معمای خندوانه

به گزارش ایمنا، خندوانه، در آغاز فصل چهارم خود با حاشیه های بسیاری روبرو شد که مهمترین آن ها به زعم همگان جدایی جناب خان بود، همان چیزی که موجب شد رسانه ها به جدایی دیگر عوامل این برنامه هم نقبی بزنند و شاهدان کافی را برای محکوم کردن رامبد جوان گرد هم آورند. عللی مثل قهر چند ماهۀ نیما، حذف آرام بهروز بقایی، حذف استاد کهنمویی و تیر خلاص جدایی جناب خان. علت هایی که وقتی به بررسی تک تک آن ها بپردازیم متوجه بزرگ نمایی رسانه ها در این قضیه می شویم.
نیما واقعا قهر کرده بود؟
در موضوع قهر نیما آنچه بیان می شود تنها گمانه زنی هایی است که به علت کمتر شدن حضور این شخصیت در چند ماه تعبیر به قهر او شده و نیما شعبان نژاد خود به هیچ وجه در این باره صحبتی نکرده است و اکنون هم در فصل چهارم حضور دارد.
بهروز بقایی تسویه حساب کرده است
در مورد آن چه حذف آرام بهروز بقایی خوانده می شود اگر چه این هنرمند ابتدا بیان کرده بود به این‌ دلیل که قرار است در برنامه‌ای برای گروه کودک و نوجوان در شبکه دو سیما فعالیت داشته باشد، در سری جدید «خندوانه» حضور نخواهد داشت اما به نظر می رسد با بروز اختلاف هایی که به سبب تغییر تهیه کننده در برنامه ای که قرار بود برای شبکه دو بسازد به وجود آمد، این هنرمند نیز از کوره در رفته و از همۀ برخوردهای بدی که با او صورت گرفته سخن گفته است، از برخورد بد مدیر شبکه دو تا برخورد بد دستیار کارگردانی که به او پیشنهاد بازی در یک فیلم سینمایی را داده بود و در آخر برخورد خندوانه با او که حالا که فکر می کند چندان هم محترمانه نبوده. بهروز بقایی اگر چه با خندوانه تسویه حساب کرده اما به نسیم آنلاین می گوید: «ابتدای کار صحبت این بود که با قراردادی 6 ماهه با گروه همراهی کنم اما فقط یک قرارداد یک ماهه با ما بستند و در عوض 3 ماه از من کار کشیدند و تازه کلی هم گذشت تا با ما تسویه کنند، این شد که قید ادامه همکاری را زدم، من آدم مادی‌گرایی نیستم اما بدعهدی آزارم می‌دهد. درباره ماجرای پیش آمده هم با تهیه‌کننده «خندوانه» هم با رامبد صحبت کردم و رامبد قول پیگیری داد اما اتفاقی نیفتاد. به هر حال اگر پیگیری می‌کرد لااقل ماجرا به جایی می‌رسید و امکان عقد قرارداد پیش می‌آمد ولی نیامد. حتی اگر دعوت به همکاری هم شود نخواهم رفت چون فکر می‌کنم برخورد با من محترمانه نبود.»

استاد کهنمویی قراردادی با خندوانه نداشته است
سومین موردی که در پروندۀ «همۀ جدایی های خندوانه» به آن پرداخته شده، حذف محمد زیکساری در نقش استاد کهنمویی است. این هنرمند که علیرغم سال ها فعالیتش در تئاتر و تحصیلات تا مقطع دکترا در رشه فلسفه هنر از بخت بد باید با تبلیغ دمنوش ها به مردم معرفی می شد، مهرماه در گفتگو با هفت صبح دربارۀ عدم حضورش در خندوانه این‌طور توضیح داده است: «من به عنوان استاد كهنمویی در استودیو داشتم كار خودم را انجام می دادم و خوشحال بودم بابت این كار. تا اینكه قضیه دم نوش ها پیش آمد. واقعا قلبا راضی به این كار نبودم اما به سه دلیل این كار را پذیرفتم. اول اینكه بارها به رامبد جوان «نه» گفته بودم و احساس كردم بد می شود كه هر كار از من می خواهند نه بگویم. دلیل دوم این بود كه گفتند رویكرد تبلیغاتی ندارد و قرار نیست اسمی از برند خاصی ببرید. فقط اسم دمنوش به صورت زیرنویس با یك سامانه پیامكی اعلام می‌شود. دلیل آخر هم این بود كه گفتند به لحاظ مالی، من را تامین خواهند كرد. البته من هیچ قراردادی با خندوانه نداشتم. از یك جایی به بعد دیدم بازخورد مردم خیلی بد است. اصلا دوست نداشتند و مدام می‌پرسیدند كه چرا این كار را پذیرفتی؟ اما بعد از نزدیك به پانزده قسمت كه ضبط شده بود، با تهیه كننده صحبت كردم و گفتم من پولی نمی‌خواهم اما دیگر نمی‌آیم. 10 روز كار متوقف شد اما بعد به من گفتند كه نمی‌شود و شبكه بودجه این كار را نمی‌پذیرد و باید بیایی و كار را تمام كنید. من هم گفتم با اینكه آدم پولكی نیستم اما یك رقمی برای من در نظر بگیرید و به حساب من بریزید تا حداقل یك دلخوشی برای این كار داشته باشم. مگر آدم چقدر می‌تواند در مورد دمنوش حرف بزند و مردم هم اینقدر ناراضی هستند. آن‌ها هم قبول كردند، اما پس از مدتی دیدم بر خلاف توافق با تهیه‌کننده، مبلغ بسیار ناچیزی ریختند و من هم دیگر نرفتم. كار به اینجا كه رسید، رامبد به من زنگ زد و گفت بروم و برنامه را تمام كنم و من به احترام رامبد رفتم و برنامه را تمام كردم، اما بعدش پولی پرداخت نشد.» زیکساری به صراحت می گوید که برای بازی در نقش استاد کهنمویی قراردادی با خندوانه نداشته و در مورد تبلیغ دمنوش ها حتی حاضر نیست رقم مشخص مبلغی که آن را ناچیز می شمرد بیان کند، این عدم شفافیت موجب می شود که نتوانیم قضاوت درستی در این باره نیز داشته باشیم.
جناب خان، بحرانی است و دیگر هیچ
و اما مهمترین مورد یعنی جدایی عروسک جناب خان. فصل چهارم خندوانه در حالی آغاز شد که به جای جناب خان، صدا پیشۀ او مهمان برنامه شد. محمد بحرانی در این مهمانی که  به گفتۀ رامبد وسیله ای بود تا بتواند به راحتی و بدون واسطه علت نبود جناب خان در خندوانه را به مردم بگوید، از شخصیت جناب خان و احترامی که برای او قائل بود سخن گفت و او را متعلق به همۀ مردم دانست و رامبد جوان نیز از این گفت که صاحب امتیاز جناب خان اجازۀ حضور این عروسک را در فصل چهارم به خندوانه نداده و علیرغم پیشنهادات خوبی که به او شده تمایل به حذف این کاراکتر از خندوانه داشته است.

این صحبت ها موجب واکنش سعید سالارزهی صاحب امتیاز عروسک جناب خان شد که در نامه ای خطاب به مردم نوشت:
«به نام خدا
از سال نود که تلاشم را برای خلق جناب خان و کوچه مروارید شروع کردم گهگاه خوشبینانه تخیل می‌کردم که در مراسمی دعوت شده و بابت نقشم در خلق جناب خان و کوچه مروارید تقدیر و تحسین می‌شوم و  بعد از دو سال بی‌توجهی مطلق بالاخره این اتفاق در چهارشنبه شب گذشته افتاد و در دادگاهی به اسم برنامه خندوانه که در آن قاضی و شاکی هر دو یک نفر بودند نام  من هم برده شد ولی به عنوان متهم!
دوست عزیز و رفیق قدیمی من رامبد جوان در برنامه‌اش از جای خالی جناب خان گفت و از هیولایی که جلوی حضور این کاراکتر ملی را در برنامه‌اش گرفته است، بی آنکه حتی اجازه دهد در برابر آن همه سخن و اتهام، فرصت پاسخگویی برای من وجود داشته باشد یا لااقل من بتوانم از آنچه که طی این سال‌ها بر من و جناب خان گذشته سخنی بگویم.
مردم عزیز ایران! من مثل دوستانم امکان استفاده از رسانه ملی و تریبون چند میلیونی را ندارم و بلد نیستم با گروگان‌گرفتن احساسات پاک یک ملت خودم را محق جلوه دهم. تنها کاری که طی دو سال گذشته انجام داده‌ام این بوده که به خاطر عشق مردم به جناب خان و حفظ حرمت دوستی، اجازه حضور او را بدون دریافت یک ریال یا گرفتن امتیازی داده‌ام چون می‌دیدم عروسکی که من، محمد نادری، امیر سلطان‌احمدی، رضا کاظمی‌نژاد، سارا سالار، هدیه هاشمی و دیگر همکارانم  چند سال برای ساخت، طراحی شخصیت و ویژگی‌هایش زحمت کشیدیم، عروسکی از بین چندین و چند عروسک دیگر که برای خلق هر کدامشان هزینه شد، انتخاب شد و به کوچه مروارید آمد، توانسته در برنامه دیگری صدای مردم خودش باشد و لبخند بر روی لب آنان بیاورد. اما حالا نتیجه این همکاری، تبدیل شده به برگزاری دادگاه یک‌طرفه‌ای که در آن، شاکی راضی به خانه بازگشته است.
برخلاف آنچه که گفته می‌شود، اعتقاد راسخ دارم این برنامه خندوانه نبود که باعث شهرت جناب خان شد بلکه برعکس این جناب خان بود که با حضور پرمهرش و ویژگی‌های شخصیتی که ما برای آن ساخته بودیم باعث موفقیت دو چندان این برنامه شد. اما متاسفانه روندی که طی شد و استحاله جناب خان از یک شخصیت نکته‌بین و حق‌دوست، به شخصیتی مجیزگو و متملق باعث شد در روند دو ساله‌ام تجدیدنظر کنم و بیش از این چشمم را به روی حقوق مادی و معنوی خودم و همکارانم نبندم.
در ضمن  وقتی که از عدم دریافت پیشنهاد مناسب برای ادامه همکاری حرف می‌زنم منظورم پیشنهادی عادلانه، اخلاقی و حرفه‌ای بوده است که متاسفانه این امر تا کنون صورت نپذیرفته و همه پیشنهادها از جمله پیشنهادی که توسط خانم برومند به من منتقل شده، فقط و فقط صحبت از  واگذاری اجباری و بدون قید و شرط مالکیت جناب خان با شرایط آنها و بدون توجه به رضایت قلبی من و همکارانم بوده است.
حالا قضاوت با شما. اگرچه رساندن صدایم به شما کار سختی است آن هم وقتی که انگار همواره حق با کسی است که صدایش بلندتر است. من همچنان منتظر باز شدن در همکاری و تعامل هستم. در سر، جنگیدن یا حذف یک کاراکتر ملی را ندارم و امیدوارم روزی برسد که بدون تهدید، بدون قلدرمآبی و بدون تطمیع و دروغ بتوانیم کنار هم کار و زندگی کنیم.
سعید سالارزهی»
در نسخه های دیگر نیز از زبان سالارزهی صراحتا عنوان شده بود که: «به بنده به عنوان صاحب امتیاز، مالک یا هر اسم دیگری پیشنهادی نشده، در کنار این کار بسیاری مبالغ میلیاردی برده‌اند اما یک پیشنهاد صد هزار تومانی هم برای در نظر گرفتن سهمی از درآمد به من نشده است. برای مثال این‌که بیایند بگویند در قبال حضور این شخصیت ما فلان مبلغ را به عنوان سهم درآمد شما در نظر می‌گیریم، واقعا هیچ پیشنهادی نبوده.»
سالارزهی در همین رابطه با رسانه‌های بسیاری مصاحبه کرده که یکی از نکاتی که در این مصاحبه‌ها مطرح کرده، قابل توجه است. او گفته: «اکنون ما دو نگرانی داریم؛ یکی اینکه جناب خان در یک برنامه روتین مثل خندوانه به روزمرگی برسد و دوم اینکه ما در این 2 سال هیچ منفعت مالی به عنوان مالک و خالق این عروسک نداشتیم درحالیکه حضور جناب خان در شبکه نسیم و تلویزیون باعث تبلیغات و منافع زیادی شده است.»
که در مورد اولی باید گفت اگر نگرانی سالار زهی از روزمرگی جناب خان در خندوانه است که بدیهی است این نگرانی بیهوده است و در مورد دومی گفته می شود تلویزیون و سازندگان برنامه خندوانه پیشنهاد 2 میلیارد تومانی به علاوه 10 درصد از درآمد ارزش افزوده و فیلم سینمایی را به سالارزهی داده‌اند که وی این پیشنهاد را رد کرده است! گویا هزینۀ 2 میلیاردی برای عروسکی که به لحاظ طراحی ظاهری با سسمی استریت و Fozzie Bear دو عروسک قدیمی آمریکایی شبیه است مبلغ کمی بوده!

در نهایت باید گفت جناب خان بیش از آنچه برای ما یک عروسک محبوب باشد یک صدای محبوب است و همۀ عوامل خندوانه چه بخواهند و چه نخواهند چه بدانند و چه ندانند، محبوبیتشان را وامدار محمد بحرانی هستند که محجوبانه غزل خداحافظی اش را در ابتدای فصل چهارم خواند و بی حاشیه کنار رفت.
12177/135/20