خبرگزاری ایمنا - گروه سیاسی - اعظم ملایی: در شرایطی که تنها 13 روز به انتخابات ریاست جمهوری باقی مانده و تا کنون دو مناظره با محوریت اجتماعی و سیاسی برگزار شده است، کم و کیف این مناظرات و مسائل مطرح شده در آنها به بحث داغ محافل مختلف اجتماعی تبدیل شده است. بر این اساس گفتگویی با محمد علی بصیری استاد علوم سیاسی و روابط بین الملل دانشگاه اصفهان ترتیب دادیم و نظر ایشان را در رابطه با میزان کارایی و اثربخشی مناظره های تلویزیونی در کشورمان جویا شدیم.
ایمنا: آقای دکتر لطفا بفرماید تحلیل شما از نحوه برگزاری مناظره های تلویزیونی ریاست جمهوری چیست؟ چه نقاط قوت و ضعفی در فرایند این مناظره ها مشاهده می کنید؟
بصیری: به طور کلی امروز در دنیا تقریبا سه کشور برای انتخابات ریاست جمهوری از راههای سازمان یافته و با کیفیت خوب استفاده می کنند که آن سه کشور ایالات متحده آمریکا، فرانسه و جمهوری اسلامی ایران هستند. بر این اساس، مناظره های ریاست جمهوری که در سالهای اخیر از رسانه ملی ایران پخش می شود، در خاورمیانه بی نظیر و در دنیا کم نظیر است . بنابراین کلیت طرح و اجرای مناظره ها قابل ستایش است. البته این فرایند کاملا بی عیب و نقص هم نیست؛ برخی از کاندیداها معتقدند از نظر تقسیم بندی زمانی و اولویت بندی و مسائل دیگر، دولت و کاندیداهای طرفدار ان از وقت و موقعیتهای بیشتری برای تبیین دیدگاههای خود برخوردار هستند و حق آنان تضییع می شود. با این وجود به نظر می رسد چنین ادعاهایی بیشتر تلاش برای جلب توجه افکار عمومی است؛ چرا که از منظر یک ناظر بی طرف تقسیم بندی زمان و حقوق نامزدها برابر است و کوتاهی در حق هیچ یک صورت نمی گیرد.
اما یک نقد قابل توجه که به فرایند برگزاری مناظرات وارد است، این است که شاخصهای رعایت اخلاق و انصاف و عدم تخریب دیگران در مناظره ها رعایت نمی شود ، در فرایند اعلام نظر کاندیداها، برخی حریمها شکسته می شود و معمولا هم فرصت لازم به طرف تخریب شده داده نمی شود تا از حقوق خود دفاع کند. این فرایند در مجموع به ضرر کل نظام تمام می شود؛ چرا که تمامی این نامزدهای ریاست جمهوری در گذشته دارای پستهای کلیدی سیاسی و اجرایی بوده اند و حال تخریب و افشا گری آنها در حق یکدیگر شاید در کوتاه مدت در جلب آرا به سوی برخی کاندیداها تأثیر داشته باشد؛ اما در بلند مدت افکار عمومی جامعه را نسبت به مشروعیت نظام بدبین می کند. از آنجا که این مناظره ها از رسانه ملی و شبکه های مختلف پخش می شود، آثار مخرب آن به راحتی از اذهان عمومی پاک نمی شود و اگر به واکنشهای مردم بعد از مناظره ها دقت کنید متوجه می شوید که آنها معمولا بیشتر در مورد همین نقاط تخریبی بحث می کنند نه روی برنامه ها و نکات مثبت طرح شده توسط نامزدها. در کشورهای دیگری که از مناظره های تلویزیونی استفاده می کنند؛ تا حد زیادی این مسأله عدم تخریب مورد توجه قرار می گیرد؛ اما در ایران جای کار بیشتری وجود دارد.
ایمنا: تحلیل شما از رویکر نامزدها به سؤالات مطرح شده در مناظره ها چیست؟ آیا نحوه پاسخگویی نامزدها مواضع آنها را به درستی مشخص می کند؟
بصیری: بنده معتقدم با چند مناظره نمی توان چیز خاصی را مشخص کرد؛ اما در کل این مناظره ها به همه نامزدها فرصت برابری می دهند تا برنامه های خود را مشخص و اعلام کند و برنامه سایر رقبا را مورد نقد قرار دهد. ممکن است یک کاندید در یک مناظره چندان خوب ظاهر نشود؛ اما از آنجا که همه نامزدهای ریاست جمهوری دارای مشاور هستند و از توصیه های آنها بهره می گیرند، می توانند نقاط ضعف خود را برطرف کرده و در مناظره های بعدی با برنامه و سازماندهی بهتری عمل کنند. بنابراین کل سبد مناظره ها در کنار سایر روشهای تبلیغاتی موجود می تواند به طرح دقیق دیدگاه نامزدها در سطح جامعه کمک کند.
ایمنا: به نظر شما کارامدترین روش برای آشنایی دقیق جامعه با نامزدهای ریاست جمهوری چیست؟
امروزه در دنیا چندین راه برای مجاب کردن افکار عمومی برای رأی دادن به یک کاندید وجود دارد که یکی از این راهکارها، مناظره است؛ البته مناظره بهترین و کاملترین راه نیست. کاندیداها باید دیدگاههای خود را بصورت برنامه های مدون درآورده و از طریق ستادهای خود و برنامه ها و میتینگ های خیابانی آنها را به اطلاع جامعه برسانند. امروزه خلاء بزرگی که در فرایند تبلیغات ریاست جمهوری احساس می شود این است که نامزدها معمولا برنامه های مدون ندارند و بیشتر به طرح شعارهایی همچون ایجاد چهار میلیون شغل می پردازند که امکان عملیاتی شدن آنها وجود ندارد. متأسفانه در کشور ما این سه بعد تبلیغات ریاست جمهوری به صورت مکمل هم وجود ندارند و بیشتر تأکید بر مناظره های تلویزیونی است، مضاف بر اینکه اتهامات اخلاقی که رقبا در این مناظره ها به یکدیگر وارد می کنند، تصمیم گیری را برای مخاطب دشوار می سازد.
ایمنا: آیا شما با پخش زنده مناظره ها موافق هستید؟
با وجود همه ایراداتی که در مناظره ها هست، به نظر می رسد باز هم پخش زنده مناظره های تلویزیونی بهتر است؛ چرا که سبب واقعی و جذاب تر شدن مناظره ها و جدب بیشتر مخاطبان می شود و شائبه مهندسی شدن این برنامه ها، دستکاری آنها و سانسور را از بین می برد و در نتیجه اثر تبلیغی بیشتری دارد.
نظر شما