به گزارش خبرنگار فرهنگی ایمنا، زیارت «ناحیه مقدسه» سوگنامه تأثرانگیز و مرثیه سوزناک امام مهدی(عج) برای جد بزرگوارش حضرت سیدالشهدا(ع) در روز عاشوراست که عاشقان و شیفتگان اهل بیت در روز عاشورا و غیر آن زمزمه‌اش می‌کنند.
در این زیارت امام زمان(عج) مصایب جد بزرگوارشان، سالار شهیدان حضرت اباعبدالله الحسین و دیگر شهدا و اهل بیت آن حضرت را بازگو نموده اند.
زیارت ناحیه مقدسه، یکی از زیارات مشهور درباره امام حسین(ع) است. این زیارت بیشتر در روز عاشورا و غیر آن خوانده می شود و به اصطلاح، از زیارات مطلقه است.
این زیارات، آموزه هایی از عشق، معرفت، سوز، حماسه و توسل زائر به شمار می رود که در عین مرثیه بودنش مسؤلیت آفرین و حرکت ساز است.
در زیارت ناحیه مقدسه امام زمان(ع) صحنه ی کربلا و حادثه بزرگ عاشورا را به زیباترین وجه در مقابل چشمان اشکبار و قلب داغدار شخص زائر مجسم می نماید و او را در متن واقعه عاشورا قرار می دهد و آنگاه که سراسر وجود انسان را سرشار از عشق و معرفت کرد، جانش را با تولّی و تبری مأنوس می سازد و سلام بر امام حسین(ع) و یارانش، و بیزاری از یزید و یزیدیان تاریخ را ورد قلب و زبانش می نماید.
زیارت ناحیه مقدسه با سلام بر پیامبران الهی و اولیای دین، ائمه اطهار(ع) آغاز می شود سپس، با سلام بر امام حسین(ع) و یاران با وفایش ادامه می یابد، پس از آن، به شرح کامل اوصاف و کردار امام حسین(ع) پیش از قیام، زمینه های قیام حضرت، شرح شهادت و مصایب آن حضرت، و عزادار شدن تمام عالم و موجودات زمینی و آسمانی می پردازد. در پایان، با توسل به ساحت مقدس ائمه اطهار و دعا در پیشگاه خداوند متعال، پایان می پذیرد.
برای آگاهی بیشتر درباره ویژگی های زیارت ناحیه مقدسه، خبرنگار «ایمنا» گفتگویی را با «سید یوسف طباطبایی نژاد- نماینده ولی فقیه در استان و امام جمعه اصفهان» انجام داده که مشروح آن در ادامه از نظرتان می گذرد:
سندیت زیارت ناحیه مقدسه تا چه حد است؟
این زیارت در سال ۱۲۵۱ ه. ق از ناحیه ولی عصر(عج) به یکی از علما خطاب شد که وقتی کربلا می روید این زیارت را بخوانید.
من در کتاب بحارالانوار مرحوم مجلسی ج ۱۰۱ سندیت زیارت را دیدم.
شیخ مفید از مرحوم علامه مجلسی نقل می کنند که ایشان در کتاب بحار الانوار خود سندی محکم و عالی آورده است، البته زیارت ناحیه مقدسه شهرت دارد و با توجه به اینکه شهرت یکی از دلایل فقها برای سندیت زیارات است، فرض اینکه سند ضعیف باشد معتقدند که شهرت جبران می کند، بنابراین زیارت ناحیه مقدسه از بابت سندیت هیچ مشکلی ندارد.
مهمترین تصویری که امام زمان(عج) از حادثه عاشورا برای حضرت امام حسین(ع) بیان می کنند، کدام است؟
به نظر من دو جای زیارت ناحیه مقدسه دلسوز و دلخراش است، یکی آنجایی که امام زمان می فرمایند: " فلئنا اَخَرتَ ظهور"، اگر چه زمان ظهور مرا به تأخیر انداخته اند و نتوانستم کربلا بیایم، صبح و شام به آنجا می آیم و گریه می کنم و اگر اشک چشمانم تمام شد، خون گریه می کنم؛ این بسیار جانسوز است.
یکی از موارد دیگری که در زیارت ناحیه مقدسه بسیار جانسوز است، اینکه می فرمایند وقتی اسب حضرت امام حسین(ع) بدون سوار با زینی واژگون به سمت خیمه ها آمد، زن و فرزندان ایشان به همراه حضرت زینب(س) از خیمه ها بیرون آمدند و در حالی که به سر و صورت خود می زدند، موهای خود را پریشان کردند(البته بدون اینکه نامحرم ببیند) تا اینکه به تلِ زینبیه رسیدند و دیدند شمر با شمشیر برهنه روی سینه امام حسین(ع) نشسته و می خواهد سر از بدن ایشان جدا کند؛ این هم تصویر مهمی است.
"أَلسَّلامُ عَلَی الشَّیْبِ الْخَضیبِ، أَلسَّلامُ عَلَی الْخَدِّ التَّریبِ، أَلسَّلامُ عَلَی الْبَدَنِ السَّلیبِ، أَلسَّلامُ عَلَی الرَّأْسِ الْمَرْفُوعِ بِالْقَضیبِ"
"سلام بر آن مَحاسنِ بخون خضاب شده، سلام بر آن گونه خاک آلوده، سلام بر آن بدنِ جامه به غنیمت رفته، سلام برآن سرِ بالای نیزه رفته"
وجوه اشتراک و افتراق این زیارت با دیگر زیارت های مطرح شده درباره امام حسین(ع) چیست؟
از وجوه افتراق این است که به عنوان مثال زیارت عاشورا زیارتی بسیار موجز است اما آنگونه که باید عبارات جانسوز ندارد، اما امام زمان(عج) با دل سوخته زیارت ناحیه مقدسه را که جنبه روضه دارد، می خوانند و اشک می ریزند، اما زیارت عاشورا روضه نیست.
نکته دیگر اینکه در زیارت ناحیه مقدسه امام زمان(عج) به ۲۱ پیامبر سلام می کنند، بعد به حضرت امیرالمؤمنین، سپس به حضرت زهرا(س) و بعد به امام حسین(ع) که نسل امامان از ایشان است، در حالی که دیگر زیارات اینها را ندارد، مثلاً در زیارت های عاشورا، امین الله یا مطلقه این سلام ها به چشم نمی آید.
به نظر من وجه اشتراک زیارت ناحیه مقدسه با سایر زیارات امام حسین (ع) این است که همه آنها درباره ای این امام مظلوم هستند.
ویژگی های زیارت ناحیه مقدسه چیست و امام زمان(عج) در این زیارت به چه نکاتی بیشتر اشاره کرده اند؟
از جمله ویژگی مهم زیارت ناحیه مقدسه این است که امام زمان(عج) با دلی سوخته این زیارت را می خوانند، صحنه عاشورا را مجسم می کنند به گونه ای که گویی در زمان واقعه کربلا حضور دارند و صحنه ها را می بینند.
ایشان در این زیارت به ویژگی های امام حسین(ع) اشاره می کنند، مثلا می فرمایند:" سلام به آقایی که تحت القبه ی تو دعاها مستجاب می شود. " (منظور از تحت القبه، زیرگنبد-جایی که ضریح قرار دارد)
دیگر ویژگی زیارت ناحیه مقدسه این است که ولی عصر (عج) سلام می کند بر آقایی که خیمه هایش را آتش زده و محاسنش را غرق به خون کردند، مواردی که در دیگر زیارات یا وجود ندارد یا کمیاب است.
این زیارت در چه زمان و چه مکانی خوانده شود، بهتر است؟
با توجه به اینکه امام زمان این زیارت را در روز عاشورا خوانده اند، تاکید می شود که در روز عاشورا خوانده شود اما بی شک در هر زمان و مکانی خوانده شود مانعی ندارد.
من اعتقاد دارم انسان باید با حضور قلب، زمانی که فارغ البال و در نهایت توجه قرار دارد، زیارت بخواند.
زیارت باید با معرفت خوانده شود تا مورد قبول پروردگار قرار گیرد./
راضیه کشاورز
نظر شما