به گزارش ایمنا به نقل از خبرآنلاین، کراکوف لهستان این‌بار برای یزدی‌ها خوش یمن بود. ۹سال پس از پس از گذشت ۹ سال از قرار گرفتن پرونده‌ی این شهر تاریخی در فهرست میراث موقت جهانی، امروز یکشنبه (۱۸ تیر) «شهر تاریخی یزد» به عنوان یکی از نخستین شهرهای خشتی دنیا در چهل و یکمین اجلاس کمیته میرات جهانی یونسکو به ثبت رسید.
چهل و یکمین اجلاس کمیته میراث جهانی یونسکو که از یکشنبه گذشته (۱۱ تیر) به میزبانی شهر کراکوف لهستان آغاز شده، امروز بافت تاریخی یزد را ثبت جهانی کرد و علت این اقدام این است که یزد یکی از نخستین شهرهای خشتی دنیاست.
در همین رابطه فرهاد نظری، مدیرکل ثبت آثار سازمان میراث فرهنگی با اشاره به اینکه شهر یزد به عنوان نخستین شهر تاریخی ایران که دارای ارزشهای منحصر به فرد جهانی است، گفت: یزد با حمایت قاطع اعضا ثبت جهانی شد و سال گذشته در همین موقع بود که دو قنات منحصربه فرد یزد در کنار نُه قنات دیگرِ ایران ثبت جهانی شد. پیش تر از این هم میراث جهانی با نام باغ بی نظیر دولتِ یزد زینت یافته بود.
او ادامه داد: یزد یادگارهای کهن و ارزشمندی چون بقعه دوازده امام، خانه حسینیان (طاق بلندها) با کتیبه دوره اتابکان، بارو، مسجد جامع، قنوات متعدد، خانه های زیبا، تکایایی چون امیرچقماق رومی، مقابری چون ستی فاطمه و سید رکن الدین، آثاری از هجرت امام رضا (ع) مانند مسجد فرط، میادین و مصانع و بادگیرهای بلند دارد. با این همه یزد، فقط شهر بادگیرهای بلند و زیبا آثار ماندگار معماری نیست.
نظری با بیان اینکه دارالعباده یزد شهرِ اوصاف و اوقاف و اصناف و حِرَف و در یک کلام تجلی مدنیت است، اظهار کرد: هر کس به تاریخ نامه های اختصاصی یزد مانند "تاریخ یزد جعفری" و تاریخ جدید یزد" و "جامع مفیدی" تألیف مستوفی بافقی نگاهی گذرا بیاندازد متوجه میشود که بنیاد یزد دست دست کم در هزار سال گذشته بر پایه بنیانهای مدنی استوار شده است. کافی برای تأیید این مطلب به کتابچه موقوفات طراز، که حاوی فهرستی از اوقاف یزد است، و وقف نامه سیدرکن الدین از سادات عریضی و امثالهم بنگریم.
مدیرکل ثبت آثار سازمان میراث فرهنگی در ادامه تاکید کرد: ثبت یزد در فهرست میراث بشری، رویدادی بس مبارک است و حاوی این پیام است که باید در مبانی و اصول مدیریت شهری و شیوه های شهر داری شهرهای تاریخی ایران بازاندیشی و بازنگری کنیم؛ بدین معنی که هسته ها و محدوده های تاریخی شهرهایی مانند سمنان، کرمان، دامغان، شیراز، دزفول، ابرکوه، بوشهر، بندر کُنگ، لار، سنندج، اصفهان، و تهران سند هویت و مدنیت اند و نه بافت فرسوده؛ به بافت های تاریخی شهرهای ایران - که اغلب دارای ارزش جهانی اند - باید به چشم عنایت نگریست و نه به دیده تخفیف و تحقیر؛ اینها فرصت هایی تجدیدناپذیر اند و نه موانع بر سر راه توسعه.
او در پایان گفت: مدیریت بافت تاریخی یزد با همه امّا و اگرهایش به عنوان مدیریتی قابل قبول توسط کمیته میراث جهانی و مجامع تخصصی ذیربط پذیرفته شد. تجربه مدیریت شهر تاریخی یزد حاوی این پیام است که در ایران راهی برای حفظ هسته تاریخی شهرها پیدا شده که با استانداردهای جهانی همخوانی دارد.
در جدول زیر تمام آثار ثبت جهانی شده ایران در یونسکو را مشاهده کنید؛
|
نام میراث فرهنگی |
موقعیت |
جزییات |
|
چغازنبیل |
استان خوزستان |
چغازنبیل نیایشگاهی باستانی‌است که در زمان عیلامی‌ها و در حدود ۱۲۵۰ پیش از میلاد ساخته شده‌است. چغازنبیل بخش به‌جامانده از شهر دوراونتش است. |
|
تخت جمشید |
استان فارس |
تخت جمشید یا پارسه که در شهرستان مرودشت در شمال استان فارس واقع است، نام یکی از شهرهای باستانی ایران است. در این شهر باستانی، مجموعه کاخ‌هایی به نام تخت جمشید وجود دارد که در دوران زمامداری داریوش بزرگ، خشایارشا و اردشیر اول بنا شده‌است. |
|
میدان نقش جهان |
استان اصفهان |
میدان نقش جهان میدان بزرگ مستطیل شکلی در شهر اصفهان ایران است که به‌وسیلهٔ بناهایی از دورهٔ صفوی محصور شده‌است. میدان نقش جهان به شکل امروزین در دوره سلطنت شاه عباس صفوی پایه‌گذاری شده‌است. بناهای تاریخی موجود در میدان نقش جهان شامل عالی‌قاپو، مسجد امام، مسجد شیخ لطف‌الله و سردر قیصریه است. |
|
تخت سلیمان |
استان آذربایجان غربی |
تخت سلیمان نام محوطهٔ تاریخی بزرگی، در نزدیکی تکاب و روستای تخت سلیمان در استان آذربایجان غربی است. مجموعه بناهای تاریخی در تخت سلیمان در اطراف دریاچه‌ای طبیعی ساخته شده‌است. آثار بناهای دوره‌های اشکانیان و ساسانی و ایلخانان در این محل یافت شده‌است. مهمترین آثار بجا مانده آن آتشکده و تالارهای دوره ساسانی است. |
|
بم و فضای فرهنگی آن |
استان کرمان |
ارگ بم در گوشه شمال شرقی و چسبیده به شهر بم در استان کرمان و در مجاورت جادهٔ ابریشم قرار دارد و بنا به روایات متعدد، مربوط به دوران اشکانی و یا هخامنشی است. تا اواخر دوره قاجار، ارگ بم همچنان مسکونی بوده‌است. این بنایی مشهور تاریخی در زمین‌لرزه بم، به شدت ۶٫۶ ریشتر که در ساعت ۵:۲۶ بامداد ۵ دی ۱۳۸۲ شهر بم را لرزاند. ویران شد. |
|
پاسارگاد |
استان فارس |
مجموعه میراث جهانی پاسارگاد مجموعه‌ای از آثار باستانی برجای‌مانده از دوران هخامنشیان است که در شهرستان پاسارگاد در استان فارس واقع شده‌است. این مجموعه دربرگیرندهٔ سازه‌هایی چون آرامگاه کوروش بزرگ، باغ سلطنتی پاسارگاد، کاخ دروازه، پل، کاخ بارعام، کاخ اختصاصی، دو کوشک، آب‌نماهای باغ شاهی، آرامگاه کمبوجیه، استحکامات دفاعی تل تخت، کاروانسرای مظفری، محوطهٔ مقدس و تنگه بلاغی است. |
|
گنبد سلطانیه |
استان زنجان |
گنبد سلطانیه مقبرهٔ محمد خدابنده الجایتو است که در ۱۳۰۲ تا ۱۳۱۲ در شهر سلطانیه (پایتخت ایلخانیان) ساخته شد و از آثار مهم معماری ایرانیو اسلامی به شمار می‌رود. این بنا از حیث معماری و تزیین و بزرگی در دنیا مشهور است. رنگ گنبد آبی است. بر روی این اضلاع گنبد بلندی قرار گرفته که ارتفاع آن را ۱۲۰ گز نوشته‌اند. |
|
سنگ‌نوشته بیستون |
استان کرمانشاه |
سنگ‌نوشته بیستون بزرگترین سنگ‌نبشتهٔ جهان، نخستین متن شناخته شدهٔ ایرانی و از آثار دودمان هخامنشیان (۵۲۰ پ. م) واقع در شهرستان هرسین در سی کیلومتری شهر کرمانشاه بر دامنه کوه بیستون است. سنگ‌نبشته بیستون یکی از مهمترین و مشهورترین سندهای تاریخ جهان و مهمترین متن تاریخی در زمان هخامنشیان است که شرح پیروزی داریوش بزرگ را بر گوماته مغ و به بند کشیدن یاغیان را نشان می‌دهد. |
|
مجموعه کلیساهای آذربایجان |
استان‌های آذربایجان شرقی آذربایجان غربی |
کلیساهای آذربایجان عبارتند از: قره کلیسا، کلیسای استفانوس مقدس، کلیسای مریم‌مقدس دره‌شام، کلیسای چوپان و کلیسای زور زور |
|
سازه‌های آبی شوشتر |
استان خوزستان |
سازه‌های آبی شوشتر در دوران ساسانیان، جهت بهره‌گیری از نیروی آب به‌عنوان محرک آسیاب‌های صنعتی ساخته شده‌است. در این مجموعه بزرگ، ساختمان آسیاب‌ها، آبشارها، کانال‌ها و تونل‌های عظیم هدایت آب و سیکا که محلی جهت استراحت و تفریح است قابل توجه و جالب هستند. در سفرنامه مادام ژان دیولافوآ باستان‌شناس نامدار فرانسوی از این محوطه به عنوان بزرگترین مجموعه صنعتی پیش از انقلاب صنعتی یاد شده‌است. |
|
مجموعه تاریخی بازار تبریز |
استان آذربایجان شرقی |
بازار تبریز بزرگترین و از مهمترین بازارهای سرپوشیده در سطح ایران و قارهٔ آسیا به‌شمار می‌رود. این بازار با مساحتی حدود یک کیلومتر مربع، بزرگترین بازار سرپوشیدهٔ جهان است. این بازار از بازارچه‌ها، تیمچه‌ها، سراها و کاروانسراهای متعددی تشکیل یافته‌است. |
|
آرامگاه شیخ صفی‌الدین اردبیلی |
استان اردبیل |
مجموعه نفیس بقعه شیخ صفی الدین به نام عارف نامدار شیخ صفی الدین اردبیل جد پادشاهان صفوی، در سال ۷۳۵ ه.ق. به دست فرزند وی صدرالدین موسی بنا شد. در عصر صفوی، بقعه شیخ با حضور استادان بزرگ عهد صفوی چنان به زیور آراسته شد. یکی از موارد منحصر به فرد این مجموعه این است که این بقعه حاوی ده‌ها اثر بدیع در مضامین مختلف رشته‌های هنری است. |
|
باغ ایرانی |
استان‌های فارس مازندران اصفهان کرمان یزد خراسان |
باغ ایرانی به ساختار و طراحی منحصر به فرد آن اشاره دارد. باغ ایرانی پاسارگاد را ریشه معماری این باغ‌ها دانسته‌اند. کوروش بزرگ شخصاً دستور داده بود که باغ پاسارگاد چگونه ایجاد شود و در واقع هندسی‌سازی باغ و شکل و شمایل آن از دیدگاه که کوروش به باغ ایرانی گرفته شده‌است. در دوره ساسانیان نیز باغ‌ها در جلوی کاخ‌ها و معابد شکل گرفتند. در سال ۲۰۱۱ باغ‌های ایرانی پاسارگاد، ارم، چهل‌ستون، فین، عباس‌آباد، باغ شازده، دولت‌آباد، پهلوان‌پور، اکبریه به عنوان میراث جهانی به ثبت رسیدند. |
|
مسجد جامع اصفهان |
استان اصفهان |
این مسجداز مهمترین و قدیمی‌ترین ابنیه مذهبی ایران است. این مسجد مجموعه تاریخی وسعی را به ابعاد ۱۷۰ در ۱۴۰ متر در شمال شرقی اصفهان و کنار میدان کهنه نشان می‌دهد و امروز شامل قسمت‌های مختلفی است از قبیل گنبد نظام الملک، گنبد تاج الملک، ضمن چهار ایوانی شبستان‌ها، مدرسه مظفری محراب الجایتو که هر یک نمایانگر سیر هنر معماری اسلامی در دوره‌ای خاص هستند. سبک معماری مسجد شیوه رازی است. مسجد جامع اصفهان منعکس کننده هنر بیزانس و کلاسیک در قالب یک بنای سنتی و اسلامی است. |
|
برج گنبد قابوس |
استان گلستان |
گنبد قابوس بنایی تاریخی از سده چهارم هجری است که در شهر گنبد کاووس، شمال ایران در استان گلستان قرار دارد. سبک معماری بنا شیوه رازی است. این بنا که بلندترین برج تمام آجری جهان به‌شمار می‌آید بر فراز تپه‌ای خاکی که قریب پانزده متر از سطح زمین بلندتر است قرار دارد و در سال ۳۷۵ هجری خورشیدی در زمان سلطنت شمس المعالی قابوس بن وشمگیر و در شهر هیرکانی که پایتخت پادشاهان آن دیار بوده، بنا گردیده‌است. |
|
کاخ گلستان |
استان تهران |
کاخ گلستان مجموعه‌ای از بناهایی است که در میدان ارگ تهران واقع است. بناهای این کاخ در زمان‌های مختلف ساخته شده‌اند. نام آن از تالار گلستان واقع در عمارت خروجی گرفته شده‌است. کاخ گلستان فضایی از ارگ سلطنتی تاریخی بوده است. شروع ساخت آن به ارگ تاریخی تهران و زمان شاه طهماسب یکم در دوران صفویه در بخش قدیمی شهر تهران بازمی‌گردد، و بخش‌های اصلی آن در درون حصار قدیمی تهران احداث شد؛ ولی در دورهٔ قاجار گسترش فراوانی یافت و محل سکونت شاهان قاجار بود. در زمان پهلوی جهت مراسم رسمی و محل اقامت روسای جمهور و مهمانان ویژهٔ خارجی استفاده می‌شد. |
|
شهر سوخته* |
استان سیستان و بلوچستان |
شهر سوخته نام بقایای دولت شهری باستانی در ایران است که روی آبرفت‌های مصب رودخانه هیرمند به دریاچه هامون و زمانی در ساحل آن رودخانه بنا شده بود. دورهٔ بنای این شهر بزرگ با عصر برنز تمدن جیرفت مقارن است و ایرانیان در حدود ۶۰۰۰ سال پیش در این شهر زندگی می‌کرده‌اند. شهر سوخته ۲۸۰ هکتار وسعت دارد.این شهر دارای پنج قسمت اساسی بوده که شامل بخش مسکونی؛ بخش‌های مرکزی؛ منطقه صنعتی؛ بناهای یادمانی؛ و گورستان است که به صورت تپه‌های متوالی و چسبیده به هم واقع شده‌اند. |
|
میمند |
استان کرمان |
میمند روستایی صخره‌ای و دستکند با چند هزار سال قدمت است. این بنا بی‌گمان از نخستین سکونتگاههای بشری در ایران به شمار می‌رود. روستای میمند روی هم رفته دارای ۴۰۶ کیچه و ۲۵۶۰ اتاق می‌باشد. ساکنان این روستا دارای آداب و رسوم خاص هستند و در زبان و گویش آنها هنوز از کلمات پهلوی ساسانی استفاده میشود. |
|
شوش |
استان خوزستان |
شهر باستانی شوش یکی از قدیمی‌ترین سکونتگاههای شناخته شده جهان است. طبق اسناد باستانی شوش از مهمترین و باشکوه‌ترین شهرهای باستانی ایران و جهان بوده است. شهر باستانی شوش روزگاری مرکز برخورد دو تمدن مهم بوده، که هریک به سهم خود در دیگری تأثیر داشته‌است. |
|
قنات ایرانی |
استان‌های خراسان رضوی خراسان جنوبی یزد کرمان مرکزی اصفهان |
بی بدیل بودن این قنات‌ها شامل فناوری‌های مرتبط با احداث آنها با در نظر گرفتن ویژگی‌های منحصر به فردشان، مانند عمیق‌ترین، طولانی‌ترین، یا قدیمی‌ترین قنات ایران بوده است. این ۱۱ قنات شامل: قنات قصبه گناباد، قنات بلده فردوس، قنات‌های حسن‌آباد مهریز و زارچ یزد، قنات ابراهیم‌آباد اراک، قنات مزدآباد میمه و قنات وزوان در بخش میمه اصفهان، قنات دوطبقه اردستان، قنات جوپار، قنات اکبرآباد و قنات قاسم‌آباد بروات در کرمان است. |
|
کویر لوت |
استان‌های خراسان جنوبی کرمان سیستان و بلوچستان |
کویر لوت نخستین اثر طبیعی ایران است که در فهرست میراث جهانی یونسکو ثبت میشود. سابقهٔ تمدنی بیش از پنج هزار سال در حاشیهٔ کویر لوت و کشف حدود سه‌هزار اثر تاریخی از این منطقه در نوع خود بی‌نظیر است که از جمله این کشفیات می‌توان به درفش پنج هزارسالهٔ شهداد اشاره کرد که قدیمی‌ترین درفش جهان محسوب میشود. |
نظر شما