تواند اتفاق بیفتد تا هیچ‌گاه به بیماری کلیوی دچار نشویم.

با پیشگیری، از ابتلا به بیماری‌های کلیوی دوری کنید

شیوا صیرفیان، فوق تخصص کلیه و مجاری ادراری گفت: افرادی که سابقه سنگ کلیه یا فشار خون و دیابت دارند یا از داروها و مسکن‌ها خودسرانه استفاده می‌کنند و ورزشکارانی که از مکمل‌ها برای تقویت عضلات خود استفاده می‌کنند را مستعد ابتلا به بیماری‌های کلیوی می‌داند.

او معتقد است: نباید خودسرانه دارو مصرف کرد به‌ویژه مسکن‌ها، داروهای فشار خون و قند باید به‌طور سالانه کنترل شده و از چاق شدن و سیگار کشیدن پرهیز کرد ؛ استفاده از فست فود را باید به حداقل رساند و با مصرف بالای مایعات، میوه و سبزیجات می‌توان بدون ابتلا به بیماریهای کلیه زندگی کرد.

صیرفیان ادامه می‌دهد: التهاب کلیه و دفع پروتئین توسط کلیه‌ها، دفع خون همراه ادرار به دلیل مشکلات کلیوی و بیماری‌های مادرزادی با انجام آزمایش مشخص می‌شود و مورد درمان قرار می‌گیرد اما اگر بیمار به توصیه‌ها عمل نکند و مراقبت‌های پزشکی انجام نشود ممکن است فرد به مرحله دیالیز برسد.

از مصرف گیاهان دارویی بدون اطلاع خودداری شود

او درباره مصرف گیاهان دارویی که این روزها بازار فروش آن برای بیماران کلیوی به‌ویژه در شبکه‌های اجتماعی رونق پیدا کرده است می‌گوید: بیماران کلیوی از مصرف برخی گیاهان که به اسم گیاهان دارویی معرفی می‌شوند، جدا خودداری کنند زیرا اجزای آن مورد ارزیابی قرار نگرفته و ممکن است با داروهای مصرفی بیمار در تداخل باشد به همین دلیل این روش تاکنون جایگاهی در درمان بیماری‌های کلیوی نداشته است.

به گفته صیرفیان بیماری کلیوی با آزمایش و سونوگرافی تشخیص داده می‌شود و کمرنگ شدن ادرار، تورم دست و پا، درد پهلو و کلیه و سوزش مجاری ادراری نشانه‌های ابتلا به آن است.

او اضافه می‌کند: بیشترین مراجعین بیماری‌های کلیه مربوط به افرادی است که دیابت یا فشار خون دارند، این افراد باید در اولین فرصت فرایند درمان خود را آغاز کنند.

این فوق تخصص کلیه و مجاری ادراری توصیه‌هایی نیز برای افرادی داشت که متقاضی پیوند کلیه هستند: اگر قبل از اینکه بیمار دیالیز شود، عمل پیوند انجام شود نتیجه بهتری خواهد داشت و برخی هم بنا به بیماریشان باید اول دیالیز شوند و بعد پیوند صورت گیرد؛ این موارد بسته به تشخیص و نظر پزشک دارد. افرادی که قصد پیوند کلیه دارند، تنها در صورت اضطرار دست به تزریق خون بزنند و در این حالت نیز حتما باید پزشک را در جریان بگذارند تا بدن بیمار پس از پیوند دچار آسیب نشود. این افراد نباید در مصرف انواع گوشت و نمک زیاده‌روی کنند، پیاده‌روی و ورزش را نیز فراموش نکنند.

دوری از چاقی برای ابتلا به بیماری‌های کلیوی و حتی پیوند کلیه بسیاری مهم است، برخی پزشکان عمل پیوند کلیه را برای افراد چاق انجام نمی‌دهند چون این کار بسیار سخت بوده و ریسک بالایی دارد به همین دلیل افرادی که متقاضی پیوند کلیه هستند لازم است حتما خود را لاغر کنند.