شاخص‌های طراحی فضای عمومی شهری

فضای عمومی، ساختاری اجتماعی است که دارای ویژگی‌هایی چون قابلیت دسترسی، جامعه پذیر بودن، شکل ظاهری مناسب و جذاب است؛ در صورت طراحی صحیح و علمی، فضاهای شهری می‌تواند ضامن سلامت اجتماعی شهروندان باشد.

به گزارش سرویس ترجمه ایمنا، به طور کلی، میدان‌ها، جاده‌ها، خیابان‌ها، سواحل، پارک‌ها، پیاده روها، ایوان‌های مقابل اداره‌ها و در واقع هرجایی که مردم با یکدیگر در تعامل باشند، جزو فضای عمومی به حساب می‌آید. در این میان فضاهای عمومی «عالی» به آن دسته از این مکان‌هایی گفته می‌شود که محل تبادلات اجتماعی و اقتصادی، مکان برگزاری جشن‌ها و جایی برای ملاقات دوستان با یکدیگر باشد، فضایی که در دسترس همه اقشار جامعه قرار داشته باشد و همه بتوانند به نوعی در آن فعالیت داشته باشند، شکل ظاهری مناسب و فضای راحتی داشته باشد و در نهایت محیطی جذاب برای بازدیدکنندگان و عابران به حساب آید به طوری که هر کس در آن قرار می‌گیرد، دور شدن از فضا و انتخاب یک مکان دیگر را ترجیح ندهد.

از آنجایی که این فضاها تشکیل‌دهنده  بخش بزرگی از زندگی عمومی هر فرد است، بنابراین مناسب بودن آن‌ها بسیار مهم بوده و بر دیگر وجوه زندگی شخص نیز تأثیر بسیاری دارد. با این وجود علی‌رغم اینکه بعضی از فضاهای عمومی بسیار موفقیت‌آمیز عمل می‌کنند و تمامی ویژگی‌های لازم را دربر دارند ولی بعضی از آن‌ها نمی‌توانند چنان که لازم است مورد استقبال واقع شوند و در برآورده ساختن ویژگی‌هایی که انتظار می‌رود دچار شکست می‌شوند.

به منظور یافتن علت، پروژه فضاهای عمومی (PPS) که یک سازمان غیرانتفاعی برای برنامه‌ریزی، طراحی و آموزش برای کمک به ایجاد و پایداری فضاهای عمومی و در نتیجه ایجاد جوامع محکم و قوی است، به بررسی و ارزیابی هزاران فضای عمومی در سراسر جهان پرداخته است. این سازمان دریافته است که موفقیت یک فضای عمومی به رعایت چهار اصل کیفی بستگی دارد که در ادامه به معرفی آن‌ها می‌پردازیم. 

دسترسی و پیوستگی

مناسب بودن یک فضای عمومی با توجه به دسترسی به محیط اطراف، چه از نظر بصری و چه از لحاظ فیزیکی، کاملا قابل تشخیص است. از سوی دیگر حاشیه‌ها و اطراف این فضا نیز از اهمیت بسزایی برخوردار است. برای مثال عبور از کنار ردیف مغازه‌هایی که در حاشیه خیابان قرار دارند بسیار جذاب‌تر و امن‌تر از پیاده‌روی در کنار یک دیوار سفید یکدست و یا یک محوطه خالی است.

علاوه بر این فضاهای قابل دسترسی گردش مالی بالایی دارند و تردد وسایل حمل و نقل عمومی از آن‌ها راحت‌تر است و به همین خاطر گزینه‌هایی ایده‌آل به حساب می‌آیند. مهم است که این فضاها از دور قابل دیدن باشد و ارتباط بین آن‌ها و ساختمان‌های مجاورشان ملموس باشد. وضعیت مسیرهای پیاده‌روی و توجه به نیازهای توان‌خواهان، وضعیت دسترسی به وسایل حمل و نقل عمومی و نزدیکی به ایستگاه‌های حمل و نقل نیز در این بخش از اهمیت بسیاری برخوردار است.

راحتی و شکل

راحتی فضا و تصویری که از خود بر جای می‌گذارد، خصوصا تأثیر آن در اولین نگاه و در لحظه ورود، نقش مهمی در موفقیت آن دارد. راحتی شامل ایمنی کافی، پاکیزگی، وجود مکان کافی برای نشستن و اهمیت دادن به مکان‌هایی می‌شود که ممکن است یک فرد برای نشستن در آن را ترجیح دهد.

موارد استفاده و فعالیت‌ها

فعالیت‌ها، بلوک‌های ساختاری اصلی یک مکان به حساب می‌آیند زیرا دلایل لازم برای حضور مردم را فراهم می‌آورد. فضایی که در آن هیچ فعالیتی انجام نمی‌گیرد در واقع یک فضای خالی، بی‌استفاده و بیهوده است و به طور کلی بیانگر این نکته است که مشکلی در این بین وجود دارد. علاوه بر این وجود فعالیت‌های بیشتر برابر است با فرصت‌های مشارکتی بیشتر و بهتر، امکان برقراری تعاملات بیشتر، دربرگیری افراد در سنین مختلف و ایجاد فضایی سرگرم‌کننده و مناسب برای تمامی اقشار که هم می‌تواند در جمع‌های دوستانه و هم در گروه‌های کاری گرد هم بیایند. بنابراین مناسب بودن یک فضا بسته به داشتن موارد استفاده گوناگون هم‌چون وجود وسایل بازی، سرگرمی، ورزشی و تفریحی است و البته وجود شخصی که آن‌ها را مدیریت می‌کند.

جامعه‌پذیری

دستیابی به این ویژگی کمی دشوار است ولی درصورتی که یک فضا از آن برخوردار باشد، جامعه‌پذیری تبدیل به یک شاخصه غیرقابل‌تصور می‌شود، زیرا وقتی مردم با یکدیگر معاشرت کنند، در تعامل با دوست و غریبه‌ هر دو احساس راحتی داشته باشند، بتوانند با یکدیگر ارتباط چشمی برقرار کنند و فضای مشترکی که با هم در آن قرار می‌گیرند را بخشی از خود بدانند و به زیبایی و پاکیزگی آن اهمیت دهند، نوعی احساس دلبستگی نسبت به جامعه در آن‌ها شکل می‌گیرد که می‌تواند به نحوی تقویت‌کننده فعالیت‌های اجتماعی آن‌ها نیز باشد.

کد خبر 393640

برچسب‌ها

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.