به گزارش خبرگزاری ایمنا، پاییز در ایران دورهای است که طبیعت، آسمان و جغرافیا به شکلی همافزا، ظرفیتهای کمنظیری برای تجربههای گردشگری خلق میکنند. در این فصل، مسیرهای مهاجرت پرندگان از شمال تا مرکز کشور فعال میشود و تالابها، دشتها و زیستگاههای مختلف، میزبان گونههای متنوعی از پرندگان مهاجر میشوند. همزمان، آسمان شب نیز با پدیدههایی مانند بارش شهابی جوزایی، جلوهای متفاوت و تماشایی به خود میگیرد؛ رخدادی که نهتنها برای علاقهمندان به نجوم، بلکه برای گردشگران تجربهمحور نیز جذاب است.
آنچه این دو پدیده را به یکدیگر پیوند میدهد، مفهوم گردشگری مبتنی بر طبیعت و تجربه است؛ گردشگریای که بهجای شلوغی و مصرفگرایی، بر مشاهده، درک و ارتباط عمیقتر با محیط طبیعی تکیه دارد. تنوع اقلیمی ایران باعث شده است که در یک بازه زمانی کوتاه، بتوان از تماشای پرندگان مهاجر در تالابهای شمالی یا زیستگاههای مرکزی لذت برد و چند ساعت بعد، در آسمان تاریک مناطق کویری، بارش شهابها را رصد کرد. استان اصفهان با برخورداری همزمان از زیستگاههای طبیعی، مناطق کویری کمنور، روستاهای مستعد بومگردی و دسترسی مناسب، نمونهای روشن از این ظرفیت ترکیبی به شمار میرود.
این همزمانی طبیعی، در صورت برنامهریزی هدفمند، میتواند به شکلگیری تورهای ترکیبی پرندهنگری و گردشگری نجوم منجر شود؛ تورهایی که علاوه بر ایجاد تجربهای متفاوت برای گردشگران داخلی و خارجی، به توزیع متوازن سفر در فصول کمازدحام، تقویت اقتصاد محلی و توسعه گردشگری پایدار کمک میکنند.
در همین راستا محبوبه مراد علیزاده، راهنمای گردشگری و پرندهنگری در گفتوگو با خبرنگار ایمنا اظهار میکند: تنوع اقلیمی ایران باعث شده است که پاییز، فصل اوج پرندهنگری در مناطق مختلف کشور باشد. تالابهای شمالی، دشتهای کشاورزی و حتی زیستگاههای مرکزی، هرکدام در این فصل میزبان گونههای متفاوتی از پرندگان مهاجر هستند. همین گستردگی جغرافیایی، امکان تجربه پرندهنگری از دریا تا کویر را فراهم کرده و ایران را به مقصدی منحصربهفرد برای علاقهمندان این حوزه تبدیل میکند.
وی میافزاید: در میان مقاصد اصلی پرندهنگری پاییزی ایران، تالاب میانکاله در استان مازندران جایگاه ویژهای دارد. از نیمه مهر تا پایان آبان، این تالاب به شلوغترین مقصد پرندگان آبزی تبدیل میشود و گونههایی مانند فلامینگو، پلیکان و انواع اردک و غاز در آن تجمع میکنند. حضور همزمان این پرندگان، منظرهای کمنظیر از حیاتوحش پاییزی را در شمال کشور رقم میزند.
این راهنمای گردشگری و پرندهنگری ادامه میدهد: فریدونکنار نیز یکی دیگر از نقاط شاخص پرندهنگری در پاییز است. پس از برداشت برنج، مزارع این منطقه به زیستگاهی موقت برای غازها و اردکها تبدیل میشود و گاهی نیز عقاب دریایی دمسفید در آسمان آن دیده میشود. این ترکیب از فضای کشاورزی و حیاتوحش، فریدونکنار را به یکی از جذابترین مقاصد پرندهنگری کشور تبدیل کرده است.
مراد علیزاده مطرح میکند: در مرکز ایران، اصفهان نیز سهم خود را از این چرخه طبیعی دارد. اگر تالاب گاوخونی آب داشته باشد، در پاییز میزبان فلامینگوها میشود. علاوه بر آن، در حاشیه زایندهرود میتوان پرندگان کوچک و زیبایی مانند ماهیخورک و دارکوب را مشاهده کرد؛ پرندگانی که حضورشان نشاندهنده پیوند میان فضای شهری و طبیعت زنده است.
وی بیان میکند: تالاب میقان در اراک نیز از مهمترین زیستگاههای پرندهنگری پاییزی در ایران به شمار میرود. این تالاب کویری، مهمترین خانه درناهای خاکستری در کشور است و از مهرماه به بعد، هزاران درنا در آن جمع میشوند. تجمع این پرندگان در دل یک چشمانداز کویری، مناظری خارقالعاده و منحصربهفرد خلق میکند که برای علاقهمندان طبیعت و عکاسی بسیار چشمگیر است.
این راهنمای گردشگری و پرندهنگری تصریح میکند: در مجموع، این مناطق پتانسیل بالایی برای توسعه پرندهنگری بهصورت ملی و بینالمللی دارند و میتوانند میزبان تورهای تخصصی یا ترکیبی باشند. پاییز، با حضور پرندگان مهاجر و تنوع زیستگاهها، فرصتی ارزشمند برای معرفی ایران بهعنوان مقصدی مهم در نقشه جهانی پرندهنگری فراهم میکند؛ فرصتی که در صورت برنامهریزی و توجه بیشتر، میتواند به یکی از شاخههای پایدار گردشگری طبیعت در کشور تبدیل شود.
در ادامه دکتر مرضیه آغاسیان، مدیر مرکز نجوم ایرسا اصفهان، مسئول میز گردشگری نجوم اداره کل میراث فرهنگی و گردشگری استان اصفهان، مدرس دانشگاه و رئیس دپارتمان گردشگری نجوم دانشگاه علمی کاربردی سیتی سنتر اصفهان در گفتوگو با خبرنگار ایمنا اظهار میکند: بارش شهابی جوزایی (Geminids) یکی از زیباترین و پربارترین بارشهای شهابی سال است که در فصل پاییز رخ میدهد و هر سال توجه منجمان آماتور، عکاسان نجومی و گردشگران داخلی و خارجی را به خود جلب میکند. این پدیده، علاوه بر جذابیت علمی، به دلیل زمان مناسب، تعداد بالای شهابها و امکان مشاهده از اوایل شب، به یکی از مهمترین رویدادهای نجومی برای رصد عمومی و گردشگری نجوم تبدیل شده است.
وی میافزاید: در این میان، استان اصفهان با تنوع جغرافیایی و مناطق کویری و کمنور خود، ظرفیتهای قابلتوجهی برای رصد این بارش شهابی دارد و میتواند میزبان علاقهمندان به نجوم و گردشگری شبانه باشد.
مسئول میز گردشگری نجوم اداره کل میراث فرهنگی و گردشگری استان اصفهان ادامه میدهد: بارش شهابی جوزایی زمانی رخ میدهد که زمین از میان ذرات باقیمانده جرم آسمانی عبور میکند. این ذرات هنگام ورود به جو زمین، بر اثر اصطکاک با هوا میسوزند و بهصورت ردهای نورانی در آسمان شب دیده میشوند؛ پدیدهای که از آن با عنوان شهاب یاد میشود.
آغاسیان مطرح میکند: منبع این بارش، برخلاف بسیاری از بارشهای شهابی که از دنبالهدارها سرچشمه میگیرند، جرمی سنگی است که همین موضوع، جوزایی را از نظر علمی نیز به پدیدهای خاص تبدیل کرده است.
وی بیان میکند: بارش شهابی جوزایی ویژگیهای منحصربهفردی دارد که آن را در میان دیگر بارشهای شهابی برجسته میکند؛ نرخ بالای شهابها که در شرایط ایدهآل میتواند به حدود ۱۲۰ شهاب در ساعت برسد، سرعت متوسط شهابها که باعث میشود درخشانتر و ماندگارتر دیده شوند و همچنین تنوع رنگ شهابها در طیفهایی از سفید، زرد و سبز از جمله این ویژگیهاست.
رئیس دپارتمان گردشگری نجوم دانشگاه علمی کاربردی سیتی سنتر اصفهان تصریح میکند: اوج فعالیت این بارش معمولاً در اواخر آذرماه و بهویژه حوالی ۲۲ آذر رخ میدهد و برخلاف بسیاری از بارشهای شهابی، از اوایل شب نیز قابل مشاهده است که همین موضوع، آن را برای رصدگران عمومی بسیار مناسب میکند.
آغاسیان میگوید: برای گردشگران داخلی و خارجی، بارش شهابی جوزایی صرفاً یک پدیده نجومی نیست، بلکه یک تجربه کامل از گردشگری نجوم و رصد آسمان شب به شمار میرود. ترکیب آسمان پرستاره، سکوت شب و دوری از هیاهوی شهری، فضایی متفاوت و آرامشبخش ایجاد میکند.
وی ادامه میدهد: این پدیده فرصتی کمنظیر برای عکاسی نجومی، ثبت تایملپس و رد ستارگان فراهم میکند و همزمان امکان شرکت در تورهای نجومی، آموزش صورتهای فلکی و آشنایی با مفاهیم پایه نجوم را نیز در اختیار گردشگران قرار میدهد.
این مدرس دانشگاه مطرح میکند: اقامت در اقامتگاههای بومگردی و تجربه زندگی محلی، یکی دیگر از جذابیتهای گردشگری نجوم است؛ جایی که فرهنگ، آداب و سبک زندگی محلی با نجوم و آسمان شب گره میخورد و همین ویژگیها، بارش شهابی جوزایی را برای گردشگران خارجی علاقهمند به آسمان تاریک و گردشگری آسمان تاریک جذاب میکند.
آغاسیان میگوید: برای انتخاب مکان مناسب رصد، معیارهایی مانند فاصله از آلودگی نوری، افق باز، ارتفاع مناسب، دسترسی و امنیت اهمیت زیادی دارد و استان اصفهان با برخورداری از مناطق کویری و روستاهای کمجمعیت، گزینههای متعددی برای رصد این بارش شهابی ارائه میدهد.
وی بیان میکند: روستای مصر در شهرستان خور و بیابانک یکی از بهترین نقاط رصد آسمان در ایران است که به دلیل آلودگی نوری بسیار کم، افق کاملاً باز و وجود اقامتگاههای بومگردی، راهنمای محلی و تورهای نجومی، مقصدی مناسب برای گردشگران خارجی، عکاسان حرفهای و تورهای تخصصی به شمار میرود.
رئیس دپارتمان گردشگری نجوم دانشگاه علمی کاربردی سیتی سنتر اصفهان تصریح میکند: روستاهای گرمه و محمدآباد کورهگز در نزدیکی مصر، با ترکیب کویر، نخلستان و آسمان شب، فضایی آرام و کمجمعیت برای رصد فراهم میکنند و برای رصد خانوادگی و اقامت آرام مناسب هستند.
آغاسیان میگوید: روستای هونجان با بافت تاریخی، موقعیت کوهستانی، افق وسیع و آسمان تاریک، دسترسی مناسبتری نسبت به برخی مناطق کویری دارد و گزینهای مطلوب برای گروههای گردشگری و خانوادهها محسوب میشود.
وی ادامه میدهد: کویر ورزنه و روستاهای اطراف آن از جمله کویر خارا در شرق اصفهان، به دلیل آلودگی نوری کم و دسترسی آسان از شهر اصفهان، برای تورهای یکشبه و گردشگران داخلی بسیار مناسب هستند.
این مدرس دانشگاه مطرح میکند: ابوزیدآباد در شمال استان اصفهان نیز با شهرت در گردشگری کویری و برخورداری از زیرساختهای اقامتی مناسب، امکان ترکیب رصد بارش شهابی با کویرنوردی را فراهم میکند.
آغاسیان بیان میکند: روستای عشین در نزدیکی انارک نائین، به دلیل آسمان بسیار تاریک و نبود سکونت دائمی، پتانسیل بالایی برای برگزاری رصدهای شبانه و عکاسی نجومی دارد و میتواند به یکی از نقاط شاخص این حوزه تبدیل شود.
وی تصریح میکند: استان اصفهان، بهویژه مناطق کویری شرق و شمال آن، پتانسیل بالایی برای تبدیل شدن به قطب گردشگری نجومی ایران دارد و بارش شهابی جوزایی با ویژگیهای منحصربهفرد و زمان مناسب رصد، فرصتی ارزشمند برای توسعه تورهای شبانه، عکاسی نجومی و آموزش نجوم فراهم میکند. امنیت، دسترسی مناسب و تنوع فرهنگی بالا نیز این استان را برای گردشگران خارجی جذاب کرده است و در صورت برنامهریزی هدفمند، این رویداد میتواند به یکی از رویدادهای شاخص گردشگری نجوم ایران تبدیل شود.
به گزارش ایمنا، پاییز ایران، با همنشینی پدیدههایی مانند مهاجرت پرندگان و بارش شهابی جوزایی، ظرفیتی چندلایه و کمتر دیدهشده برای گردشگری دارد. از تالابهای شمالی و زیستگاههای مرکزی گرفته تا کویرها و روستاهای کمنور استان اصفهان، بستر مناسبی برای توسعه پرندهنگری و گردشگری نجوم فراهم است.
آنچه این ظرفیت را به فرصت واقعی تبدیل میکند، نگاه راهبردی، برنامهریزی علمی، آموزش راهنمایان تخصصی و پیوند دادن طبیعت، فرهنگ محلی و تجربه گردشگر است. در چنین شرایطی، پاییز میتواند از فصلی گذرا به یکی از محورهای اصلی گردشگری طبیعت و نجوم ایران تبدیل شود.
نظر شما