بهار از زیبنده‌ترین فصل‌هاست و خنکای نسیم آن هر شخصی را به وجد می‌آورد، اما برخی از این همه زیبایی لذت چندانی نمی‌برند و با آمدن بهار آلرژی فصلی به خاطر گرده گل‌ها و درختان که در هواست به سراغشان می‌آید و به جای لذت بردن از سرسبزی چشم‌نواز بهار غالب اوقات مشغول پاک کردن اشک از چشمان خود هستند.
عطسه، اشک، سر درد، خارش چشم وگلو و بسیاری مشکلات دیگر در سه ماه ابتدایی سال گریبانگیر افرادی است که بدنشان به آلرژن‌ها حساس‌تر هستند و اگر به واسطه داروهای آنتی هیستامین نبود باید تمام فصل بهار را در خانه می‌ماندند تا شاید از شدت حساسیت فصلی‌شان کاسته شود.
در این راستا برای دانستن اینکه این بیماری از کجا به سراغ ما می‌آید، چه کنیم تا علائم آلرژی در این فصل کمتر ما را آزرده خاطر کند و رفع این معضل چگونه ممکن است، گفت‌وگویی با ناهید اسکندری متخصص ایمونولوژی و آلرژی بالینی، عضو هیئت علمی و دانشیار دانشگاه علوم پزشکی اصفهان انجام داده‌ایم که در ادامه می‌خوانید:
حساسیت فصلی چیست؟
حساسیت یا آلرژی یکی از شایع‌ترین بیماری‌های غیر واگیر در دنیاست و احتمال بروزش در هر سنی وجود دارد. در کشور ما نیز شیوع این بیماری تقریبا بالا و متداول‌ترین نوع آن حساسیت فصلی است. این نوع آلرژی نیز انواع مختلفی مانند آلرژی تنفسی(آسم آلرژیک)، اگزمای فصلی (یا آلرژی پوستی) و حساسیت بینی دارد. تعریف حساسیت این است که پاسخ بیش از اندازه سیستم ایمنی بدن در بعضی از افراد به علل مختلف محیطی و یا ژنتیکی رخ می‌دهد و باعث تولید یک سری مواد مانند هیستامین در بدن می‌شود که عامل اصلی بروز حساسیت‌ها هستند. هیستامین بر روی گیرنده‌های عصبی مربوط به هر ارگانی از بدن مثل عروق و عضله می‌نشیند و باعث تحریک می‌شود و علائم حساسیت را در هر فرد با واکنشی متفاوت نشان می‌دهد.
آلرژن‌ها چه هستند و چه واکنش‌هایی را در بدن ایجاد می‌کنند؟
واکنش‌های آلرژی در هر قسمت از بدن می‌توانند ایجاد شوند، مثلا اگر پوست بدن، چشم، مخاط بینی، بافت ریه، گوش با آلرژن‌ها یا همان محرک‌های بروز حساسیت در تماس باشند، عکس‌العمل‌های متفاوتی مانند کهیر و خارش، سوزش و اشک، عطسه‌های مکرر همراه با آبریزش و گرفتگی بینی، تنگی نفس، خارش و گرفتگی گوش ایجاد می‌کنند .آلرژن‌ها می‌توانند برخی مواد غذایی و گیاهی، آلاینده‌های هوا، گرد و غبار، گرده گل و گیاه، مواد شیمیایی مانند رنگ مو باشند.
شاخصه‌های آسم آلرژیک چیست؟
آسم آلرژیک با آسم تفاوت دارد و سه شاخصه مهم از جمله تنگی نفس، سرفه‌های مکرر و خس خس سینه که حین انجام عمل بازدم به علت تنگ شدن مجاری تنفسی و سخت شدن تنفس ایجاد می‌شود دارد؛ اگر علائم آلرژی شدید و وسیع باشد نیاز به درمان‌های اورژانسی است.
آلرژن‌های هر فصل چه مواردی هستند؟
آلرژی‌ها بسته به نوع آلرژن‌های موجود در محیط نشانه‌های مختلفی دارند. شایع‌ترین آلرژن‌هایی که در فصل بهار باعث ایجاد حساسیت فصلی می‌شود همان گرده گل، گیاهان و درختان است و مواد غذایی در این فصل نقش کم رنگ‌تری دارند. در فصل تابستان گرده علف‌ها، در فصل پاییز نیز معمولا وزش باد باعث می‌شود این بیماری تا حدودی در افراد دیده شود و در فصل زمستان بیماری آلرژی کمتر است، چرا که محرک‌ها مثل گرده گل‌ها کمتر وجود دارند و ممکن است فرد به علت برخورد با سرما و یا تغییر دما یک سری نشانه‌های آلرژی را داشته باشد.
نقش وراثت در بروز این بیماری بیشتر است یا عوامل محیطی؟
نقش وراثت در ایجاد حساسیت فصلی بیشتر از عوامل محیطی است، به طوری که اگریکی از والدین آلرژی داشته باشد، احتمال ابتلای فرزند تقریبا ۵۰ درصد است و اگر هر دو والدین به این بیماری دچار باشند احتمال ابتلای فرزندان بالاتر خواهد بود. فردی که زمینه ژنتیکی ابتلا به آلرژی دارد در فصل بهار باید حدود سه ماه درگیر این معضل باشد و پیشگیری و درمان را به طور جدی انجام دهد.
افرادی که سابقه ژنتیکی ندارند اگر تحت تاثیر عوامل محیطی آلرژیک قرار بگیرند تقریبا حدود ۳۰ درصد احتمال ایجاد آلرژی در آن‌ها وجود دارد.
راه‌های پیشگیری از حساسیت فصلی چیست؟
آلرژی درمان قطعی ندارد و باید کنترل شود. نصف بیشتر راه درمان این بیماری توسط خود شخص و از طریق پیشگیری صورت می‌گیرد، همچنین فرد باید از تماس با مواد تحریک‌کننده و حساسیت‌زا خودداری کند و مواردی مانند ماسک زدن در محیط باز، نرفتن در محیط‌هایی که گل و گیاه بیشتر است، بستن پنچره‌های اتاق در بیشتر مواقع، شستن ملافه‌ها حداقل هر دو هفته یک بار را رعایت کند و حتی از عواملی مانند بوییدن عطرها و مصرف مواد غذایی محرک مثل ادویه‌ها، تخم مرغ، گوجه و فست فودها که باعث تحریک بیشتر عوامل آلرژی زا می‌شود دوری کند.
برای درمان این بیماری چه داروهایی باید مصرف شود؟
درمان دارویی نیز باید زیر نظر پزشک انجام شود و از مصرف خودسرانه داروها پرهیز شود. درمان غالب این بیماری از طریق مصرف انواع آنتی هیستامین‌ها انجام می‌شود که نوع آن در افراد بزرگسال و کودکان و همینطور بسته به نوع نشانه‌ها متفاوت است. با توجه به نوع حساسیت مثلا اگر آسم آلرژیک باشد در موارد شدیدتر اسپری‌های گشاد کننده برونش ریه وحتی اسپری‌های استنشاقی کورتون‌دار نیز تجویز می‌شود.
افراد باید داروهای تجویز پزشک را به موقع مصرف نمایند. دوره درمان را رها نکنند و به اتمام برسانند، چراکه با مصرف چند روزه داروها علائم بیماری کاهش می‌یابد و فرد دوره درمان را خودسرانه رها می‌کند و همین امر باعث عود دوباره یبماری با شدت بیشتری می‌شود.
ایمنوتراپی چیست ؟
درمان ایمنوتراپی همان درمان با واکسن است، معمولا در بیماری‌های آلرژیک که به درمان به سختی جواب بدهند و یا اصلا جواب ندهند، همچنین سن بیمار نیز بالاتر از هفت سال باشد واکسن توصیه می‌شود. این واکسن‌ها که خاص شده آلرژن‌ها هستند با توجه به نوع آلرژی ممکن است زیر زبانی یا زیر پوستی باشند. درمان ایمنوتراپی حدود یک سال به طول می‌انجامد و بعد از آن به تدریج نتایج در بیمار ارزیابی می‌شوند تا مشخص شود آیا درمان نتیجه بخش بوده است؟
ایمنوتراپی باعث پوکی استخوان می‌شود؟
درمان ایمنوتراپی باعث ابتلا به پوکی استخوان نبوده و نخواهد بود. آنچه در این بیماری باعث پوکی استخوان می‌شود، استفاده از کورتون‌ها یا استروئیدها مانند بتامتازون و دگزامتازون هستند که به صورت خوراکی، استنشاقی و یا تزریقی تجویز و در دراز مدت باعث ایجاد یک سری عوارض در بدن می‌شود که یکی از این عوارض پوکی استخوان است.
مهم‌ترین توصیه‌ای که باید به بیماران درگیر با آلرژی فصلی داشت چیست؟
توصیه می‌شود افرادی که دچار حساسیت هستند تا جایی که ممکن است از مصرف آنتی بیوتیک‌ها خودداری کنند، زیرا درست است افرادی که حساسیت دارند مستعد عفونت‌های باکتریایی هستند و نیاز به مصرف آنتی بیوتیک‌ها دارند، اما نباید فراموش شود که خود آنتی باکتری‌ها مثل پنی سیلین‌ها می‌توانند باعث تشدید علائم آلرژی باشند.
نظر شما