به گزارش خبرگزاری ایمنا و به نقل از ساینس دیلی، ناسا اعلام کرده است که فضاپیمای «اروپا کلیپر» برای نخستینبار توانسته دادههای فرابنفش ارزشمندی از دنبالهدار میانستارهای 3I/ATLAS ثبت کند؛ جرمی کیهانی که از خارج منظومه شمسی وارد شده و تنها سومین نمونه تأییدشده از این نوع به شمار میرود. این رصد در شرایطی انجام شد که به دلیل نزدیکی دنبالهدار به خورشید، مشاهده آن از زمین و حتی مریخ بسیار دشوار یا غیرممکن بود، این دستاورد با استفاده از طیفسنج فرابنفش (UVS) انجام شد؛ ابزاری که به رهبری مؤسسه پژوهشی «ساوتوست ریسرچ» روی فضاپیمای اروپا کلیپر نصب شده است، این فضاپیما که در سال ۲۰۲۴ پرتاب شده، در مسیر خود به سوی مشتری قرار دارد و قرار است در سال ۲۰۳۰ به این سامانه برسد تا دهها پرواز نزدیک از کنار قمر یخی اروپا انجام دهد.
دنبالهدار 3I/ATLAS در ماه ژوئیه شناسایی شد و بهسرعت توجه اخترشناسان را به خود جلب کرد. کمتر از یک هفته پس از کشف آن، کارشناسان آزمایشگاه پیشرانش جت ناسا (JPL) مسیر حرکت این جرم را محاسبه کردند، در همین زمان تیم اروپا کلیپر متوجه شد که این فضاپیما میتواند در ماه نوامبر، زمانی حساس و کوتاه، دنبالهدار را رصد کند.
درست زمانی که موقعیت آن نسبت به خورشید، دید تلسکوپهای زمینی را مختل کرده بود، این موقعیت هندسی خاص، زاویهای منحصربهفرد برای مشاهده دنبالهدار فراهم کرد، دنبالهدارها بهطورمعمول دو دُم دارند؛ یک دُم غباری که در امتداد مسیر حرکت کشیده میشود و یک دُم پلاسما که در جهت مخالف خورشید قرار میگیرد، اروپا کلیپر از موقعیتی خورشیدسو، در عمل «از پشت» به این دو دُم نگاه کرد؛ زاویهای که بهندرت در اختیار دانشمندان قرار میگیرد.
همزمان، فضاپیمای «جوس» (JUICE) متعلق به آژانس فضایی اروپا نیز با ابزار مشابهی از زاویهای متفاوت، دادههایی از همین دنبالهدار جمعآوری کرد. ترکیب این مشاهدات، به اخترشناسان کمک میکند تا تصویر دقیقتری از ساختار و هندسه دُمهای دنبالهدار به دست آورند، دادههای فرابنفش ثبتشده توسط اروپا کلیپر نشاندهنده وجود هیدروژن، اکسیژن و نشانههایی از ذرات غبار است، این یافتهها حاکی از آن است که 3I/ATLAS پس از نزدیکترین فاصله خود با خورشید، دورهای از فعالیت شدید و گازدهی قوی را پشت سر گذاشته است. به گفته پژوهشگران، این ابزار میتواند تجزیه مولکولهای آب به اتمهای هیدروژن و اکسیژن را بهدقت ردیابی کند.
فرایندی کلیدی برای درک ماهیت دنبالهدارها، دانشمندان امیدوارند بررسی ترکیب شیمیایی این دنبالهدار میانستارهای، سرنخهایی از نحوه شکلگیری دنبالهدارها در اطراف ستارگان دیگر ارائه دهد، چنین اجرامی همچون «پیامرسانهایی کیهانی» هستند که اطلاعاتی از فرایندهای شکلگیری سامانههای سیارهای در دیگر نقاط کهکشان با خود به منظومه شمسی میآورند.
نظر شما