به گزارش خبرگزاری ایمنا، آسمان امروز میزبان یک اتفاق کمسابقه برای فناوری ایران است؛ جایی که سه ماهواره بومی «کوثر» (نسخه دوم)، «ظفر ۲» و «پایا» بهطور همزمان در مدار نزدیک زمین قرار میگیرند. این پرتاب که امروز _یکشنبه هفتم دی_ و در ارتفاع حدود ۵۰۰ کیلومتری زمین انجام میشود، یکی از مهمترین رویدادهای فضایی کشور در سال جاری است و امکان بهرهبرداری همزمان از چند سامانه ایرانی را در حوزههای مدیریت منابع، کشاورزی، محیطزیست و زیرساختهای دادهای فراهم میکند.
اهمیت این مأموریت تنها در تعداد ماهوارهها نیست، بلکه در تصویری است که از مسیر طیشده صنعت فضایی ایران ارائه میدهد؛ مسیری که از پژوهشهای دانشگاهی و شرکتهای دانشبنیان آغاز شده و اکنون به استقرار عملیاتی ماهوارههای کاربردی در مدار پایین زمین رسیده است. «پایا» بهعنوان یکی از پیشرفتهترین ماهوارههای تصویربرداری ساخت داخل، «ظفر ۲» بهعنوان نسل تازه ماهوارههای دانشگاهی و «کوثر» ارتقایافته با تمرکز بر دادههای کشاورزی و اینترنت اشیا، سه ضلع یک منظومه دادهمحور را شکل میدهند که بهطور مستقیم با نیازهای واقعی کشور پیوند خورده است.
پرتاب همزمان این سه ماهواره، بیش از یک رویداد فنی، نشانه عبور برنامه فضایی ایران از مرحله «اثبات توان» به مرحله «کاربرد و بهرهبرداری» است؛ جایی که دادههای فضایی نه برای نمایش، بلکه برای تصمیمسازی دقیقتر، مدیریت هوشمندتر و استفاده مؤثرتر از منابع ملی به کار گرفته میشوند.
زمان و محل پرتاب
تاریخ پرتاب: ۷ دی ۱۴۰۴ (۲۸ دسامبر ۲۰۲۵)
ساعت پرتاب: حدود ساعت ۱۶:۴۸ به وقت محلی ایران (طبق گزارش اسپوتنیک)
موقعیت: پایگاه فضایی وستوچنی در روسیه
وسیله پرتاب: سایوز (Soyuz) شرکت Roscosmos روسیه
مدار هدف: مدار پایین زمین (LEO) در ارتفاع حدود ۵۰۰ کیلومتر
نوع پرتاب: قرار گرفتن در مدار پایین زمین همراه با سایر محمولههای دیگر
ماهوارهها و مشخصات فنی
ماهواره کوثر نخستین ماهواره ساخت بخش خصوصی ایران است که نسخههای اولیه آن با نام «هدهد» و «کوثر» آبان سال گذشته با موفقیت در مدار قرار گرفت. ایران با این دستاوردها در جمع ده کشور دارنده فناوری پیچیده تولید ماهواره قرار دارد.
ماهواره کوثر نسخه دوم / Kosar II
نوع مأموریت: سنجش از دور و اجراییات چندمنظوره
سازنده: شرکتهای دانشبنیان داخلی ایران
هدف: تصویربرداری از سطح زمین، پایش محیطزیست و توان IoT متمرکز بر دادههای کاربردی
مدار: مدار پایین زمین (LEO)، ارتفاع ~۵۰۰ کیلومتر
ویژگیها
نسخه ارتقا یافته ماهواره قبلی «کوثر» است که توسط شرکتهای صنعتی و دانشبنیان طراحی و ساخته شده است و این نسخه جدید دارای قابلیتهای سنجش تصویری پیشرفته همراه با عملکرد ارتباطی IoT بوده و بهصورت ترکیبی برای کاربردهای سنجش و شبکه داده طراحی شده است. انتظار میرود بتواند در حوزههای همچون مدیریت منابع آب، کشاورزی، نقشهبرداری شهری و نظارت بر تغییرات محیطی نقشآفرینی کند. طراحی «کوثر» بر مبنای تجربههای قبلی ایران در حوزه سنجش از دور بوده و سعی دارد کارایی تصویربرداری با تفکیکپذیری قابل توجه را در ترکیب با قابلیتهای ارتباط داده فراهم کند.
روز ۷ دی ماه جاری و در ساعت ۱۶ و ۴۸ دقیقه به وقت ایران، مدار لئو میزبان سه ماهواره ایرانی است که به طور همزمان از پایگاه وستوچنی روسیه پرتاب خواهند شد. ماهواره ظفر ۲ – Zafar‑2
نوع مأموریت: سنجش زمین / تصویربرداری
سازنده: دانشگاهها و پژوهشگاههای علمی ایران
هدف: تهیه دادههای تصویری با تفکیک مناسب برای کاربردهای علمی و اقتصادی
مشخصات تصویربرداری
تفکیکپذیری ~۵ متر در تصاویر سیاهوسفید
تفکیکپذیری ~۱۰ متر در تصاویر رنگی
مدار: مدار پایین زمین (LEO)، ارتفاع ~۵۰۰ کیلومتر
کاربردها: مدیریت کشاورزی و منابع آب و نظارت بر محیطزیست
نقشهبرداری شهری
این ماهواره در نسخه دوم نسبت به نمونههای قبلی خود دارای حساسیت تصویربرداری بهتر و قابلیتهای علمی پیشرفتهتر است و دادههای بهبودیافته را در اختیار بخشهای پژوهشی قرار میدهد.
ظفر ۲ یک ماهواره سنجش از دور (Earth Observation) ایرانی است که برای تصویربرداری از سطح زمین و پایش منابع طبیعی طراحی شده است. این پروژه جز برنامههای مهم صنعت فضایی کشور محسوب میشود و توسط دانشگاه علم و صنعت ایران ساخته شده است. این ماهواره از نوع سنجشی و تصویربرداری از زمین است که دارای کاربردهایی، چون پایش منابع طبیعی، کشاورزی و محیطزیست، نظارت بر مخاطرات طبیعی و نقشهبرداری عمومی است. ظفر ۲ نمایانگر یک جهش در توانمندی ساخت و توسعه ماهوارههای سنجشی در کشور است.
ماهواره «پایا» – Paya
نوع مأموریت: سنجش زمین و پایش محیطی
سازنده: بخش فضایی داخلی ایران
هدف: تصویربرداری با تمرکز بر دادههای پایه برای کاربردهای کشاورزی، مدیریت آب و محیطزیست
مشخصات تصویربرداری
تفکیکپذیری ۵ متر در تصاویر سیاهوسفید
تفکیکپذیری ۱۰ متر در تصاویر رنگی
مدار: مدار پایین زمین (LEO)، ارتفاع ~۵۰۰ کیلومتر
کاربردها: مشابه ظفر ۲ برای بخشهای مختلف پژوهشی، اقتصادی و استراتژیک طراحی شده است.
ماهواره «طلوع ۳» یا پایا یک ماهواره سنجش از دور و مشاهده زمین ساختهشده در ایران است که به سازمان فضایی ایران تحویل داده شده و در لیست برنامههای پرتاب قرار دارد. ماهواره طلوع ۳ بهعنوان سنگینترین ماهواره ساختهشده در ایران از ماهواره سنجش از دور با وزن حدود ۱۵۰ کیلوگرم و سنگینترین ماهواره ملی است. دقت تصویربرداری این ماهواره حدود ۵ متر برای تصاویر تکطیفی بِلک / وایت و حدود ۱۰ متر برای تصاویر رنگی است. سازنده این ماهواره صنایع الکترونیک ایران و با همکاری شرکتهای دانشبنیان داخلی است. این ماهواره در حوزههایی، چون کشاورزی و پایش مزارع، مدیریت منابع آب، پایش مخاطرات طبیعی همچون سیل و خشکسالی و نقشهبرداری و پایش محیطزیست کاربرد دارد. ماهواره پایا دارای دقت تصویربرداری حدود ۱۰–۲۰ متر برای هر پیکسل است و برای عملیات مدیریت منابع طبیعی، پایش محیطزیست و کشاورزی و کاربردهای علمی و عملی دادهمحور قابل بهرهبرداری است.
اهمیت فناوری و کاربردهای ماهوارههای جدید
این سه ماهواره جدید برنامه فضایی ایران را در چند جهت مهم پیشرفت فناورانه و کاربردی تقویت میکنند:
تقویت سنجش از دور: ماهوارههای ظفر ۲، پایا و نسخه دوم کوثر با تفکیکپذیری مناسب برای کاربردهای علمی و مدیریتی میتوانند بهعنوان ابزاری کارآمد برای پایش منابع طبیعی، مدیریت بحرانهای محیطی و برنامهریزی شهری مورد استفاده قرار گیرند.
افزایش توان ارتباطی: بخشی از طراحی نسخه دوم ماهواره «کوثر» با بهکارگیری قابلیتهای IoT و دادههای ارتباطی مدرن انجام شده که میتواند برای توسعه شبکههای دادهای از فضا کاربرد داشته باشد و راه را برای خدمات دادههای ماهوارهای بومی هموار کند.
پیشرفت در فناوریهای داخلی: طراحی و ساخت ماهوارهها توسط بخشهای دانشبنیان داخلی و دانشگاهها نشاندهنده پیشرفت ملی ایران در صنایع فضایی است و گام مهمی در کاهش وابستگی فناورانه به منابع خارجی بهشمار میآید.
روند توسعه و همکاری با روسیه
اگرچه ایران در سالهای اخیر پروژههایی همچون ماهوارههای نظامی «نور» (توسط نیروی هوافضای سپاه پاسداران) را با موفقیت در مدار قرار داده، برای پرتاب ماهوارههای سنگینتر یا پروژههای پیچیدهتر، بهطور معمول از پرتابگرهای بینالمللی استفاده کرده است در همین راستا، پرتاب مشترک اخیر از روسیه و همکاری با سازمان فضایی این کشور بخشی از تلاش ایران برای گسترش قابلیتهای پرتاب فضایی و افزایش توان عملیاتی در مدار پایین زمین محسوب میشود.
برنامههای اعلامشده حاکی از این هستند که ایران در آینده سه ماهواره بالادست (برای کاربردهای ارتباطی وسیعتر) نیز در دستور کار دارد که ممکن است شامل طراحی و راهاندازی کامیونهای ارتباطی / سنجش با وضوح بالاتر باشد.
| نام ماهواره | نوع مأموریت | کاربرد | مدار هدف | تفکیکپذیری تصویربرداری |
|---|---|---|---|---|
| کوثر (نسخه دوم) | سنجش از دور + IoT | مدیریت دادههای محیطی و ارتباطی | LEO ~500 km | – |
| ظفر ۲ | سنجش زمین | کشاورزی، محیطزیست، شهرسازی | LEO ~500 km | 5m (B/W) / 10m (رنگی) |
| پایا | سنجش زمین | کشاورزی، منابع آب، میزان بهرهوری | LEO ~500 km | 5m (B/W) / 10m (رنگی) |
به گزارش ایمنا، سه ماهواره ایرانی گامی تازه در مسیر فناوری فضایی و زندگی بهتر مردم ایران گام مهم دیگری در توسعه فناوری فضایی برمیدارد و با پرتاب موفق ظفر ۲، پایا و کوثر، دانش بومی را مستقیم به خدمت بهبود زندگی مردم میآورد.
این ماهوارهها یک شبکه هوشمند را تشکیل میدهند:
ظفر ۲: تضمین امنیت غذایی و مدیریت دقیق منابع آب.
پایا: اتصال پایدار و تسهیل آموزش مجازی در مناطق محروم.
کوثر: پیشگیری از حوادث با ارائه هشدارهای زودهنگام بلایای طبیعی.
با این پرتابها، ایران با ۲۰ ماهواره در مدار، در جمع ۱۰ کشور برتر صنعت فضایی جهان قرار میگیرد.
نظر شما