تاریخی که محکوم به تکرار شد

به بازار درب کوشک رسیدم که تنها مقداری از آن باقی مانده، زیرا خیابان طیب از وسط آن رد شده است، از خیابان طیب که گذشتم آن سوتر و در آن طرف خیابان مدرسه باقریه، سردر زاویه درب کوشک، شیرسنگی و مسجد درب کوشک قرار داشت.

به گزارش ایمنا، سردر درب کوشک یکی از معدود آثار به جای مانده از دوران آق قویونلوها یعنی حدود 700 سال قبل است. پیش از آن که اصفهان چهارباغ،  چهلستون و میدان نقش جهان داشته باشد، سردر درب کوشک جولان می داده است. حالا به محله درب کوشک که بروید، یک مسجد می‌بینید و نزدیک به 10 قدم دورتر، سردری که یکی از دو سر در به جای مانده است. می‌گویند این بنا در دوره ظل‌السطان تخریب شده و از آن دو سر در مانده که یکی به خاطر احداث خیابان طیب تخریب شده و دیگری حالا هنوز با عظمت ایستاده، اما آنها که تاریخ نمی‌خوانند با ابزاری نوک تیز به جان کاشی‌ها افتاده‌اند.!
 محله درب کوشک
درب کوشک یکی از محله های قدیمی و معروف و مشهور اصفهان بوده که مرحوم جابري انصاري اين محله را از محلات بزرگ اصفهان مي‌داند كه در زمان سلاطين آقاقويونلو محل دارالاماره آنان بوده و دربار و اندرون و كاخ هاي حكومتي آنان در اين محله قرار داشته است. اين محله علاوه بر وجود برخي بناهاي تاريخي محل تولد و زندگي بزرگان علمي و ديني همچون ابوجعفراحمد‌ بن مجاهد ‌بن ‌عبداله مديني باب كوشكي كه از مشايخ ابونعيم اصفهاني بوده است و ابومحّمد قاسم ‌بن ‌زيد مؤدب باب كوشكي كه از محدثين معروف و مشهور بوده است و حاج ملا اسماعيل ‌بن محمّد جعفر حكيم باب كوشكي که وي نیز از دانشمندان بزرگي بوده كه شاگردان برجسته‌اي همچون سيد ابوالقاسم دهكردي را پرورش داد.
محله ای است در مرکز شهر اسپاهان. سردر بزرگی در شهر اصفهان که یگانه باقیمانده زاویه ای بوده است که در زمان سلطنت رستم بیگ ترکمان ساخته شده و دارای تزیینات و کتیبه  کاشی معرق مورخ 902 هجری قمری بنام اوست.
مرحوم رفيعي مهرآبادي كتابي باعنوان «خيابان هاي شهر اصفهان» در اوائل قرن چهاردهم هجري از اين خيابان نام مي‌برد و به خيابان درب كوشك اشاره مي كند. نويسنده در بحثي عنوان محلات اصفهان در معرفي محله دروازه دولت حد غربي اين محله را خيابان درب‌كوشك مي‌داند كه تا پشت‌بارو ادامه دارد ولي در هيچ منابع قديمي نام خيابان كوشك قديمي مشاهده نشد.
يخچال قديمي
به گفته افرادی که مدتهاست در محله درب ‌كوشك ساكن هستند تا حدود سال هاي 1355-1350 هجری شمسی كوچه‌اي به نام «كوچه يخچال» در محله درب كوشك وجود داشته است كه هنوز در محاورات مردم، نامي از آن برده مي‌شود اين نام بيانگر آن است كه در روزگاران گذشته يكي از چندين يخچال در اين محل وجود داشته و در آن يخ هاي زمستاني را با تركيب خاصي براي تابستان ها ذخيره مي‌كردند ولي در منابع قديمي نامي ازيخچال ديده نشد
مسجد درب‌كوشك (پاشير)
مسجد درب کوشک(پاشیر) در خیابان آیت الله طیب اصفهان واقع است و دکتر هنرفر در کتاب خود از این مسجد فقط به نام«پاشیر» نام برده امّا مرحوم رفیعی مهرآبادی آن را به اسم دیگرش یعنی«پاسنگ» نامیده است. در هیچ منبعی درباره قدمت این مسجد مطلبی نوشته نشده است.



مدرسه درب‌كوشك (پاشير، باقويه)
در محله قدیمی درب کوشک مجاور قبرستان پیش گویا مدرسه ای به نام درب کوشک وجود داشته که اکنون اثری از آن بر جای نیست. برخی این مدرسه را همان مدرسه باقریه یا پاشیر می دانند. اما عده ای نیز آن را غیر از مدرسه باقریه دانسته اند. از خصوصيات اين مدرسه كاشي هاي معرق و تزئينات جالب توجهي بوده كه به مرور زمان از بين رفته است. و چون شيري سنگي در آن محل بوده و پاشير هم معروف بوده است. از آنجا كه باني آن شخصي به نام باقر بوده به باقريه نيز مشهور است. امّا در هيچ منابعي مطلبي راجع به قدمت مسجد ننوشته‌اند.
سردر درب كوشك
اكثر محققين از این سردر  با عنوان «سر در زاويه باب‌القصر» نام برده اند که از آثار دوره حكمراني ابوالمظفر رستم بهادرخان آق‌قويونلو بوده و در زمان رستم بهادرخان توسط علی بیک برنا ساخته شد. کتیبه سردر که به خط ثلث سفید معرق بر زمینه لاجوردی به خط معین منشی مورخ 902 هجری می باشد، البته به دلیل نزدیک به ویرانی بودن این سردر، در باغ چهلستون سر در دیگری بنا کرده و کاشی های آن را به سردر جدید انتقال داده و نصب نمودند. علاوه برنام حكمران، نام شخص ديگري به نام علي‌بيك برنا نيز آمده است.  در داخل مقرنس‌هاي سردر نيز عبارات مذهبي به خط بنايي سفيد بر زمينه كاشي لاجوردي رنگ نوشته شده است. در داخل قطارهاي سردر اشعاري به خط بنايي سفيد بر زمينه كاشي لاجوردي به چشم مي‌خورد. سردر درب‌ كوشك به شماره 97 در فهرست آثار ملي ايران به ثبت رسيده است
چهار سال قبل، ماجرای کاشی های درب کوشک
تقریباً 4 سال پیش در مرداد ماه 91 خبری از سوی رویش نیوز درباره تخریب برخی کاشی کاری های  مسجد درب کوشک منتشر شد. کاشی کاری هایی که به زعم منتقدین شبیه به ستاره داود بود و نماد فراماسونری. زمانی هم که مسئولین در جواب منتقدین تغییر را به بازگشت مهندس بنا از سفر آمریکا موکول کردند، این شائبه بیشتر قوت گرفت. به هرحال آن عده منتقد قانع نشدند و پس از چند هشدار، اقدام به تخریب این کاشی کاری ها کردند. حرکتی که اگر اکنون انجام می دادند، نمی توانست برای آنها مانند 4 سال پیش بی هزینه باشد.
این خبر در همان زمان بسیار جنجال آفرین و بحث برانگیز شد. البته در آن زمان شبکه های اجتماعی برای فراگیر کردن یک موضوع به اندازه امروز فعال نبودند. در روزهای گذشته و پس از 4 سال، این خبر مجدداً در شبکه های اجتماعی رفته است و عکس هایی که رویش نیوز از این کاشی ها و تخریب آن ها منتشر کرده، در کانال های تلگرامی و شبکه های اجتماعی نظیر توئیتر دست به دست می شود.
29 مردادماه 1391، رویش نیوز
در کاشی کاری سردر نزدیک مسجد درب کوشک واقع در خیابان طیب اصفهان، از اشکالی استفاده شده که بی شباهت به نماد فراماسون ستاره داود، نیست. این اتفاق اعتراض مردمی به مسئولان شهرداری مربوطه و هم چنین برخی اعضای شورای اسلامی شهر اصفهان را در پی داشت و مهندسان و برخی مسئولین ضمن قبول این اشتباه با این توجیه که «مهندس بنا فعلاً در ایران نیست و به یکی از کشورهای خارجی سفر کرده است» از پاسخگویی و اقدام عملی به این اعتراض سرباز زدند. گفتنی است مسئولین امر یا باید دلایلی برای عدم تطابق این اشکال با نماد فراماسونری ستاره داود برای معترضین بیان می داشتند یا جهت محو کردن اشکال مذکور اقدام می نمودند. اذعان مسئولان به این که این اشکال به ستاره داود شبیه است از یک سو و عدم اقدام عملی برای محو نمودن این اشکال از سوی دیگر، موجب شد نمادهای مذکور توسط برخی افراد با دست نوشته هایی پوشانده شود. و بالاخره پس از مدتی این نمادها توسط برخی افراد تخریب شد.



چهار سال بعد، مردادماه 1395، کاشی‌هایی که تخریب شد
وقتی حوالی سال‌های 91 ماجرای تخریب کاشی‌های درب کوشک اصفهان مطرح شد، خیلی‌ها اعتراض کردند. سال‌ها گذشت و هنوز آن کاشی‌های شش پر تخریب شده بر سر در زیبای درب کوشک باقی مانده‌اند. این روزها، اما دوباره این کاشی‌ها به صدر اخبار راه پیدا کرده‌اند و دلیل آن هم تخریب دوباره کاشی ها است!
اما دوباره تاریخ تکرار شد و عده ای به بهانه این که در کاشی کاری های مسجد درب کوشک اصفهان از یک نماد بیگانه استفاده شده به آن حمله کرده اند و کاشی کاری های مسجد درب کوشک را تخریب کرده اند. آن ها ادعا می کردند این نماد به دلیل این که با ستاره داود شبیه است یک نماد فراماسونی(شیطان پرستی) است و باید این لکه ننگ از دامان مسجد پاک شود.
13 مردادماه 1395 خبرگزاری ایرنا
معاون سازمان میراث فرهنگی استان اصفهان در گفت و گو با ایرنا با اشاره به تخریب کاشی کاری مسجد درب کوشک اصفهان گفت: عده ای ناآگاه به کاشی های دارای طرح ستاره های شش پَر و دوازده گوشه این مسجد با ادعای تخریب نماد شیطان پرستی آسیب زده اند.
ناصر طاهری تأکید کرد: اقدام به تخریب کاشی های مسجد شیعیان در شهری که زمانی پایتخت جهان تشیع بوده، عملی زشت، نابخردانه و از سر ناآگاهی است است.
طاهری یادآور شد: این مسجد در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده و قدمت بسیار طولانی دارد، بنابراین نقش های یادشده مربوط به سال های اخیر نبوده و متعلق به جهان اسلام و تشیع است.
وی تأکید کرد: این مسأله هم اینک به لحاظ حقوقی از طریق بخش یگان حفاظت میراث فرهنگی در دست پیگیری است و گشت های این واحد نیز اکنون در محل حضور دارند. طاهری تصریح کرد: مردم شریف ما باید آگاهی خود را در باره همه مسائل بویژه جنبه های تاریخی و فرهنگی آثار بالا ببرند و از چنین اقداماتی بپرهیزند.
مهدی تمیزی و گفتگو با اصفهان زیبا
مهدی تمیزی، هنرمند گرافیست و پژوهشگر هنر در پاسخ به پرسش روزنامه اصفهان زیبا درباره این موضوع گفت: «امام علی(ع) فرموده است دو گروه کمر مرا می‌شکنند، جاهلی است که مقدس باشد و عالمی است که به سخنان خود عمل نمی‌کند».
او ادامه داد: «حضور شمسه ها در نقوش دکوراتیو معماری که از آن به عنوان ستاره یاد می شود در فرهنگ و هنر ایرانی قدمت دارد، از معروف ترین آنها می‌توان به ستاره های 5، 6، 8  و 12 پر اشاره کرد. ستاره شش پر در  امپراطوری سلجوقی(قرون 5 و 6 هجری قمری) در معماری ابنیه به کار می رفتند». 
 این پژوهشگر ادامه داد: متاسفانه افرادی که ستاره داوود را در هر مقطعی از تاریخ و هر دوره ای نماد صهیونیسم می‌دانند در مطابقت زمانی تشکیل رژیم اشغال گر قدس با ادوار تاریخی ایران دچار یک اشتباه فاحش شده‌اند. اگر قرار باشد هر نقش شش ضلعی را برگرفته از ستاره داوود بدانیم، باید گرد جهان بگردیم و بسیاری چیزها را پاک کنیم،  از جمله دانه برف را! به گفته نویسنده کتاب «در سایه سرو» سر در درب کوشک اصفهان تنها بخش باقی مانده از عمارت زیبایی بوده که اکنون از دل تاریخ به یادگار مانده و بر همه ما واجب است که نه تنها از این اثر که از همه میراث ارزشمند تاریخی‌مان حفاظت کنیم.
 
ما مردم کتاب خوانی نیستیم و به قول دکتر اصغر محمودآبادی محقق تاریخ، مردم ایران کتاب تاریخ به دست نمی گیرند! این گونه است که تاریخ را فراموش می کنند و گاهی حتی به داشته‌های فرهنگی و تاریخی خود که نمی‌دانند تا چه اندازه قدر و ارزش دارد اعتراض می کنند! داستان تخریب کاشی های شش پر سردر درب کوشک هم به همین صورت است. گویا حکایت، حکایت ظل السلطان است که کمر به قتل تاریخ اصفهان بست. بی تردید آنان که گذشته را به یاد نمی آورند محکوم به تکرار آنند.
/شیرین مستغاثی/
کد خبر 242092

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.