فرصت محدود ایران و مصر برای لغو مراسم رژه هم‌جنس‌بازان/ دیپلماسی ورزشی نخستین اقدام موثر

به گزارش خبرگزاری ایمنا، پس از اعلام جزئیات برنامه دیدارهای جام‌جهانی ۲۰۲۶ به میزبانی ایالات متحده آمریکا، دیدار تیم‌های ملی ایران و مصر به یکی از جنجالی‌ترین بازی‌های مرحله گروهی این رقابت‌ها تبدیل شده است؛ جنجالی که نه از ترکیب تیم‌ها یا حساسیت فنی مسابقه، بلکه از تصمیمات خارج از زمین مسابقه نشئت می‌گیرد. رسانه‌های بین‌المللی از جمله «Outsports» گزارش داده‌اند کمیته محلی برگزاری جام جهانی در شهر سیاتل تصمیم گرفته است این دیدار را هم‌زمان با «ماه افتخار هم‌جنس‌گرایان» تحت عنوان «Pride Match» یا «مسابقه افتخار» نام‌گذاری کرده و برنامه‌هایی نمادین را در حاشیه آن تدارک ببیند؛ اقدامی که واکنش تند و رسمی دو کشور مسلمان حاضر در این مسابقه را به‌دنبال داشته است.

این در حالی است که در اساسنامه فدراسیون جهانی فوتبال (فیفا) به صراحت بر اصل «احترام به فرهنگ، باورها و ارزش‌های ملی» و لزوم پرهیز از ورود مسائل نژادی، جنسیتی و مذهبی به فوتبال تأکید شده است. این تصمیم جنجالی با موضع‌گیری تند مسئولان فدراسیون فوتبال ۲ کشور انجام شده و به‌طور مشخص با توجه به اسلامی‌بودن هر ۲ کشور، صدای اعتراض ایران و مصر بلند شده است.

اجازه نمی‌دهیم نام کشورمان با این جشن‌ها گره بخورد

فدراسیون فوتبال مصر بیانیه‌ای در این زمینه صادر کرده و به‌صراحت عنوان کرده که اجازه گره‌خوردن نام این کشور یا بازیکنان تیم ملی در هیچ جشن مرتبط با حمایت از هم‌جنس‌گرایان را نخواهد داد. اتفاق مهم آنکه مصری‌ها حتی تهدید کرده‌اند که در صورتی که پیش از بازی ایران-مصر مراسمی پیرامون این موضوع برگزار شود، اعضای این تیم هم اعتراض خود را روی چمن فوتبال نشان خواهند داد و از فیفا خواسته‌اند تا برنامه‌ریزی‌های انجام شده را وتو کند.

مصری‌ها در شرایطی واکنش تندی به حواشی ایجاد شده برای دیدار ایران و مصر از خود نشان داده‌اند که هم‌زمان، مسئولان فدراسیون فوتبال هم موضعی مشترک با رقیب خود گرفته‌اند؛ به‌طوری‌که مهدی تاج، رئیس فدراسیون فوتبال به‌تازگی در گفت‌وگویی عنوان کرد: «در کمیته فیفا هم ما و هم مصر به مسائلی که درباره حمایت از یک دسته افراد که غیرمعقول است، اعتراض خواهیم کرد.»

دیدار تیم‌های ملی ایران و مصر قرار است ساعت ۶:۳۰ صبح روز ششم تیر (به وقت ایران)، در دور سوم مرحله گروهی جام جهانی ۲۰۲۶ و در ورزشگاه لومن فیلد سیاتل برگزار شود. مصر و نیوزلند دیگر هم‌گروه‌های شاگردان امیر قلعه‌نویی در این مرحله هستند. با این حال، تصمیم کمیته محلی سیاتل برای نام‌گذاری این مسابقه به «مسابقه افتخار»، آن را از یک دیدار تنها فوتبالی به یکی از پرونده‌های حساس و چالش‌برانگیز جام‌جهانی پیش‌رو تبدیل کرده است.

در واکنش به این حواشی، هانا تادِس، سخنگوی کمیته محلی سازماندهی جام جهانی در سیاتل، در گفت‌وگو با خبرگزاری DPA اعلام کرده است: «ما دخالتی در زمین مسابقه یا داخل ورزشگاه نداریم»؛ اظهاراتی که مسئولیت برگزاری و نحوه اجرای هرگونه تشریفات را به فیفا واگذار می‌کند. با این وجود، تأکید فدراسیون‌های ایران و مصر بر مخالفت با هرگونه نماد از جمله بازوبند کاپیتانی رنگین‌کمانی یا نشانه‌های مرتبط با جامعه هم‌جنس‌گرایان، نشان می‌دهد این پرونده تا زمان تصمیم نهایی فیفا همچنان باز خواهد ماند.

اهمیت این موضوع تا جایی پیش رفته که حتی رسانه‌های محافظه‌کار آمریکایی نظیر OutKick و Newsweek نیز با انتقاد از اقدام کمیته محلی سیاتل، آن را «غیرورزشی» و «شکست فرهنگی» توصیف کرده‌اند؛ انتقادهایی که بر احتمال ایجاد تنش در محل برگزاری مسابقه و خدشه به روح وحدت جام جهانی تأکید دارد. اکنون نگاه‌ها به تصمیم نهایی فیفا دوخته شده است؛ تصمیمی که می‌تواند مسیر این دیدار حساس را از یک چالش سیاسی فرهنگی به رقابتی عادی در چارچوب فوتبال بازگرداند یا بر دامنه حواشی آن بیفزاید.

برای لغو مدتی محدود داریم

رسول باختر، کارشناس حقوقی ورزشی کشورمان، در رابطه با این اقدام FIFA به خبرنگار ایمنا می‌گوید: مدت محدودی برای لغو این اتفاق داریم، در اساسنامه فیفا چیزی وجود ندارد که ما نتوانیم آن مراسم را برگزار کنیم، در کشور ما نه، اما در کشورهای دیگر می‌توانیم شاهد این موضوع باشیم. از بدشانسی دو فدراسیون ایران و مصر این بازی به روز بازی آن‌ها اختصاص یافته است.

وی می‌افزاید: به‌طور قطع راهکارهای حقوقی وجود دارد و فدراسیون ایران و مصر باید صحبت‌هایی انجام دهند تا این ایونت پیش از بازی‌شان انجام نشود.

در نخستین اقدام باید از دیپلماسی ورزشی استفاده کنیم

کارشناس حقوقی ورزشی در رابطه با دیپلماسی ورزشی تصریح می‌کند: این جزو اصول اولیه است که برای هرچیزی از آن روش استفاده کنیم که گویا در این روش تیر مسئولان ما به سنگ خورده است و نتوانسته‌اند نتیجه خوبی کسب کنند. پیش از رسیدن به CAS می‌توانیم با فیفا به یک نتایجی برسیم و با صحبت کردن آن‌ها را قانع کنیم تا این مراسم پیش از مسابقه ما برگزار نشود که فکر می‌کنم حرف‌ها و استدلال‌هایی که می‌خواهیم بزنیم به‌طور کامل منطقی است و باید ببینیم فدراسیون فوتبال می‌تواند به این موضوع دست پیدا کند یا خیر.

باختر تاکید کرد: فرصت محدودی برای لغو این مراسم وجود دارد، چراکه از چند ماه پیش از برگزاری مسابقه همه موضوعات برنامه‌ریزی می‌شود و نباید گمان کرد درست روزهای قبل از برگزاری بازی ایران و مصر می‌توانیم دلخوش به تغییر شرایط باشیم.

باید میان کشورهای اسلامی دیپلماسی صورت گیرد

رضا شاه منصوری، کارشناس حقوقی ورزشی در رابطه با این اقدام FIFA به خبرنگار ایمنا می‌گوید: در مسابقات کشورهای اسلامی صحبت‌هایی انجام شد که میان کشورهای اسلامی، یک دیپلماسی ایجاد شود، مراسمی که قرار است پیش از بازی ایران و مصر انجام دهند نشان‌دهنده اهمیت استفاده از موضوع دیپلماسی ورزشی است و باید از این ابزار برای لغو بازی استفاده کرد.

وی می‌افزاید: این رژه با فرهنگ هر دو کشور ایران و مصر ناسازگار است و هر دو کشور باید اقدامات جدی انجام دهند؛ یکی بحث دیپلماسی ورزشی است که مدیران ورزشی و چهره‌های شاخص فوتبال ایران و مصر باید انجام دهند و مورد بعدی مکاتبات جدی باید با FIFA انجام شود که این موضوع لغو شود.

کارشناس حقوقی ورزشی کشورمان تصریح می‌کند: درواقع وزرای ورزش دو کشور و مدیران ورزشی هستند که از طریق رسانه‌ها و ایجاد جو علیه این موضوع و رایزنی کردن می‌توانند اهمیت لغو رژه هم‌جنس‌بازان را بیشتر کنند تا این موضوع رخ ندهد.

وی ادامه می‌دهد: اینکه می‌گویند فوتبال عاری از سیاست و دیگر موضوعات است صحت ندارد. همان‌طور که تحریم‌ها شامل حال فوتبال شد و به‌دلیل مسائل سیاسی فوتبال را زمین‌گیر کرد.

شاه‌منصوری در رابطه با تشریفات مسابقات بیان می‌کند: از نظر من این یک بحث حقوقی است و نباید رفتار اشتباه را با رفتار اشتباه پاسخ دهیم، زمانی که ما می‌گوئیم در مسابقه حضور پیدا نمی‌کنیم، وارد بازی شدیم که انتهای آن را آن‌ها مشخص می‌کنند در صورتی که باید مطابق آئین‌نامه فدراسیون جهانی فوتبال پیش برویم.

وی گفت: ممکن است تحریم مراسم از سوی دو کشور با جریمه پایان نیابد، برای مثال علیرضا کوشکی بازیکن استقلال، به‌دلیل رفتاری که در مسابقات آسیایی داشت علاوه‌بر جریمه نقدی سه جلسه از همراهی تیمش محروم شد. ممکن است ما نیز علاوه‌بر جریمه نقدی، محرومیت نیز داشته باشیم.

به گزارش ایمنا، در مجموع، آنچه امروز پیرامون دیدار ایران و مصر شکل گرفته، تنها یک اختلاف سلیقه یا حاشیه مقطعی نیست، بلکه آزمونی جدی برای نحوه رویارویی فیفا با اصل «احترام به فرهنگ کشورها» در بزرگ‌ترین آوردگاه فوتبالی جهان است. دو فدراسیون ایران و مصر در شرایطی بر موضع مشترک خود پافشاری می‌کنند که هرگونه تصمیم شتاب‌زده یا بی‌توجهی به حساسیت‌های فرهنگی می‌تواند این مسابقه را از چارچوب رقابتی خارج کرده و به منبعی برای تنش‌های تازه تبدیل کند.

اکنون توپ در زمین فیفاست؛ نهادی که باید میان فشارهای سیاسی، رسانه‌ای و الزامات حقوقی خود تعادل برقرار کند. اگرچه زمان برای تغییر برنامه‌ها محدود است، اما تجربه نشان داده است که دیپلماسی ورزشی و گفت‌وگوی حقوقی، تنها مسیر کم‌هزینه برای عبور از این بحران به شمار می‌رود. در غیر این صورت، دیداری که می‌توانست به‌عنوان یک رقابت حساس فوتبالی در تاریخ جام جهانی ثبت شود، ممکن است به‌عنوان یکی از جنجالی‌ترین پرونده‌های غیرورزشی جام جهانی ۲۰۲۶ به یاد بماند.