حساسیت غذایی جزیی از واکنش غذایی است/ ۸ درصد کودکان از حساسیت غذایی رنج می برند

به گزارش گروه علم وفناوری خبرگزاری ایمنا، حساسیت های غذایی زمانی رخ می دهد که سیستم ایمنی بدن شما دچار اشتباه میشود. در حالت طبیعی سیستم ایمنی بدن وظیفه مقابله در برابر میکروب ها و کلا همه بیماری ها را دارد و در برابر این آنتی ژن ها تولید ماده ای به نام آنتی بادی میکند که این ماده خود را به شکل التهاب نشان می دهد.

ولی گاهی همین سیستم ایمنی ماده غذایی خاصی را به شکل دشمن دیده، آن را خطرناک دانسته و در برابر آن واکنش نشان داده و آنتی بادی تولید میکند. این تولید آنتی بادی در بدن با التهاب همراه بوده که میتواند از یک آبریزش ساده شروع شده و در نهایت حتی در صورت تماس مداوم با ماده آلرژی زا به شوک و مرگ بینجامد.

ممکن است واکنش آلرژیک به غذاهای خاص برای بعضی از افراد قدری ناخوشایند و برای برخی دیگر خیلی وحشتناک و حتی برای حیات تهدیدآمیز باشد.

علایم حساسیت غذایی در عرض چند دقیقه تا یک ساعت بعد از خوردن غذای ممنوعه ظهور می کنند.

یکی از وظایف دستگاه گوارش انتخاب موادغذایی اصلی برای رشد سلولی و همزمان دفاع در برابر میکروب‌ها و پاسخ مناسب ایمنی در مقابل پروتئین‌های غذایی است که می‌توانند تظاهرات آلرژی غذایی ایجاد کند.

حساسیت غذایی در برخی از افراد ممکن است باعث ظهور علایم بسیار شدید و یا پاسخ های بسیار خطرناک و کشنده ای موسوم به آنافیلاکسی (anaphylaxis) گردد.

پزشکان معتقدند که حساسیت ها می توانند ارثی باشند و این بدین معناست که اگر پدر و مادر خود و یا دیگر خویشاوندان نزدیک آنها دارای آلرژی های خاصی نظیر تب یونجه بودند، شما بیشتر احتمال ابتلا به آلرژی را دارید.

بعضی از بچه ها با حساسیت به غذاهای معینی به دنیا می آیند، در حالی که برخی دیگر دچار آلرژی های غذایی به مرور زمان میشوند که این ممکن است به خاطر محیط اطراف فرد یا تغییر در بدن آنها با افزایش سن باشد.
بر اساس آمارهای اعلام شده ۸ درصد بچه های زیر ۳ سال و ۴ درصد بزرگسالان حساسیت غذایی دارند، برخی از بچه ها این حساسیت را همزمان با بزرگتر شدن از دست خواهند داد (حتی اگر درمانی صورت نگیرد).
حساسیت غذایی به سادگی با مشکل متداول دیگری به نام عدم تحمل غذایی اشتباه گرفته می شود. در صورتیکه عدم تحمل غذایی مشکل کم اهمیت تری است که در آن سیستم ایمنی درگیر نمی شود.

بهترین راه پیشگیری از یک واکنش آلرژیک، شناخت و اجتناب از غذاهایی است که این علایم را ایجاد می کنند؛ البته برای برخی از افراد این مشکل فقط یک مسئله ناراحت کننده است، اما برخی دیگر آنرا رنج بزرگتری می بینند.

حساسیت غذایی جزیی از واکنش غذایی است

فوق تخصص گوارش و کبد کودکان در این باره به خبرنگار ایمنا می گوید: واکنش غذایی یک واژه کلی است چرا که حساسیت غذایی جزیی از واکنش غذایی به شمار می رود.

دکتر پیمان نصری با اشاره به اینکه واکنش غذایی عدم تحمل به برخی از مواد غذایی همچون شیر را هم شامل می شود، می افزاید: بعضی افراد در بزرگسالی نمی توانند شیر بخورند، شکم آنها نفخ پیدا می کند و این نوعی عدم تحمل است ولی آلرژی غذایی به زمانی گفته می شود که در بدن واکنش های سیستم ایمنی باعث تولید پادتن هایی علیه برخی غذاها می شود.

وی ادامه می دهد: وقتی پادتن ها ایجاد می شود، علایم گوارشی، پوستی، ریوی، قلب و عروقی ایجاد می شود که به آنها آلرژی غذایی گفته می شود.

فوق تخصص گوارش و کبد کودکان با بیان اینکه آلرژی های غذایی به دو دسته تقسیم می شوند، تصریح می کند: برخی از آنها وابسته به پادتن هستند عده ای هم وابسته نیستند؛ علایم آلرژی هایی که وابسته به پادتن هستند زودتر نمایان می شوند، به عنوان مثال پس از چند دقیقه از مصرف غذا علایمی همچون کهیر، خارش، اگزمای پوستی، تنگی نفس، سرفه، دل درد، اسهال و حالت تهوع آشکار می شود.

وی یادآور می شود: در دسته دوم علایم کم کم بروز پیدا می کند و معمولاً علایم منحصر به دستگاه گوارش و پوست است؛ به همین دلیل مادر نمی تواند متوجه شود که کودک او به خاطر خوردن غذایی طی دو هفته قبل، الان دچار خونریزی گوارشی شده است.

دکتر نصری علایم آلرژی غذایی که وابسته به پادتن نسیتند را پیچیده دانسته و اظهار می کند: از جمله این علایم نارسایی رشد، دفع مدفوع سیاه رنگ، سوء جذب، اسهال خونی، استفراغ مزمن یا ریفلاکس است.

وی یادآور می شود: حساسیت غذایی ممکن است سیستم های مختلف بدن را تحریک کند.

فوق تخصص گوارش و کبد کودکان با بیان اینکه شروع حساسیت غذایی را می توانیم در هر سنی شاهد باشیم، اضافه می کند: افراد ممکن است به طور ناگهانی به برخی غذاها حساسیت پیدا کنند.

وی در پاسخ به این سؤال که چه غذاهایی بیشتر آلرژی ایجاد می کنند، اظهار می کند: مواد آلرژی زا به ۶ دسته تقسیم بندی می شوند که بزرگترین آنها شیر و لبنیات گاوی است، ضمن اینکه تخم مرغ، سویا، مغزیجات از جمله بادام زمینی و بادام درختی، غذاهای دریایی و گندم نیز حساسیت زا هستند.

دکتر نصری تاکید می کند: حساسیت ها نسبت به تخم مرغ و شیر و لبنیات گاوی در بزرگسالی برطرف می شوند.

وی یکی از علایم آلرژی غذایی را ریفلاکس می داند و اضافه می کند: ریفلاکس ممکن است همراه با بی قراری توأم باشد به طوری که فرد خوابی آرام و اشتهایی برای خوردن غذا  نداشته باشد.

فوق تخصص گوارش و کبد کودکان به نکته مهمی درباره تغذیه نوزادان بعد از ۶ ماهگی اشاره و تصریح می کند: برای شروع تغذیه کمکی برای نوزادان، توصیه می شود غذای کمکی را از ۴ تا ۶ ماهگی آغاز کرده، اول آب برنج، بعد شیر اضافه می شود، سپس حریره بادام، بعد سوپ به کودک داده شود.

وی هدف عمده وزارت بهداشت از این برنامه ریزی را جلوگیری از حساسیت غذایی در نوزادان می داند و خاطرنشان می کند: اگر غذای سفره قبل از ۱۱ ماهگی به کودک داده شود، در بزرگسالی دچار حساسیت و آلرژی غذایی نخواهد شد.

راه های مؤثر برای شناخت حساسیت غذایی کودک
 وقتی یک غذای جدید را به کودک می دهید، حداقل تا سه روز بعد از آن غذای جدید دیگری به او ندهید تا واکنش بدن کودک را به همان نوع جدید بسنجید؛ مثلا اگر برای اولین بار در روز دوشنبه به کودک خود هلو دادید، این کار را در روزهای سه شنبه و چهارشنبه تکرار کنید و میوه جدید دیگری در این روزها به او ندهید تا ببینید آیا کودکتان به هلو حساسیت دارد یا نه.
  برای اولین بار که ماده غذایی جدیدی را به کودک می دهید توجه داشته باشید که حساسیت غذایی ممکن است در دو زمان رخ دهد.
 برخی غذاها بلافاصله پس از خوردن، سبب بروز حساسیت غذایی می شوند و برخی غذاها یک یا دو ساعت بعد از خوردن، سبب بروز حساسیت غذایی می شوند.
به علائمی مانند سرفه، عطسه، زدن کهیر، تهوع، گازهای دفع شده، ورم پوست و اگزما در کودک توجه کنید. این موارد از علایم شایع حساسیت غذایی می باشند.

 به محض بروز یکی از علایم، به پزشک متخصص کودک خود مراجعه کنید؛ به کمترین علایم هم توجه کنید و آن را جدی بگیرید.
 اگر علایم دیگری مانند ورم و قرمزی صورت و لب دارد و یا تهوع و اسهال بعد از صرف غذا پیدا کرد، حتماً با اورژانس تماس بگیرید، زیرا در برخی موارد، این علایم در مدت زمان کوتاهی، راه تنفس کودک را مسدود می کنند و ممکن است منجر به مرگ کودک شوند.

 در برخورد با حساسیت چه باید کرد؟
پزشک ابتدا باید شرح حال دقیق از کودک بگیرد تا فهرستی از غذاهایی که مصرف کرده داشته باشد تا بتواند ارتباط این علایم را با ماده غذایی مورد نظر پیدا کند. تست‌های تشخیصی که به‌صورت تست پوستی و تست‌های خونی انجام می‌شود هم می‌تواند راه تشخیص را ساده‌تر کند.

به‌عنوان مثال برای شیرخواری که در حال خوردن شیر خشک است در صورتی که قبلا شیر مادر مصرف می‌کرده و دچار ضایعات پوستی مانند اگزمای پوستی شده است اگر شیر خشک بر پایه سویا باشد، می‌تواند کمک کند که حساسیت به سویا تشخیص داده شود. ضمن آن‌که تعداد زیادی از کودکانی که حساسیت به شیر گاو دارند، حساسیت به سویا نیز دارند. این واکنش متقاطعی است که بین شیر و سویا وجود دارد و می‌تواند بین موادغذایی مختلف وجود داشته باشد. برای هر بیماری بسته به شرح حال خانوادگی علائم و تست‌هایی که انجام می‌شود تشخیص آلرژی داده می‌شود. به‌طور کلی و بدون انجام اقدامات تشخیصی نمی‌توان گفت کودک این موادغذایی را نباید استفاده کند. در کل رژیم‌هایی که داده می‌شود که در آن چند ماده غذایی حذف می‌شود، درست نیست.

  نکته آخر
 تخم مرغ، شیر، بادام زمینی، سویا، آجیل، ماهی، میگو و توت فرنگی بسیار حساسیت زا هستند. حتماً از پزشک کودک خود بپرسید که در زمان خوراندن این مواد برای اولین بار به کودک، چه مواردی را باید رعایت کنید.
  کودکانی که والدین آنها حساسیت غذایی دارند، بیشتر در معرض ابتلا به این بیماری هستند. لذا در موقع خوراندن موادی که به آنها آلرژی دارید، به کودک خود، موارد احتیاط را رعایت کنید.
  اگر کودکتان به برخی مواد غذایی حساسیت دارد، حتماً به پزشک اطلاع دهید. پزشک اطفال ممکن است تست آلرژی تجویز کند. این تست مشخص می کند که چه نوع مواد غذایی منجر به بروز حساسیت در کودک شما می شوند.
  بعضی علایم حساسیت غذایی تهدید کننده حیات کودک می باشند، حتماً علایم مذکور را در نظر داشته و جوانب احتیاط را رعایت کنید.