ابراهیم حصاری که موفق به دریافت جایزه بهترین کارگردانی مستند کوتاه از نوزدهمین جشنواره «سینماحقیقت» شده است در گفتوگو با خبرنگار ایمنا اظهار کرد: این فیلم اگرچه در دوران شیوع کرونا ساخته شد، اما کرونا در حقیقت در حاشیه روایت قرار دارد و موضوع اصلی فیلم، عشق عمیقی است که میان پدر و مادرم وجود دارد، من سالها شاهد این رابطه بودهام و همیشه دوست داشتم این حس و تجربه زیسته را در قالب یک مستند ثبت کنم و نخستین مستندم درباره موضوعی باشد که آن را میشناسم و با آن زندگی کردهام؛ یعنی پدر و مادرم.
وی افزود: خوشحالم که این فیلم چه در داخل کشور و چه در خارج از ایران توانست ارتباط خوبی با مخاطبان برقرار کند و جوایز متعددی از جشنوارههای معتبر دریافت کند، جشنواره سینماحقیقت یکی از مهمترین جشنوارههای مستند در ایران است و در کنار آن، جشنوارههای بینالمللی مانند فلارتیانا و TRT که فیلم موفق به کسب جایزه اول آنها شد، برای من اهمیت ویژهای داشت.
این فیلمساز با تأکید بر اهمیت پژوهش در سینمای مستند گفت: پژوهش در مستند نقش بسیار مهمی دارد. پژوهش این فیلم در واقع پژوهشی زیستی بود که من در طول سالها با خانوادهام انجام داده بودم. اگر بخواهم دقیق بگویم، پژوهش این اثر حدود ۵۰ سال طول کشیده است. شناخت کامل از فضا، قصه و شخصیتها بسیار اهمیت دارد. یکی از مشکلات اساسی سینمای ما این است که گاهی درباره موضوعاتی فیلم میسازیم که آنها را نمیشناسیم، درک نکردهایم و زیست نکردهایم.
حصاری ادامه داد: حتی اگر فیلم از نظر تکنیکی قوی باشد، اما فیلمساز نسبت به موضوع تسلط و شناخت عمیق نداشته باشد، حس و محتوا آن گونه که باید به مخاطب منتقل نمیشود، فیلمساز باید درباره موضوعی فیلم بسازد که به آن تعلق دارد و آن را زندگی کرده است، اینگونه ارتباط با مخاطب خیلی بهتر شکل میگیرد.
وی درباره مفهوم عشق و درام در مستند بیان کرد: این تصور که مستند فاقد درام است، به نظر من اشتباه است. مگر میشود قصه زندگی یک انسان را روایت کرد که فراز و نشیبهای زیادی را پشت سر گذاشته و گفت درام ندارد؟ درام همان زندگی است و مستند چیزی جز روایت درام زندگی آدمها نیست. این مسئله هیچ منافاتی با مستند بودن ندارد.
کارگردان «فصل انگور» تصریح کرد: برخی دوستان تصور میکنند اگر در مستند درام ایجاد شود، فیلم به سمت داستانی شدن میرود، در حالی که تا زمانی که به حقیقت خیانت نکنیم، وجود درام نهتنها اشکالی ندارد، بلکه برای جذب مخاطب ضروری است. مستند زمانی میتواند مخاطب را پای فیلم بنشاند که قصه و روایت درست داشته باشد.
حصاری با اشاره به سایر ژانرهای مستند گفت: حتی در مستندهای حیاتوحش هم ما با قصه روبهرو هستیم. وقتی پرندهای یا موجودی را دنبال میکنیم که مسیری را طی میکند، در واقع در حال روایت داستان زندگی او هستیم و این خود نوعی درام است.
حصاری درباره انگیزه ساخت فیلم در دوران کرونا گفت: خانهنشینی دوران کرونا برای من یک شوک جدی بود. شوک از این جهت که احساس کردم ممکن است مادرم را از دست بدهم. مادرم بیماریهای زمینهای داشت و کرونا بیماری بسیار بیرحمی بود. برای لحظاتی تصور کردم ممکن است یکی از عزیزترین آدمهای زندگیام را از دست بدهم و همین مسئله باعث شد این فرصت را مغتنم بشمارم.
وی افزود: تصمیم گرفتم تا زمانی که پدر و مادرم کنارم هستند، ادای دینی به آنها داشته باشم و قصه زندگیشان را در قالب یک مستند ثبت کنم. به همین دلیل ساخت این فیلم برای من اهمیتی شخصی و عاطفی داشت.
کارگردان «فصل انگور» با اشاره به بازخورد مخاطبان گفت: این فیلم یکی از محبوبترین آثاری است که تاکنون ساختهام. در اکرانهای خارج از کشور، مخاطبان ارتباط بسیار خوبی با فیلم برقرار کردند و حتی برخی از آنها هنگام تماشای فیلم گریه میکردند. این برای من بسیار جذاب بود، چون نشان میداد موضوع فیلم، مسئلهای انسانی و مشترک است.
حصاری ادامه داد: مسئلهای که فیلم به آن میپردازد، عشق و نزدیکی میان آدمهاست؛ چیزی که این روزها کمتر دیده میشود. کرونا باعث دوری انسانها از یکدیگر شد، اما پدر من این فاصله را شکست. مراقبت و نزدیکی او از مادرم باعث شد بتوانیم آن بحران سخت را به سلامت پشت سر بگذاریم.
وی با اشاره به وضعیت روابط انسانی در جامعه گفت: امروز جداییها بسیار زیاد شده است؛ آنقدر که گاهی حتی نمیدانیم میتوانیم حال همسر یا خانواده دوستانمان را بپرسیم یا نه. در چنین شرایطی، دیدن رابطه عاشقانه دو انسان سالخورده که در فضایی سنتی رشد کردهاند اما عشقی خالص، محکم و ماندگار دارند، برای من بسیار تأثیرگذار بود.
کارگردان فیلم «فصل انگور» اضافه کرد: شاید پدر و مادرم گفتوگوی زیادی با هم نداشته باشند، اما نبودن یکی، دیگری را بهشدت دچار دلتنگی میکند. این عشق به اندازه عمرشان دوام آورده و معنایی عمیق از وفاداری و علاقه را شکل داده است.
حصاری با اشاره به رفتار پدرش گفت: پدرم هیچ کاری را به مادرم واگذار نمیکند؛ از آشپزی و شستن لباس گرفته تا کوچکترین امور روزمره. یکبار که به خانهشان رفتم با هم قهر بودند؛ وقتی دلیلش را پرسیدم، متوجه شدم پدر دیده مادرم خودش لباسهای پدر را شسته و از این موضوع ناراحت شده و گفته است: «مگر من مردهام که تو خودت این کارها را انجام بدهی؟»
این فیلمساز تأکید کرد: چنین رفتاری از سوی دو انسان سنتی که در جامعهای مردسالار رشد کردهاند، برای من بسیار جالب و قابل توجه بود.
حصاری درباره فرایند تولید و ارتباط شخصیتها با دوربین گفت: یکی از مهمترین دلایل راحتی پدر و مادرم مقابل دوربین این بود که آنها از حدود سی سال پیش، من را همراه با دوربین دیدهاند. دوربین همیشه بخشی از زندگی من بوده و برای آنها عنصر غریبهای محسوب نمیشده است.
کارگردان «فصل انگور» در پایان خاطرنشان کرد: آنها مقابل من و دوربین رفتار طبیعی خودشان را داشتند. همین مسئله باعث شد صمیمیت و صداقتشان حفظ شود. نزدیک شدن به یک رابطه خصوصی زن و شوهری با دوربین، آن هم در این روزگار، کار بسیار دشواری است و برای من که اولین مستندم را میساختم، تجربهای ارزشمند و منحصربهفرد بود. بیشک موفقیت این فیلم مدیون همین اعتماد و نزدیکی است.
نظر شما