سرگیجه؛ بیماری هزار چهره/ وضعیت حمله‌ای خوش‌خیم، شایع‌ترین شکل سرگیجه است

به گزارش گروه علم وفناوری خبرگزاری ایمنا، برخی از افراد هنگامی که از پنجره طبقات بالای ساختمان بلند به پایین نگاه می‌کنند یا سوار چرخ و فلک و تله کابین می‌شوند، سرگیجه پیدا کرده و احساس می‌کنند دنیا دور سرشان می‌چرخد. این حالتی است که بسیاری از افراد آن را تجربه می‌کنند. اما همیشه هم این ‌طور نیست وگاهی اوقات سرگیجه زمانی سراغمان می‌آید که بی‌حرکت سرجای‌ خود نشسته‌ایم یا بلند می‌شویم کاری انجام بدهیم.

درست همین لحظه است که احساس می‌کنیم در و دیوار و تمام اشیاء دور و برمان به پرواز درآمده‌اند، حالت ناخوشایندی که ممکن است ما را به وحشت بیندازد. اما سرگیجه چیست؟ چه عواملی باعث می‌شوند دچار این حالت ناخوشایند شویم؟ آیا همه سرگیجه‌ها خطرناک هستند یا خیر.

سرگیجه علل متفاوتی می تواند داشته باشد. سرگیجه واقعی، سرگیجه‌ای است که شکل دورانی داشته باشد. حالتی است که فرد احساس می‌کند خودش یا محیط اطرافش به چرخش در آمده‌اند و با حالت تهوع و استفراغ همراه است. گاهی اوقات تورم و التهابی که در عصب تعادلی گوش به وجود می‌آید، سبب بروز سرگیجه در فرد می‌شود و می‌تواند با تهوع، استفراغ و رنگ پریدگی همراه باشد.

در خصوص انواع سرگیجه، علل بیماری و درمان آن گفتگویی داشتیم با «دکتر وحید گوهریان، فوق تخصص جراحی ریه، تیروئید، سینه و دستگاه گوارش و عضو انجمن اروپا و امریکا» که مشروح ان در ادامه از نظرتان می گذرد:

سرگیجه واقعی چیست و  چگونه می توان آن را از دیگر انواع سبکی سر تشخیص داد؟  

سرگیجه دورانی یا واقعی (vertigo) حالتی است که فرد احساس می‌کند محیط اطرافش به دور سرش در حرکت یا چرخش است و یا اینکه محیط اطراف ثابت است اما خودش در حال حرکت یا چرخش است. همین احساس حرکت یا چرخش است که سرگیجه واقعی را از سایر انواع  dizziness(گیجی یا سبکیِ سر) متفاوت می‌کند. در سبکی سر بیمار احساس عدم تعادل می‌کند اما احساس حرکت وجود ندارد، بیمار می‌گوید سرم گیج رفت و یا چشمهایم سیاهی رفت.

شایع ترین شکل سرگیجه چیست و علل آن کدام است؟

سرگیجه وضعیتیِ حمله‌ای خوش‌خیم شایع‌ترین شکل  سرگیجه است. در این حالت با حرکت ناگهانی در یک جهت خاص بیمار دچار سرگیجه شدیدی می‌شود که چندین ثانیه طول می‌کشد و با بی حرکت ماندن بیمار مشکل در مدت کوتاهی برطرف می‌شود.

علت این سرگیجه کنده شدن کریستال هایی است که به طور طبیعی در گوش داخلی ما  وجود دارد. این کریستال ها ممکن است به دلیل ضربه به سر و یا به طور خودبخود از محل خود کنده شوند و در مایعی که گوش داخلی را پر کرده است شناور شوند که شناور شدن آنها باعث سرگیجه می‌شود.

این ذرات شناور در حین گردش خود بطور تصادفی و به تدریج به محلی که کنده شده‌اند می‌چسبند و در نتیجه علائم بیمار به تدریج بهتر می‌شود تا اینکه تمام این ذرات به جای خود بچسبند و علائم کاملا بهبود یابند.

مبتلایان به سرگیجه وضعیتی حمله‌ای برای پیشگیری از عود وضعیت خود باید مواردی را رعایت کنند؟

باید توجه داشت چسبیدن آنها به جای خود به سفتی و محکمی حالت اولیه خود نیست. بنابراین با ضربات و حرکات فیزیکی نه چندان شدید باز هم این ذرات ممکن است کنده شوند و بیمار مجددا دچار سرگیجه شود. برای پیشگیری از عود سرگیجه، مبتلایان به سرگیجه وضعیتی حمله‌ای خوش‌خیم باید از حرکات فیزیکی شدید اجتناب کنند.

التهاب گوش داخلی چه تاثیری در ایجاد سرگیجه دارد و نشانه های این نوع سرگیجه کدام است؟

سرگیجه ممکن است به دلیل التهاب گوش داخلی که به آن لابیرنتیت گفته می‌شود عارض شود. این نوع سرگیجه  به طور ناگهانی شروع می‌شود و ممکن است با کاهش شنوایی نیز همراه باشد. شایع ترین علت لابیرنتیت، عفونت ویروسی یا باکتریایی گوش داخلی است.

نشانگان منییر با سه علامت حمله سرگیجه، وزوز گوش و کم شنوایی مشخص می‌شود. مبتلایان به این بیماری به طور ناگهانی دچار سرگیجه شدید، کم شنوایی و وزوز گوش  می‌شوند. با گذشت چندین روز علائم برطرف می‌شود و مبتلایان برای مدتی هیچ علامتی ندارند. این در حالی است که با گذشت مدت زمان دیگری علائم یادشده دومرتبه ظاهر می‌شوند. علت منییر افزایش فشار مایع گوش داخلی است.

علائم سرگیجه ناشی از خونریزی مخچه  کدام است و چه بیماری های دیگری در بروز سرگیجه نقش دارند؟

سرگیجه ممکن است ناشی از کاهش جریان خون به قاعده جمجمه باشد. علاوه بر این خونریزی مخچه  نیز با سرگیجه، سردرد، اشکال در راه رفتن و ناتوانی در نگاه کردن به یک سمت مشخص می‌شود. غالبا علامت اولیه در بیماری ام اس نیز سرگیجه  است که معمولا شروع ناگهانی دارد.

همچنینن نورینوم آکوستیک یک تومور بافت عصبی است که  می‌تواند باعث سرگیجه شود. علاوه بر سرگیجه مبتلایان به نورینوم آکوستیک احساس وزوز گوش و کاهش شنوایی یک طرفه نیز دارند.

ضربه به سر، آسیب گردن، میگرن و مصرف الکل نیز ممکن است منجر به سرگیجه شود. دیابت نیز می‌تواند منجر به  تصلب شرائین و کاهش جریان خون مغزی شده و این امر عامل سرگیجه باشد.

چه داروهایی برای درمان سرگیجه تجویز می شود و روش موثر درمان چیست؟

ابرای درمان سرگیجه غلب داروهای آنتی هیستامین مانند دیمن هیدرینات و سیناریزین و یا فنوتیازین ها مانند تی اتیل پرازین مصرف  می‌شوند. در واقع این داروها با تأثیر برهسته‌های دهلیزی در مغز وکاهش عملکرد آن مهمترین فاکتور ریکاوری سرگیجه یعنی dynamic compensationرا از بین برده وبهبود سرگیجه خصوصاً در حالت حرکت را به تأخیر انداخته و متوقف می‌کنند. اما روش جدید وموثرتر بیماری، توانبخشی سرگیجه یا VRT است.