به گزارش خبرگزاری ایمنا، افتتاحیه اکران فیلم سینمایی «احمد» به کارگردانی و نویسندگی امیرعباس ربیعی، پنجشنبه چهارم دی، همزمان با سالگرد زلزله ویرانگر بم، در اصفهان؛ زادگاه شهید حاج احمد کاظمی برگزار شد؛ فیلمی که به یکی از کمتر دیدهشدهترین وجوه شخصیت این فرمانده بزرگ دفاع مقدس میپردازد؛ مردی که در یکی از تلخترین روزهای تاریخ ایران، پیش از بسیاری از ساختارها و نهادها، خود را به قلب فاجعه رساند.
«احمد» روایتی متفاوت از شهید احمد کاظمی است؛ فرماندهای که نامش بیشتر با میدانهای نبرد هشت سال دفاع مقدس گره خورده، اما در زلزله بم، چهرهای دیگر از خود نشان داد. او که در آن مقطع فرمانده نیروی هوایی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی بود، با تماس شهید حاج قاسم سلیمانی، بیدرنگ راهی بم شد؛ شهری کوچک، محروم و باستانی که در پی زلزله شبانه، به تلی از آوار و اندوه تبدیل شد.
داستان فیلم از ساعات ابتدایی پس از وقوع زلزله آغاز میشود؛ زمانی که با وجود گذشت ساعتها از حادثه و شدت فاجعه، هنوز نشانی از حضور جدی مسئولان و دستگاههای امدادی در شهر دیده نمیشود. در این میان، حاج احمد کاظمی، نخستین فردی است که با تمام توان و امکانات بدون اینکه در این اتفاق مسئولیتی داشته باشد، برای نجات مردم، وارد میدان میشود. شخصیتی که بیتوجه به موانع، بیمهریها و حتی کارشکنیهای موجود، همه ظرفیتهای در اختیارش را بسیج میکند تا جان انسانها را نجات دهد و شهر بم را از بحرانی عمیق عبور دهد.
«احمد» نشان میدهد که سینمای ایران، با وجود ضعفهای موجود در انتخاب و پرداخت سوژه، همچنان سرشار از داستانهای ناب و قهرمانانی واقعی است؛ داستانهایی که اگر با نگاه دقیق، پژوهشمحور و پرداخت حرفهای همراه شوند، میتوانند به خلق یک اثر هنری ارزشمند منجر شوند و تصویری الهامبخش از فرهنگ، هویت و قهرمانان ایرانی ارائه دهند.
این فیلم از دل اصفهان برآمده است؛ شهید احمد کاظمی، فرزند این شهر و امیرعباس ربیعی نیز کارگردانی اصفهانی است که روایت خود را به زادگاه قهرمانش آورده است. در آئین افتتاحیه اکران «احمد» در اصفهان، پوستر این فیلم نیز همزمان با آغاز نمایش عمومی، با حضور سیدعباس عراقچی، وزیر امور خارجه کشور رونمایی شد؛ آئینی که یادآور پیوند تاریخ، ایثار و سینما در بازخوانی یک قهرمان کمتر روایتشده بود.
بیشتر بخوانید: آغاز یک روایت از نامی آشنا در اصفهان؛ «احمد» با حضور وزیر امور خارجه رونمایی شد
در همین راستا با امیر عباس ربیعی کارگردان فیلم سینمایی «احمد» به گفتوگو نشستیم.
ایمنا: ایده ساخت فیلم درباره یک سردار نظامی در مورد موضوعی غیرنظامی چگونه شکل گرفت و چرا سراغ این سوژه رفتید؟
ربیعی: برای من این مسئله از دل یک تکرار آغاز شد. زمانی که درباره شهید کاظمی مطالعه میکردم، متوجه شدم فیلمهایی که درباره سرداران ما ساخته شدهاند کم نیستند؛ بهویژه در سالهای اخیر آثار خوب و متعددی تولید شده، اما اغلب این فیلمها در یک قاب مشخص حرکت میکنند. معمولاً قهرمان در میدان جنگ، فرماندهی جنگ، رشادت، شجاعت و مقاومت به تصویر کشیده میشود؛ حالا با قوت و ضعفهای مختلف. احساس من این بود که اگر بخواهم دوباره همان مسیر را بروم، شاید نتوانم چیزی به این فضا اضافه کنم و آن معنایی که خودم درگیرش شده بودم و فکر میکردم امروز مخاطب به آن نیاز دارد، منتقل نشود.
در پژوهشهایم به دنبال نقطهای تازه بودم تا به آن بخش جذاب از زندگی شهید کاظمی رسیدم؛ جایی که او در وسط میدان است، اما اسلحه به دست ندارد، اما مسئولیت همچنان باقی است
در پژوهشهایم به دنبال نقطهای تازه بودم تا به آن بخش جذاب از زندگی شهید کاظمی رسیدم؛ جایی که او در وسط میدان است، اما اسلحه به دست ندارد، اما مسئولیت همچنان باقی است. میدان، میدان خدمت به مردم و در عرصه اجتماعی است. زلزله بم که یک موقعیت تراژیک و انسانی ایجاد کرده بود و دقیقاً در همین نقطه، قهرمانی توانست بُعد دیگری از خود نشان دهد. انتخاب این فضا آگاهانه و عامدانه بود تا آن بُعد از مسئولیتپذیری در میدان غیرجنگ و مواجهه مستقیم با مردم برجسته شود؛ نسبتی که یک مسئول تراز یا یک قهرمان ملی میتواند با مردم برقرار کند. دیدم این معنا هم در موقعیت بم و هم در شخصیت شهید کاظمی بهدرستی مینشیند و به همین دلیل تصمیم گرفتم این قاب را روایت کنم.
ایمنا: به نظر شما مردم چقدر شهید کاظمی را میشناسند و شما چقدر به این شناخت تسلط پیدا کردید؟
ربیعی: در فرآیند پژوهش درباره زندگی شهید کاظمی، سعی کردیم به فهمی عمیق و دقیق برسیم. تلاش ما این بود که گفتمان شهید کاظمی، فکر او و روحیهاش را بهدرستی درک کنیم. از دل مطالعات، گفتوگوها با همرزمان و نزدیکان شهید و پژوهشهایی که درباره عملکرد او در زلزله بم انجام دادیم، سعی کردیم به یک نگاه منسجم، عمیق و قابلاتکا برسیم.
واقعیت این است که مردم، شهید کاظمی را بیشتر بهعنوان یک فرمانده جنگ میشناسند تا مدیری که در عرصهای دیگر و در نسبت مستقیم با مردم ایفای نقش کرده. نکتهای که امروز برای ما جذاب است این است که مخاطبان، هنگام تماشای فیلم با ابعاد جدیدی از این شخصیت مواجه میشوند؛ ابعادی که پیش از این کمتر شناخته شده بود. البته فیلم «احمد» ادعایی ندارد که زندگی شهید کاظمی را بهطور کامل روایت میکند؛ بلکه فقط یک مقطع مشخص را بررسی میکند و تلاش دارد پنجرهای به بخشی کمتر دیدهشده و کمتر شناختهشده از زندگی او باز کند.
ایمنا: کدام وجه شخصیت همچنان جای کار دارد؟
ربیعی: به نظر من، احمد کاظمی بهشدت یک کاراکتر بکر و جذاب است که ابعاد متعددی دارد. از نظر سیاسی، از نظر روحیه نظامی و از نظر فعالیتهایی که هم در دوران جنگ و هم پس از جنگ انجام داده، همچنین در نسبتی که با مردم و با نیروهای زیر دست خود برقرار کرده است، همه اینها قابل بررسیاند. موقعیتهای دراماتیک واقعی فراوانی در زندگی او وجود دارد.
احمد کاظمی ظرفیت یک درام عمیق روانی، اخلاقی و گفتمانی را دارد
اگر کسی بخواهد دوباره به سراغ این شخصیت برود و فقط فعالیتهای بیرونی و عملیاتی او را به تصویر بکشد، به نظر من مسیر را اشتباه رفته است. احمد کاظمی ظرفیت یک درام عمیق روانی، اخلاقی و گفتمانی را دارد. او شهیدی است که شهید بزرگی مانند حاج قاسم سلیمانی خود را شاگرد احمد کاظمی میداند و به نظر من بیش از یک یا دو فیلم، سریال و حتی قالبهای هنری دیگر ظرفیت پرداختن دارد تا ابعاد مختلف این شهید بزرگوار برای مخاطبان روایت شود.
ایمنا: بازخورد مردم چگونه بود؟
ربیعی: بازخورد مخاطب برای من اهمیت بسیار ویژهای دارد. بازخورد اهالی سینما، جشنوارهها، داوران و منتقدان یک بحث است، اما بازخورد مردم برای من در اولویت است. تجربه اکرانهای مردمی، بهویژه در جشنواره فجر سال ۱۴۰۲، برای من بسیار امیدوارکننده بود و این امید را ایجاد کرد که فیلم بتواند اکران موفقی داشته باشد.
آنچه برای من جالب بود این بود که فیلم توانسته بود با مردم ارتباطی عاطفی و عمیق برقرار کند. مخاطبان برای نخستین بار یک سردار نظامی را در موقعیتی انسانی، مردمی و اجتماعی میدیدند و با بُعدی متفاوت از یک قهرمان ملی مواجه میشدند. برای من بسیار ارزشمند بود که این کشف در ذهن و احساس مخاطب به درستی شکل بگیرد و بتواند یک ارتباط انسانی واقعی برقرار کند.
ایمنا: در ساخت فیلم با چه چالشهایی مواجه شدید؟
ربیعی: از نظر فنی، فیلم «احمد» با چالشهای متعددی روبهرو بود؛ از کار با جمعیت زیاد گرفته تا لوکیشنهایی مانند فرودگاه، مسائل پروازی و بازنمایی زلزله و فاجعه. در واقع ژانر فاجعه یک ژانر چالشبرانگیز برای هر فیلمسازی است. اما چالش اصلی مسئله دیگری بود.
چالش اصلی این بود که بهعنوان یک راوی، وقتی میخواهیم شخصیت یک قهرمان بزرگ و انسان والایی مثل احمد کاظمی را روایت کنیم، تا چه اندازه میتوانیم خودمان به او نزدیک شویم و از نظر معنایی به آن جایگاه برسیم تا آیینهای درست برای نمایش شخصیت شهید باشیم و حق او را ادا کنیم. این مسئله برای فیلمسازی مثل من که خودم را انسانی ضعیف میدانم، چالش بزرگی بود؛ اینکه بتوانم انسانهایی با روحیه، اخلاق و ارزش والا را درست روایت کنم. امیدوارم توانسته باشیم از این چالش با موفقیت عبور کرده باشیم.
ایمنا: آیا در ساخت فیلم از هوش مصنوعی استفاده شده است؟
ربیعی: خیر. در سالی که ما فیلم را تولید میکردیم، هوش مصنوعی هنوز به ظرفیتی که امروز رسیده، نرسیده بود و ما از آن استفاده نکردیم. با این حال، بخش قابل توجهی از تولید فیلم «احمد» متکی بر ویژوال کامپیوتری و جلوههای ویژه بصری بود. در این بخش، تیمی متشکل از جوانان با استعداد که دفتر اصلی آنها در قزوین است و اغلب نیروهای متخصصشان نیز ساکن همان استان هستند، کار را پیش بردند. این موضوع نشان میدهد که ظرفیتهای فنی و تخصصی استانها، فراتر از تهران، تا چه اندازه بالاست. این تیم در حوزه ویژوال افکت و جلوههای ویژه کامپیوتری، اتفاقاتی را رقم زد که در برخی موارد برای نخستینبار از نظر فنی در سینمای ایران تجربه میشد. این مسیر بسیار موفق بود و نتیجه اعتمادی که به این جوانها کردیم، همراه با توکل به خدا، به نظر من نتیجهای قابل توجه و ارزشمند شد.
نظر شما