به گزارش سرویس ترجمه خبرگزاری ایمنا، آلودگی هوا و تغییر اقلیم در یک چرخه معیوب یکدیگر را تقویت میکنند و عواقب ویرانگری برای سلامت انسان و اکوسیستمها به بار میآورند. بر اساس گزارش چشمانداز محیط زیست جهانی ۷ (GEO-7) که نهم دسامبر ۲۰۲۵ توسط برنامه محیط زیست سازمان ملل متحد (UNEP) منتشر شد، سالانه ۹ میلیون مرگ به بیماریهای مرتبط با آلودگی نسبت داده میشود و ۹۹ درصد جمعیت جهان در معرض آلایندههای مضر قرار دارند. بیش از ۹۰ درصد این مرگها در کشورهای با درآمد کم و متوسط رخ میدهد و آلودگی محیطی اکنون بزرگترین عامل خطر بیماری و مرگ زودرس در جهان است.
این گزارش هشدار میدهد که گرمایش جهانی، آتشسوزیهای جنگلی، انتشار گازهای گلخانهای و مدیریت ناکارآمد زباله، کیفیت هوا را تشدید میکند و منجر به از دست رفتن تنوع زیستی، تخریب سرزمینها و بیابانزایی میشود. بهطور تقریبی تمام جمعیت جهان از طریق گازهای سمی، ذرات پلاستیکی، مواد معلق ریز (PM2.5)، فلزات سنگین و گازهای گلخانهای تحتتأثیر قرار دارند.
غلظت گازهای بلندمدت همچون دیاکسید کربن و اکسید نیتروژن، و گازهای کوتاهمدت ازجمله متان (CH4)، اوزون و بعضی هیدروفلوئوروکربنها، تعادل تابشی زمین را مختل کردهاند. ذرات آلاینده یا بهطور مستقیم از احتراق، صنعت، حملونقل، آتشسوزیها، گردوغبار جاده و خاک منتشر یا به صورت ثانویه از پیشسازهایی همچون دیاکسید گوگرد (SO2)، اکسیدهای نیتروژن، آمونیاک و ترکیبات آلی فرار غیرمتان تشکیل میشوند.
در حالی که سطوح SO2 و NO2 در غرب اروپا و آمریکای شمالی بین سالهای ۲۰۰۰ تا ۲۰۱۹ کاهش پیدا کرده، در بخشهایی از آسیا افزایش داشته است. روند جهانی انتشار SO2 از ۲۰۰۵ تا ۲۰۲۱ منفی بوده، اما انتشار CH4 ناشی از فعالیتهای انسانی حدود ۲۰ درصد از ۲۰۰۰ تا ۲۰۲۰ افزایش پیدا کرده است. زبالهگاهها و تأسیسات مدیریت پسماند از سه منبع اصلی جهانی متان هستند و انتشار واقعی آنها اغلب بهدلیل نشتهای ناشناخته و زبالهگاههای قدیمی دو تا سه برابر گزارششده است.
غلظت ذرات ریز معلق (PM2.5) در ۱۳ هزار و ۱۶۰ شهر آمریکای شمالی و مرکزی، اروپا، جنوب صحرای آفریقا و جنوب شرقی آسیا بین ۲۰۰۰ تا ۲۰۱۹ کاهش داشته و شهرهایی همچون لندن و پکن بهبودهایی ثبت کردهاند، اما کلانشهرهایی همچون دهلی، تهران و لاگوس همچنان سطوح بالایی دارند. نمایشهای آتشبازی در جشنوارههای سنتی یا مذهبی در کشورهایی همچون مکزیک و هند نیز موجب افزایش ناگهانی ذرات معلق میشود. سوزاندن باز زباله در زبالهگاهها و مکانهای غیررسمی، منبع اصلی کنترلنشده آلودگی است.
نانوذرات از سوختهای فسیلی، حملونقل و صنعت که بهندرت مورد نظارت قرار میگیرند نیز ریسک سلامت شهری نوظهوری ایجاد کردهاند و شواهد نشان میدهد میکروپلاستیکها بر کیفیت هوای منطقهای و فرامرزی تأثیر میگذارند و سلامت انسان را تهدید میکنند. ارتباط آلودگی هوا با بیماریهای تنفسی و قلبی-عروقی اثباتشده است، اما پیوند آن با زوال شناختی، دیابت نوع ۲ و زوال عقل حتی در کودکان نیز برجسته شده است.
برنامه محیط زیست سازمان ملل متحد هشدار میدهد که آتشسوزیهای جنگلی و تغییر اقلیم در یک چرخه خودتقویتکننده قرار دارند و بر سلامت انسان، اکوسیستمها و کشاورزی تأثیر میگذارند. تغییر اقلیم با افزایش دما و خشکسالیهای طولانی، شیوع و گسترش آتشسوزیها را تسهیل میکند. روند جهانی دما به ۰.۲۶ درجه سانتیگراد در دهه ۲۰۱۴ تا ۲۰۲۳ رسیده و میانگین دمای ۲۰۲۴ به ۱.۵۵ درجه سانتیگراد بالای سطوح پیشصنعتی افزایش داشته است. دمای رو به افزایش، تشکیل اوزون تروپوسفری و آئروسلهای ثانویه را تشدید میکند، زیرا بسیاری واکنشهای شیمیایی جوی به دما وابستهاند.
این تعاملات، به تداوم فقدان تعادل انرژی زمین منجر میشوند و بحران اقلیمی را عمیقتر میکنند. تعداد آتشسوزیهای جهانی افزایش دارد و بدون اقدام بینالمللی قوی، احتمال وقوع آنها از ۱.۳۱ فعلی به ۱.۵۷ تا سال ۲۱۰۰ میرسد. دود آتشسوزیها برای افراد مبتلا به بیماریهای تنفسی، قلبی یا عصبی، سالمندان، کارگران فضای باز، زنان باردار، نوزادان و پرستاران آنها خطرناک است.
گزارش حاضر همچنین به درگیر روسیه و اوکراین اشاره میکند که کیفیت هوا را در مناطق درگیر بدتر کرده و با افزایش ۹.۸ درصدی ذرات معلق، ۱۰.۱ درصدی دیاکسید نیتروژن و کاهش ۷.۹ درصدی اوزون تروپوسفری همراه بوده است. در نهایت، این گزارش تأکید میکند که تغییر اقلیم، از دست رفتن تنوع زیستی، تخریب سرزمینها و آلودگی، سالانه تریلیونها دلار به جهان هزینه تحمیل میکنند و بدون تغییر مسیر توسعه، این خسارات بهشدت افزایش خواهد داشت.
نظر شما