به گزارش خبرگزاری ایمنا، لیلهالرغائب به معنای شب رغبتها و خواستههاست؛ شبی که دل انسان بیشتر از همیشه رو به آسمان دارد. این شب، اولین شب جمعه ماه رجب است؛ ماهی که در سنت اسلامی، جایگاه ویژهای دارد و از آن بهعنوان ماه آمادگی روحی برای ورود به شعبان و رمضان یاد میشود. به همین دلیل، لیلهالرغائب برای بسیاری از مؤمنان، نقطه شروع یک مسیر معنوی تازه به شمار میآید.
ماه رجب در شمار ماههای حرام است؛ ماهی که از دیرباز با مفاهیمی مانند حرمت، بازگشت، استغفار و توجه بیشتر به خداوند شناخته شده است. قرار گرفتن اولین شب جمعه این ماه در چنین جایگاهی، باعث شده لیلهالرغائب به شبی متفاوت تبدیل شود؛ شبی که بسیاری آن را زمان باز شدن درهای رحمت الهی میدانند.
در برخی روایتها آمده است که در این شب، فرشتگان الهی به زمین نزدیکتر میشوند و دعاهای بندگان را همراهی میکنند. این تصویر معنوی، فارغ از بحثهای سندی، باعث شده لیلهالرغائب در ذهن و دل مردم، شبی سرشار از امید، دعا و آرامش باشد؛ شبی برای گفتوگوی صادقانه انسان با خدا.
لیلهالرغائب چه میگوید؟
پیام اصلی این شب، بیش از هر چیز، توجه قلبی است. اینکه انسان در شلوغی زندگی روزمره، لحظهای بایستد، به خود نگاه کند و از خدا بخواهد. لیلهالرغائب قرار نیست معجزهای فوری باشد؛ بلکه فرصتی است برای آرامتر شدن، توبه کردن و یادآوری این نکته که همیشه راه بازگشت وجود دارد.
بسیاری از علما و مفسران تأکید کردهاند که حتی اگر درباره برخی اعمال خاص این شب اختلاف نظر وجود داشته باشد، اصل دعا، نماز، توبه و یاد خدا در چنین شبی، کاملاً با روح تعالیم اسلامی سازگار است. به بیان سادهتر، لیلهالرغائب بیش از آنکه یک مجموعه اعمال خاص باشد، یک حال و هواست؛ حال و هوای خواستن و امیدوار بودن.
اعمال لیلهالرغائب؛ چگونه این شب را بگذرانیم؟
لیلهالرغائب، بیش از آنکه شبی با مناسک پیچیده باشد، شبی برای توجه، دعا و بازگشت قلبی است. با این حال، در منابع دعا و سنتهای عبادی، اعمالی برای این شب نقل شده که بسیاری از مؤمنان، سالهاست آنها را انجام میدهند. انجام این اعمال واجب نیست، اما میتواند به تمرکز، آرامش و معنا یافتن این شب کمک کند.
روزه روز پنجشنبه (پیشدرآمد لیلهالرغائب)
نخستین عمل توصیهشده برای لیلهالرغائب، روزه گرفتن در روز پنجشنبه، پیش از این شب است. روزه در این روز، نوعی آمادگی روحی برای ورود به شب دعا و عبادت به شمار میآید. در سنت اسلامی، روزه همواره ابزاری برای پالایش درون و کاستن از اشتغالات ذهنی دانسته شده است و در اینجا نیز چنین نقشی دارد. اگر کسی به هر دلیل نتواند روزه بگیرد، محروم از برکات این شب نخواهد بود؛ چراکه اصل، نیت و توجه قلبی است، نه صرف انجام ظاهری اعمال.
غسل شب لیلهالرغائب
در برخی منابع، غسل در ابتدای شب لیلهالرغائب بهعنوان عملی مستحب ذکر شده است. این غسل، نشانهای نمادین از پاکیزگی ظاهری و آمادگی درونی برای ورود به شب دعاست. بسیاری از دینداران، غسل را نه بهعنوان الزام، بلکه بهعنوان مقدمهای برای آرامش و تمرکز بیشتر انجام میدهند.
نماز مخصوص شب لیلهالرغائب
مشهورترین عمل این شب، نماز مستحبی لیلهالرغائب است که در منابع دعایی نقل شده و معمولاً بین نماز مغرب و عشاء به جا آورده میشود.
این نماز به این صورت خوانده میشود: ذدوازده رکعت نماز، در قالب شش نماز دو رکعتی که در هر رکعت یک بار سوره حمد، سه بار سوره إِنّا أَنْزَلْناهُ فِی لَیْلَةِ الْقَدْر، دوازده بار سوره قُلْ هُوَ اللَّهُ أَحَد و پس از پایان دوازده رکعت، این ذکر گفته میشود: هفتاد بار صلوات «اللّهُمَّ صَلِّ عَلیٰ مُحَمَّدٍ النَّبِیِّ الأُمِّیِّ وَ عَلیٰ آلِهِ»؛ سپس هفتاد بار ذکر استغفار «رَبِّ اغْفِرْ وَ ارْحَمْ وَ تَجاوَزْ عَمّا تَعْلَمُ إِنَّکَ أَنْتَ الْعَلِیُّ الأَعْظَم» و پس از آن، یک سجده انجام میشود و در سجده گفته میشود: هفتاد بار «سُبُّوحٌ قُدُّوسٌ رَبُّ الْمَلائِکَةِ وَ الرُّوح»؛ سپس سر از سجده برداشته و حاجات خود را از خداوند طلب میکند. در روایات نقل شده که دعا در این شب، بهویژه با حال توبه و امید، مورد توجه الهی قرار میگیرد.
لازم به تأکید است که اگر کسی فرصت یا توان خواندن این نماز طولانی را نداشته باشد، میتواند بخشی از آن یا حتی صرفاً با دعا و ذکر، شب را احیا کند؛ چراکه روح لیلهالرغائب، در خواستن و توجه قلبی است، نه در کمیت اعمال.
دعا، استغفار و گفتوگوی شخصی با خدا
یکی از مهمترین اعمال لیلهالرغائب، دعا کردن است؛ دعایی صادقانه، بیتکلف و شخصی. بسیاری از علما توصیه کردهاند که در این شب، انسان پیش از هر چیز، از گذشته خود طلب بخشش کند، برای اصلاح آینده دعا کند و حاجات مادی و معنویاش را با آرامش مطرح سازد.
برخی از علما درباره سند روایی نماز خاص لیلهالرغائب دیدگاههای متفاوتی دارند. به همین دلیل، تأکید شده است که این اعمال نباید بهعنوان تکلیف قطعی یا معیار دینداری معرفی شود. آنچه قطعی است، ارزش دعا، نماز، توبه و یاد خدا در شب جمعه و ماه رجب است؛ چه با اعمال خاص لیلهالرغائب و چه بدون آن. آنچه مورد اتفاق همه دیدگاههاست، این است که دعا، توبه، نماز و یاد خدا در هر زمان، بهویژه در شبهای جمعه و ماه رجب، ارزشمند و پسندیده است.
لیلهالرغائب؛ فرصتی برای آرامتر شدن
در نهایت، لیلهالرغائب را میتوان شبی دانست برای درنگ و تأمل در مسیر زندگی؛ شبی که انسان میتواند کمی از شتاب روزمره فاصله بگیرد، دلش را سبک کند و با امید بیشتری به آینده نگاه کند. این شب، بیش از آنکه وابسته به تعداد رکعتها یا ذکرها باشد، به نیت و حال دل انسان گره خورده است. لیلهالرغائب، شبی است برای دوباره خواستن؛ برای اینکه انسان باور کند هنوز میشود شروع کرد.
نظر شما