به گزارش خبرگزاری ایمنا؛ امیرحسین ماهآورپور، دانشجوی دکترای علوم اقتصاد گرایش توسعه اقتصادی در یادداشتی نوشت: «در اقتصاد شهری، معاصر سامان دهی نهادهای مبادله و توزیع کالا نقش مهمی در کارایی اقتصادی شهرها ایفا میکند.
بازارهای بزرگ و تخصصی بهعنوان یکی از ابزارهای نهادی مدیریت شهری میتوانند در کاهش هزینههای مبادله ارتقای بهرهوری اقتصادی، ایجاد اشتغال محلی و تقویت درآمدهای پایدار شهری مؤثر باشند.
بازارهای تخصصی گل و گیاه به دلیل پیوند همزمان با اقتصاد محلی توسعه فضای سبز و سیاستهای زیست محیطی از جایگاه ویژه ای در برنامه ریزی اقتصاد شهری برخوردارند. پژوهش حاضر با رویکرد تحلیلی نظری و مبتنی بر مرور نظام مند ادبیات اقتصاد، شهری به بررسی کارکردها و پیامدهای اقتصادی بازارهای بزرگ و تخصصی گل و گیاه میپردازد.
نتایج نشان میدهد که این بازارها در صورت ادغام در چارچوب حکمرانی یکپارچه، شهری میتوانند بهعنوان ابزار سیاستی مؤثر در توسعه پایدار اقتصاد شهری و بهبود عملکرد مالی مدیریت شهری ایفای نقش کنند.
واژگان کلیدی اقتصاد شهری؛ بازارهای تخصصی بازار گل و گیاه مالیه شهری؛ حکمرانی شهری
یکی از چالشهای اساسی اقتصاد شهری در کشورهای در حال، توسعه از جمله ایران پراکندگی فعالیتهای تجاری تخصصی ناکارآمدی نهادهای تنظیمگر بازار و وابستگی بالای مدیریت شهری به منابع درآمدی ناپایدار است؛ در این شرایط بازارهای بزرگ و تخصصی میتوانند بهعنوان نهادهایی اقتصادی فضایی نقش مهمی در ساماندهی فعالیتهای تجاری و تقویت بنیانهای اقتصاد شهری ایفا کنند.
با این حال در سیاستگذاری شهری غالباً نگاه کالبدی بر نگاه اقتصادی به این بازارها غلبه دارد و کارکردهای آنها در حوزه اشتغال، مالیه شهری و توسعه اقتصاد محلی کمتر مورد توجه قرار گرفته. است بازارهای تخصصی گل و گیاه به دلیل ویژگیهای خاص کالایی و پیوند با سیاستهای زیست محیطی شهری نمونهای بارز از این غفلت سیاستی محسوب میشوند.
۲. مبانی نظری و ادبیات پژوهش ۲.۱ بازارهای تخصصی در نظریه اقتصاد شهری
در ادبیات اقتصاد شهری، بازارها صرفاً مکانهایی برای مبادله کالا نیستند بلکه نهادهایی هستند که رفتار اقتصادی، الگوهای مکانی فعالیتها و تخصیص منابع شهری را شکل میدهند بازارهای تخصصی با تمرکز فعالیتهای همگن موجب کاهش هزینههای جستوجو افزایش شفافیت اطلاعاتی و بهبود کارایی تخصیصی میشوند.
۲.۲ صرفههای تجمع و تمرکز فعالیتهای اقتصادی
بر اساس نظریه صرفههای ناشی از تجمع تمرکز بنگاههای مشابه در یک مکان مشخص میتواند به افزایش بهره وری شکلگیری بازار کار تخصصی و انتقال دانش منجر شود. بازارهای بزرگ و تخصصی را میتوان تجلی نهادی این صرفهها در مقیاس شهری دانست.
۲.۳ بازارهای تخصصی به مثابه خوشههای اقتصادی شهری
مطابق نظریه خوشههای، اقتصادی هم مکانی بنگاههای مرتبط موجب افزایش رقابتپذیری و کاهش هزینههای تولید میشود؛ بازارهای تخصصی، شهری شکلی سازمان یافته از خوشههای اقتصادی هستند که در چارچوب سیاستهای مدیریت شهری شکل میگیرند
۳. روششناسی پژوهش
این پژوهش از نوع نظری کاربردی و با رویکرد تحلیلی توصیفی انجام شده است؛ دادهها از طریق مرور نظام مند منابع علمی گزارشهای بین المللی و مطالعات مرتبط با اقتصاد شهری گردآوری شده و با استفاده از استدلال نظری تحلیل شدهاند.
۴. کارکردهای اقتصادی بازارهای تخصصی گل و گیاه
۴.۱ اشتغالزایی و اثرات چند برابری
بازارهای تخصصی گل و گیاه موجب ایجاد اشتغال مستقیم در بخشهای فروش مدیریت و خدمات پشتیبان و اشتغال غیر مستقیم در زنجیره، تولید حملونقل و خدمات شهری میشوند که این امر آثار چند برابری قابل توجهی برای اقتصاد شهری دارد.
۴.۲ افزایش کارایی نظام توزیع
تمرکز عرضه کنندگان در بازارهای تخصصی موجب کاهش واسطه گری، غیر رسمی افزایش شفافیت قیمتها و بهبود تطابق عرضه و تقاضا میشود و در نتیجه کارایی نظام توزیع شهری ارتقا مییابد.
۴.۳ تقویت مالیه شهری
از منظر مالیه، شهری این بازارها میتوانند از طریق اجاره فضاها عوارض خدماتی و کاهش هزینههای نظارت بر فعالیتهای پراکنده به ایجاد درآمدهای پایدار برای شهرداریها کمک کنند
۴.۴ بازارهای تخصصی و تابآوری اقتصادی شهری
تنوع بخشی به ساختار اقتصاد محلی تقویت زنجیرههای تأمین کوتاه و ایجاد مشاغل محلی از جمله سازوکارهایی هستند که بازارهای تخصصی از طریق آنها تابآوری اقتصادی شهرها را در برابر شوکهای اقتصادی افزایش میدهند.
۵. چالشها و الزامات حکمرانی
با وجود مزایای متعدد بازارهای تخصصی گل و گیاه با چالشهایی نظیر نوسانات فصلی، تقاضا ضعف مدیریت یکپارچه و عدم هم راستایی با سیاستهای کلان اقتصاد شهری روبهرو هستند؛ غلبه بر این چالشها مستلزم تقویت حکمرانی شهری مشارکت بخش خصوصی و استفاده از رویکردهای مبتنی بر شواهد است.
۶. نتیجهگیری و پیامدهای سیاستی
بازارهای بزرگ و تخصصی گل و گیاه در صورت طراحی و مدیریت صحیح میتوانند بهعنوان یکی از ارکان اقتصاد شهری ایفای نقش کنند این بازارها نه تنها موجب افزایش کارایی اقتصادی و اشتغال محلی میشوند، بلکه میتوانند از طریق ایجاد درآمدهای پایدار کاهش هزینههای تنظیمگری و حمایت از اقتصاد سبز به بهبود عملکرد مالی مدیریت شهری کمک کنند.
از اینرو توصیه میشود سیاستگذاران، شهری بازارهای تخصصی را بهعنوان نهادهایی اقتصادی در چارچوب سیاستهای اقتصاد شهری و مالیه محلی مورد توجه قرار دهند.
نظر شما