به گزارش گروه جامعه ایمنا، از نظر دیرینهشناسی، نذر ریشه تاریخی دارد و فقط مخصوص آیین مقدس اسلام نیست بلکه آنچه که از تاریخ برمیآید نشان از این سنت در دیگر ادیان و انبیای الهی و سنت امامان ما دارد که این امر قدمت بسیار و البته جایگاه ویژهای داشته است، برای مثل میتوان به نذر عمراننبی برای خادم شدن فرزندش در عبادتگاه نام برد .
نذورات در بین مسلمانان در ایام مختلفی وجود دارد که ماه محرم از ایامی است که نذریهای زیادی در آن ادا میشود؛ آیین نذری دادن به عزاداران امام حسین(ع) سنتی دیرینه و پسندیده در میان اکثر مسلمانان و بخصوص شیعیان دنیاست که در کشورمان رواج بیشتری دارد و شب و روز تاسوعا و عاشورا به اوج خود میرسد.
نذری دادن نمایی از ارزشهای اجتماعی
دادن اطعام و نذری در چند صدسال پیش شیوه شیعیان برای مقابله با ستمهای امویه و بنیعباس بوده و در حقیقت برای حفظ هویت شیعیان صورت میگرفت. در عزاداریهای محرم برخی از ارامنه و زرتشتیان به حضرت ابوالفضل(ع) و اباعبداللهالحسین(ع) ارادت ویژهای دارند و هر ساله از قند و چای هیئتهای مسلمان تا نذر چند رأس گوسفند در این مراسم معنوی شرکت میکنند.
مراسم نذری دادن مملو از ارزشهای انسانی و اعتقادی است و همچنین نشانگر ارزشهای اجتماعی نظیر برابری، تعاون، اتحاد، نظم، تعادل و توازن است؛ همکاری مردان و زنان برای نذری دادن و در کنار هم بودن آنها هنگام طبخ نذری، نشانه فرهنگ، آداب و رسوم، عقاید، سنتها و همراهی آنان در همه شرایط و زمانهاست.
یکی دیگر از فواید نذری جمع شدن همه اعضای فامیل به بهانه کمک کردن برای آمادهسازی نذری است که این هم از دیگر زیباییهای این سنت الهی است. مطمئناﹰ همه ما در کودکی خاطره شیرین همراهی با مادربزرگ بر سر دیگ نذریِ او یا اقوام و هم زدنش را هیچوقت از یاد نخواهیم برد.
در موارد بسیار هم دیده شده نذری که ادا میشود، نذری بوده که نسلهای گذشته بر ذمه خود گذاشته بودند همچنین ادای نذورات برای یاد کردن گذشتگان و پیوند با گذشته نیز هست.
سادگی ویژگی نذریهای قدیم
در گذشتههای دور نحوه زندگی مردم با زندگی مدرن و پیشرفته امروزه خیلی تفاوت داشت. نوع و سبک زندگی مردم خیلی سادهتر از امروز بود؛ از این رو هنگامی که فردی نیت میکرد کار خیر و نیکی انجام دهد و به نوعی به مردم و همنوعانش خدمتی کند یک وعده غذا آماده میکرد و در اختیار آنها قرار میداد.
این کار خیر چه در آن دوران و چه امروزه کار ارزشمند و پسندیدهای محسوب میشود اما در گذشته شاید چون تأمین یک وعده غذایی یکی از نیازهای اصلی مردم جامعه بوده و تهیدستان و مستمندان قادر به تأمین حتی یک وعده غذایی هم نبودند نذر کردن یک وعده غذایی برای آنها امری مهم محسوب میشد و حس بسیار خوبی را در آنها ایجاد میکرد از این رو مردم اینگونه نذر میکردند و با یک وعده غذایی نذر خود را انجام میدادند.
این آداب و این نوع نذری دادن از گذشته تا به امروز در فرهنگ ایرانی اسلامی حفظ شده و ادامه پیدا کرده و هنوز هم در ایام و مناسبتهای مذهبی خاص عده زیادی از مردم به این شکل نذری میدهند.
خوردن نذری یک افتخار است
در عزاداریهای محرم تمام اقشار جامعه اعم از طبقه برخوردار یا قشر متوسط یا حتی برخی از ارامنه و زرتشتیان که به حضرت ابوالفضل(ع) و اباعبدالله الحسین(ع) ارادت ویژهای دارند، هر ساله در این مراسم معنوی شرکت میکنند. بسیاری از اقشار طبقه متوسط هر چه در توان دارند نذر میکنند و بسیاری از آنها دیگهای نذری در منزل خود برپا میکنند و هر چند اندک، سعی میکنند عدهای از عزاداران حسینی یا حتی همسایگان خود را به فیض اطعام با غذای نذری برسانند.
در ابعاد وسیعتر پخت غذا در هیئتهای مذهبی صورت میگیرد و به تعداد بیشتری این غذا توزیع میشود، ما با نذری خوردن به کسی که نذری به نام اوست احترام می گذاریم و چون او نزد خدا محترم است موجب میشود که خداوند هم به ما توجه کند. بسیاری از علما فرمودهاند: غذای این مجالس دوای هر دردی است، چرا که نام حسین(ع) بر آن است. در حرم مطهر امام رضا (ع) نیز، مردم خوردن غذای حرم را یک افتخار میدانند که نصیب آنها شده چرا که نام امام رضا (ع) بر آن است.
اعتدال در مسیر انفاق و اطعام
تاکید قرآن همیشه بر آن است که افراد باید در مسیر اعتدال حرکت کنند و اشاره میکند که بهترین اعمال، اعمالی است که در حد اعتدال باشد، در مورد انفاق و اطعام هم به همین شکل است.
خداوند در سوره اعراف میفرماید: «بخورید و بیاشامید اما اسراف نکنید همانا خدا اسرافکنندگان را دوست ندارد.» این مساله تا آنجا مهم است که در ادعیه قرآنی هم به آن اشاره شده است که «ربَّنَا اغْفِرْ لَنَا ذُنُوبَنَا وَ إِسْرَافَنَا فِی أَمْرِنَا» چیزی که باید دائم از خداوند مطالبه کنیم، این است که خدایا ما را بیامرز و از اموراتی که در آن اسراف داشتهایم بگذر. زیرا اغلب ما اسرافکار هستیم و اسراف قرب الهی را دور و رابطه ما را با خدا کمرنگ میکند.
گاهی نذر میکنیم سفره حضرت ابوالفضل(ع) بیندازیم اما این سفره ممکن است آنقدر تشریفات و زیادهروی داشته باشد که به جای آنکه محبوب خالق شویم؛ مغضوب او شویم.
در سوره فرقان آیه ۶۷ آمده است: «مومنان کسانی هستند که به هنگام انفاق، نه اسراف میکنند و نه سختگیری، بلکه در میان این دو حد اعتدال را رعایت میکنند.»
کسانی که خودشان را ملزم میدانند اهل انفاق باشند، باید این دو شاخصه را داشته باشند؛ اول اینکه اهل اسراف نباشند و دوم بخیل نباشد و بخل نورزند و اگر سفرهای میاندازند و اطعامی میدهند، غذای کم و اندکی بر سفره نگذارند و انفاقشان را با تنگنظری و بخل انجام ندهند.
در شفادهی غذای نذری شک نکنید
حجتالسلام صغیرا در مورد غذای نذری و شفادهی آن به خبرنگار ایمنا گفت: شفادهی غذاهای نذری مانند پیراهن یوسف است که به چشمان حضرت یوسف شفا داد. بارها مردم از غذاهای نذری شفا دیدهاند و این مسجل است و شکی هم در شفادهی آن نیست. اولیای خدا مانند شیخ رجبعلی خیاط میگویند: حتما در جلسات عزاداری سور بدهید منظور اینکه حتما در این جلسات اطعام افراد باشد. زمانی به گاندی گفتند: چگونه با استعمار انگلیس مقابله کردی جواب داد از امام حسین یاد گرفتم که تن به خواری ندهم.
نذر را حذف نکنیم تجملات و اسراف را حذف کنیم
متاسفانه در سالهای اخیر با توجه به وضعیت تورم و البته ریخت وپاشها و اسرافهایی که در برخی مراسمات عزاداری میشود، این نذریها کمتر به دست نیازمندان میرسد. بسیاری از مردم به این نکته اشاره میکنند که این نذرها و هزینههای آن در حوزههای دیگری همچون ازدواج جوانان، بهداشت و درمان، آموزش و غیره انجام شود.
صغیرا در جواب این گفته به خبرنگار ایمنا گفت: غذا یکی از نیازهای زیستی انسان است و نذرهای اطعامی را نباید حذف کرد چرا که این غذاها منور و مطهرند.
نمیتوان گفت حج نرویم و بجای آن جهیزیه بدهیم! کربلا نرویم و کتاب چاپ کنیم! اینها هرکدام حوزههای خود را دارد ما باید عزت مردم خود را در جهان حفظ کنیم و این عزت در این جلسات آموزش داده میشود.
حجتالاسلام صغیرا در ادامه یادآور شد: ما پر اسرافترین مردم جهان در هر زمینهای هستیم چه در مورد غذا، چه در انرژی و غیره، نذر باید باشد اما تجملات و اسراف را کم کنیم. در هیئتها علمهای چند میلیونی نباید باشد اینها غیرضروریات است.
هر چیزی جایگاه خود را دارد
این کارشناس مذهبی با اشاره به اینکه مردم دین و اخلاقشان را از این منبرها دارند گفت: فکر مردم در این جلسات باز میشود پس بهتر است مردم هزینه سفرهای خارجی را به کارهای خیر و امور فرهنگی اختصاص دهند نه اینکه نذرها را حذف کنند در واقع اسراف را از بین ببرند نه نذر را.
صغیرا در خاتمه عنوان کرد: تمام کانالهای تلویزیونی یا موارد دیگر همه و همه هزینه دارد پس جلسات امام حسین(ع) هم هزینه دارد نباید اینها را به خاطر مسائل دیگر حذف کرد بلکه هر چیزی جایگاه خود را دارد. باید در نذری دادنها هم یادمان باشد به نحوی نذر دهیم که بدست محرومان هم برسد.
به آداب نذری گرفتن هم توجه کنیم
توجه به آداب و فرهنگ نذری گرفتن، در کنار نذری دادن و اشاعه نذر فرهنگی در کنار فرهنگ نذر برای آیندگان هم مسئولیتی است که بر عهده رهروان راستین امام حسین(ع) است.
این نکتهای است که هم توجه مسئولین امر و متولیان هیئات مذهبی را میطلبد و هم مردم و عزاداران اباعبدالله(ع) به حکم وظیفه شرعی باید به آن توجه خاص و ویژه داشته باشند چرا که رعایت ادب، رعایت بهداشت، مقدم دانستن سالمندان و بیماران و مواردی اینچنینی از نکاتی است که باید در گرفتن نذری بدان توجه کرد.
در همین زمینه از پیامبر خدا(صلیاللهعلیهوآله) نقل شده است که فرمودند: هر چه میتوانید پاکیزه باشید؛ زیرا خداوند، اسلام را بر پاکیزگی بنیان نهاده است و جز مردم پاکیزه کسی به بهشت نمیرود.
نظر شما