به گزارش خبرگزاری ایمنا، در روزگاری که فناوریهای دریایی در انحصار چند قدرت محدود جهان است، نام ایران از اعماق دریا شنیده میشود؛ جایی که پژوهشکده علوم و فناوری زیردریا دانشگاه صنعتی اصفهان با اتکا به دانش بومی و نیروی انسانی متخصص، توانسته است فناوریهای زیرسطحی راهبردی را از مرحله ایده به میدان عمل برساند و در مسیر تأمین نیازهای حیاتی کشور، علم را به ابزار اقتدار ملی تبدیل کند.
پیشگام در تولید و بومیسازی فناوریهای زیرسطحی
هدفگذاری این پژوهشکده از ابتدا بر انجام پژوهشهای کاربردی و توسعهای منتهی به طراحی، پیادهسازی و بومیسازی فناوریهای پیشرفته زیردریایی استوار بوده است. مشارکت در انتقال دانش فنی، تعریف پروژههای تحقیقاتی مشترک با مراکز علمی معتبر داخلی و خارجی و ایجاد بسترهای تعامل تخصصی در سطح بینالمللی، از دیگر رویکردهای کلیدی این مجموعه به شمار میرود.
کارنامه پژوهشی پژوهشکده علوم و تکنولوژی زیردریا مملو از دستاوردهای راهبردی است؛ از جمله طراحی و ساخت زیردریایی با کاربرد ویژه نظامی در داخل کشور، اجرای پروژههای تحقیقاتی در زمینه زیردریاییهای بدون سرنشین (رباتهای دریایی) برای بازرسی فنی تأسیسات دریایی و انجام عملیاتهای ویژه زیرآب، و همچنین طراحی و ساخت تأسیسات شناور دریایی همچون بویههای هواشناسی و اقیانوسشناسی برای اندازهگیری پارامترهای پایه دریا و هوا و ارسال دادهها به ایستگاههای مادر.
نوآوری در تعمیرات زیرآب و استانداردسازی دریایی
طراحی مهندسی تأسیسات زیردریایی برای انجام تعمیرات زیرآب نظیر برشکاری و جوشکاری (اتاقک خشک)، تدوین ردیفهای ملی استاندارد زیردریایی، ساخت دستگاههای تمیزکننده بدنه کشتیها در زیر آب و طراحی و اجرای سیستمهای پایش خوردگی تأسیسات دریایی و رایزرهای نفتی بههمراه توسعه پوششهای کامپوزیتی پیشرفته، از دیگر پروژههای شاخص این پژوهشکده است.
مجموعه این توانمندیها، پژوهشکده علوم و تکنولوژی زیردریا را در جایگاهی ممتاز و منحصربهفرد در سطح کشور قرار داده است؛ بهگونهای که با برنامهریزیهای انجامشده برای توسعه ظرفیتها، پیشبینی میشود در سالهای آینده بخش قابل توجهی از نیازهای پژوهشی و تخصصی صنایع دریایی و بهویژه صنایع راهبردی زیرسطحی کشور از سوی این مرکز تأمین شود. این روند علاوه بر کاهش وابستگی و صرفهجویی ارزی قابل توجه، زمینهساز ایجاد ارزش افزوده و رونق هرچه بیشتر صنایع دریایی کشور خواهد بود.
از یک مرکز تحقیقاتی تا پژوهشکده ملی دریایی
این مجموعه در سال ۱۳۶۳ با عنوان «مرکز تحقیقات علوم هوایی و دریایی» و با هدف طراحی و ساخت شناورهای زیرسطحی در دانشگاه صنعتی اصفهان شکل گرفت و در مهرماه ۱۳۷۱ با تصویب وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، به پژوهشکده علوم و تکنولوژی زیردریا تغییر نام داد.
پژوهشکده علوم و تکنولوژی زیردریا با بیش از ۵ هزار مترمربع زیربنای پژوهشی، آزمایشگاهی و کارگاهی و برخورداری از گروههای تخصصی برق و ناوبری، سازه و مواد و هیدرودینامیک، بستری مناسب برای انجام پژوهشهای پیشرفته دریایی فراهم کرده است. این مرکز با اتکا به نیروی انسانی متخصص و مجرب، در مسیر طراحی و ساخت تجهیزات دریایی و زیردریایی فعالیت میکند.
مأموریتها و حوزههای تخصصی پژوهشکده
این پژوهشکده دارای سه گروه پژوهشی مکانیک، برق و سازه (مواد) است و مأموریت اصلی آن اجرای طرحهای کاربردی در حوزه مهندسی دریا تعریف شده است. هیدرودینامیک، دینامیک و کنترل، آزمونهای تجربی شناورهای سطحی و زیرسطحی، طراحی رباتهای زیرآب، سیستمهای تعیین موقعیت دینامیکی، استحصال انرژی از دریا و پژوهش در زمینه خوردگی و حفاظت کاتدیک از مهمترین حوزههای فعالیت این مرکز به شمار میرود.
انجام پروژههای تقاضامحور و کاربردی، توسعه فناوریهای با سطح آمادگی بالا، اجرای طرحهای کلان بینرشتهای و ارتقای شاخصهای علمی دانشگاه از طریق تربیت پژوهشگران و دانشجویان تحصیلات تکمیلی، از مهمترین اهدافی است که پژوهشکده علوم و تکنولوژی زیردریا با جدیت آنها را دنبال میکند.
ورود به حوزه آب شیرین کنها
محمد استکی عضو هیئت علمی پژوهشکده علوم و فناوری زیردریا با اشاره به دستاوردهای این مرکز در حوزه آبشیرینکنی در گفتوگو با خبرنگار ایمنا اظهار کرد: پژوهشکده علوم و فناوری زیردریا موفق شده است دو رده اصلی آبشیرینکن را طراحی و تولید کند که هم در بخش صنعتی و هم در بخش شهری کاربرد دارند. این محصولات به عنوان یکی از دستاوردهای مهم پژوهشکده شناخته میشوند و میتوانند نقش مهمی در مدیریت منابع آب کشور ایفا کنند.
وی افزود: دو گروه آبشیرینکن داریم. نخست آبشیرینکن حرارتی که با برق یا موتور برق کار میکند. در این سیستم، از حرارت موتور برق که حدود ۷۰ درصد پرت حرارتی دارد، استفاده میکنیم و آن را بازیابی میکنیم. این کار باعث میشود تولید همزمان برق و انرژی داشته باشیم و از بازده حرارتی موتور بهره ببریم. رده دوم آبشیرینکنها مبتنی بر فناوری فشار معکوس یا همان سیستم RO است. در این روش، آب تحت فشار وارد دستگاه میشود، از فیلترها و غشاهای مخصوص عبور میکند و بر اساس نوع املاح و آلودگی طراحی میشود. این فرایند میتواند یکطبقه، دوطبقه یا چرخشی باشد و بسته به نیاز محیط، طراحی و ساخته میشود.
عضو هیئت علمی پژوهشکده علوم و فناوری زیردریا با اشاره به ظرفیت تولید این دستگاهها ادامه داد: ما توانستهایم دستگاههایی طراحی کنیم که از یک متر مکعب در روز تا ۵۰۰ متر مکعب در روز آب تولید کنند. این عدد در مقیاس صنعتی بسیار بزرگ است و میتواند برای بازیافت پساب و آبهای خاکستری در محیطهای شهری و صنعتی مورد استفاده قرار گیرد. با این دستگاهها میتوان تا ۷۵ تا ۸۰ درصد آبهای خاکستری را بازیافت کرد و دوباره به چرخه مصرف بازگرداند. این دستگاهها در محیطهای مختلف قابل استفاده هستند؛ از حوضچهها و دریاچههای شهری گرفته تا صنایع بزرگ نفت، گاز و پتروشیمی. در صنعت ساختمان نیز این فناوری سابقه زیادی دارد و توانسته است به کاهش هزینههای نگهداری و افزایش عمر سازهها کمک کند.
استکی با اشاره به فعالیتهای پژوهشکده در حوزه زیردریا گفت: پژوهشکده علوم و فناوری زیردریا توانسته است سامانههای مختلفی را طراحی و تولید کند که قابلیت کار در اعماق ۵ متر تا ۴۰۰ متر را دارند. این سامانهها از کاوش ۱ تا کاوش ۸ توسعه یافتهاند و در کلاسهای مختلف هوشمند، غیرهوشمند، کابلی و ریموت طراحی شدهاند. در نهایت این سامانهها تا عمق ۴۰۰ تا ۵۰۰ متر قابلیت کار دارند.کاربریهای اصلی این سامانهها شامل بازرسی لولههای نفت و گاز در اعماق دریا، بررسی کابلهای زیرآبی، عملیات نجات و تصویربرداری از بدنه اسکلهها، سدها و سکوهای زیرآبی است. این فناوریها میتوانند نقش مهمی در حفاظت از زیرساختهای حیاتی کشور ایفا کنند.
وی تأکید کرد: فناوری نانو و نوآوریهای مرتبط با آن به لحاظ علمی پیشرفتهای زیادی داشتهاند، اما کاربردی کردن آنها بسیار دشوار و طاقتفرساست. پژوهشکده علوم و فناوری زیردریا توانسته است با تشکیل تیمهای تحقیق و توسعه و جذب نیروهای متخصص، این فناوریها را به مرحله کاربردی برساند. این کار نیازمند پشتکار فراوان و تلاش خستگیناپذیر بوده است. هدف ما توسعه فناوریهای نوین در حوزه آب و انرژی و ارائه راهحلهای کاربردی برای صنایع مختلف است.
به گزارش ایمنا، با استفاده از این فناوریها میتوانیم بخش بزرگی از مشکلات مربوط به کمبود آب و حفاظت از زیرساختهای حیاتی کشور را برطرف کنیم. پشتکار، تلاش خستگیناپذیر و دلسرد نشدن، مهمترین ویژگیهای تیم پژوهشکده علوم و فناوری زیر دریا دانشگاه صنعتی اصفهان است که موجب شده در مسیر دشوار توسعه فناوری گامهای مؤثری برداشته شود.
نظر شما