مادی پر آب نیاصرم؛ غصه دار زاینده رود

به گزارش باشگاه خبرنگاران شهر؛ نیاصرم بزرگترین نهر در اصفهان است که کمتر ممکن است بی آب بماند. وجه تسمیه آن به درستی در اسناد تاریخی نیامده است، اما در بین مردم توضیحی است که می گویند: " نیاصرم یعنی همیشه آب دارم و مزارع را مشروب می کنم و سر من نیایید لازم به سرکشی نیست"(مهندسین مشاور باوند، 1382).

نیاصرم ترکیبی از "نه" و "صرم" که جزء اول به معنی شهر کوچک و روستا و "صرم" معرب "سرم" به معنی جا و مکان است و در مجموع به معنی محلی است که این نهر درآن جا جریان دارد و چون برخی لغات فارسی بعدها معرب شدند؛ نیاسرم هم نیاصرم شده است. این نهر در مجاورت پل مارنان قرار گرفته و آب گیر یا در مادی آن سر پل مارنان است و از جهت شمال رودخانه زاینده رود عبور می کند که سابقا کنار و جنوب شهر بوده است، ولی اکنون در میان شهر قرار گرفته است. این نهر از کنار باغ جنت، عباس آباد، چهارباغ و محل اداره کشاورزی عبور می کند و به طرف شرق می رود و نزدیکی دروازه ظله به سه شاخه تقسیم می شود و اراضی و مزارع دهستان های شهرستان خوراسگان، کردآباد، فزوه ، ابهر، بوزان ، برتیان را مشروب می سازد. به طور متوسط دبی آن در حدود 81/1 متر مکعب است.(مهندسین مشاور باوند،1382).

                                                                      

موقعیت جغرافیایی:
مادی نیاصرم به عنوان نخستین مادی در اصفهان به 17 کیلومتر طول، شاخه اصلی که به انشعابات آن25 کیلومتر می رسد و از پل مارنان تا پل شهرستان ادامه دارد. در واقع این مادی پر آب از سه منطقه  1و 3و 4 از کنار پل وحید در پارک ناژوان شروع شده و پس از عبور از خیابان های صائب و شهید بهشتی، اردیبهشت، ابوذر، شمس آبادی، چهارباغ، فردوسی، خواجو، مشتاق و بزرگمهر در محله مهرآباد 2 شاخه می شود به نام "مادی سنگ" به سمت شمال شرقی رفته و بعد از گذر از خیابان 22 بهمن به مادی علیرضاخان می ریزد. شعبه اصلی هم به مسیر خود ادامه داده و پس از گذر از بزرگراه شهید آقابابایی وارد محدوده شهرستان شده و برای مشروب کردن منطقه به چند قسمت تقسیم می شود. براساس طومار شیخ بهایی سهم آب مادی نیاصرم 194 سهم است و زمین های خوراسگان، پزوه، بهر، بوزان، محمدآباد، شهرستان خورتون آباد، تا نزدیکی سرو شفادران را سیراب می کند. همچنین محلات علی آباد، باغ ماهیار، نبان، مستهلک، تبریزی ها، قزلباش، باغ بهشت، باغ نسترن، فتح آباد، شیرخانه، طاووس خانه، شاهزادگان، باغ قره خان ،چرخاب، باغ دریاچه، صالح آباد، باغ نظرباشی، خواجو و باغ کاران را مشروب می سازد.( اهری،1380،362). همچنین مادی نیاصرم در مسیر خود از کنار آرامگاه صائب تبریزی در خیابان صائب و سازمان انتقال خون در میدان خواجو عبور می کند. لازم به ذکر است که از باغات ذکر شده امروز فقط نامی باقی مانده است و مادی نیاصرم به دلیل خشک شدن زاینده رود کارایی گذشته را ندارند.


                                                           

ویژگی های طبیعی:
تاثیرگذارترین عناصر طبیعی بر هویت سایت شامل مطالعات اقلیمی، مطالعات زمین شناسی و خاک شناسی و پوشش گیاهی است. اقلیم مادی نیاصرم جزئی از شهر کویری اصفهان است و از مناطق 1 و 3 و 4 عبور می کند. با توجه به اقلیم شهر اصفهان بر اساس روش کوپن، اقلیم شهر اصفهان خشک و نیمه خشک تعیین شده است.


                                                              

ویژگی های زمین شناسی و خاک شناسی:
مادی نیاصرم با توجه به قرارگیری در بستر رودخانه زاینده رود دارای شیب ملایمی در جهت جریان آب رودخانه یعنی از غرب به شرق است. پوشش گیاهی سراسر مادی نیاصرم؛ پوشیده از فضای سبز است. این پوشش گیاهی عمودی آن را در قالب درختان چنار، سپیدار، کاج، وسک، زبان گنجشک، بید، توت و پوشش گیاهی افقی آن در قالب چمن و بوته های گل رز و بنفشه (در بعضی نقاط مادی نیاصرم) مهمترین گونه های این مادی را تشکیل می دهد. هر چند در این سالها خشکسالی و خشک شدن مادی تاثیر زیادی بر شکل پوشش گیاهی ازاطراف مادی ها داشته و به علت آبیاری کم و رسیدگی نکردن درست به فضای سبز اطراف آن محیط زیست آنها را به خطر انداخته است. از جمله گونه های جانورانی مادی نیاصرم که در این محدوده وجود دارند می توان به کبوتر، گربه، گنجشک و پرستو اشاره کرد، همچنین به علت خشکسالی بستر رودخانه زاینده رود در چند سال اخیر باعث تکثیر جوندگان چون موش شده است.

                                                          

ویژگی های گردشگری:
 مسیر سرسبز شهری باید به صورت شبکه هایی درآیند که پارک ها و مدارس و مناطق مسکونی و تجاری و نقاط دسترسی به شبکه حمل و نقل عمومی را به یکدیگر پیوند دهند و در مسیرها و فضاهایی جذاب که تا حد ممکن از ترافیک و آلودگی محفوظ مانده است در سراسر شهر  حرکت کنند. نیاصرم مسیر سبز خطی است که در امتداد یک کریدور طبیعی حاشیه کانال آب خوش منظره آبدهی با باغات ومزارع را بر عهده داشته و با فضای سبز اطراف خود ترکیب شده است. این خصوصیت مادی نیاصرم و طبیعت بکر و چشم انداز زیبایی که آن را از سایر فضاهای شهری اصفهان متمایز می کند ترکیبی از آب و فضاهای طبیعی با عناصر پیرامون آن فضاهایی را برای تفریحات و گردشگری فراهم کرده است.

این مادی با وجود پتاسیل های تفریحی و گردشگری به علت خشکسالی های اخیر بی آب و به دست فراموشی سپرده شده است در حالی که می توان با برنامه ریزی صحیح و اقدامات مستمر از این طبیعت زیبا و چشم انداز نهایت استفاده را کرد. 

پی نوشت:
(1).مهندسین مشاور باوند، 1382
(2). اهری،1380،362

انتهای پیام/
41/07/07