به گزارش خبرگزاری ایمنا، در تاریخ ایران و جهان اسلام، زنان همواره نقشی بیبدیل و کلیدی در تحولات اجتماعی، سیاسی و فرهنگی داشتهاند. از ابتدای تاریخ، زنانی ظهور کردهاند که نه تنها نقش همسری و مادری را ایفا کردهاند، بلکه در دفاع از عدالت، حق و ارزشهای انسانی نیز پیشگام بودهاند.
حضرت زهرا (س) نمونه بارز این حقیقت است؛ بانویی که با صبر، شجاعت و ایمان، ستون خانواده و جامعه شد و در شرایط سخت، نه تنها به آموزههای دینی پایبند ماند، بلکه الگویی عملی برای نسلهای آینده ارائه داد. شخصیت حضرت زهرا (س) نشان میدهد که زن میتواند در عین لطافت و مهربانی، در برابر ظلم و ستم استوار و فعال باشد.
حضرت زینب (س)، دختر بزرگوار حضرت زهرا (س)، نیز در ادامه همین مسیر، به الگویی جهانی برای مقاومت و ایستادگی تبدیل شد. پس از عاشورا، زمانی که بسیاری از یاران و خانوادهها از پای افتاده بودند، حضرت زینب (س) با شجاعت و درایت، صدای مظلومان را به گوش مردم رساند و مسیر عدالت و مقاومت را به جهانیان معرفی کرد. این دو الگو، پایه و اساس فکری و اعتقادی زنان مسلمان را شکل داد و الهامبخش آنان برای حضور فعال در تمامی عرصههای اجتماعی و سیاسی شد.
با گذر زمان، زنان ایرانی همواره در بزنگاههای حساس تاریخی، نقشی پیشرو ایفا کردهاند؛ از جنبشهای استقلالطلبانه تا مبارزات اجتماعی و سیاسی، در دوران مشروطه، زنان با فعالیتهای فرهنگی، آموزش عمومی و پشتیبانی از حرکتهای آزادیخواهانه، سهم بزرگی در پیشبرد اهداف ملی داشتند. هرچند بسیاری از این تلاشها و حضورهای تاریخی به دلیل محدودیتها و تحریفهای تاریخی به درستی بازنمایی نشده است، اما اثرات آن بر جامعه و فرهنگ ایرانی، همچنان ملموس و پایدار است.
نسل زنان قبل از انقلاب اسلامی نیز با الهام از آموزههای دینی، تاریخی و فرهنگی، با شجاعت وارد صحنه مبارزه شدند. آنان با تحمل زندان، شکنجه، تبعید و حتی شهادت، پایههای انقلاب را استوار کردند. زنان مبارز پیش از انقلاب، بینام و نشان، ستون اصلی حرکتهای مردمی و مقاومت در برابر ظلم بودند و توانستند با فداکاری و پایبندی به اصول اخلاقی و دینی، مسیر تاریخ را تغییر دهند.
نقش زنان در مبارزات قبل از انقلاب
«پروین سلیحی»، همسر شهید مرتضی لبافینژاد، از جمله زنانی است که همگام با همسرش برای رسیدن به آرمانهای امام خمینی (ره) تلاش کرد. زمانی که دکتر مرتضی لبافینژاد در سال ۱۳۵۴ به شهادت رسید، سازمان اطلاعات و امنیت رژیم شاه برای پروین سلیحی نیز حکم اعدام در نظر گرفته بود که به دلیل سن کم، به حبس ابد محکوم شد و این حکم در نهایت به دو سال زندان تبدیل شد.
سلیحی یک سال را در انفرادی و بدون ملاقات سپری کرد و سال دوم به زندان اوین انتفال یافت. البته در مرداد سال ۱۳۵۶ به آغوش خانواده بازگشت. سلیحی در مورد آزادیاش از زندان میگوید: «وقتی آزاد شدم، پسرم که ۳ ساله شده بود، مرا نمیشناخت و اصلاً نزدیک من نمیآمد، اما تمام سختیهای مبارزاتی به ثمر نشست؛ هرچند که همسرم قبل از پیروزی انقلاب به شهادت رسید و روزهای پیروزی را ندید.»
پروین سلیحی در گفتوگو با خبرنگار ایمنا در مورد روزهای مبارزه خود اظهار میکند: ما قبل از انقلاب مقلد حضرت امام (ره) بودیم و در همان سالها، ایشان هم مرجع بزرگ تشیع بودند و هم رهبر فکری و اعتقادی بسیاری از مردم. فضای سیاسی جامعه طوری بود که امکان بیتفاوت ماندن وجود نداشت.
وی میافزاید: من در سال ۱۳۵۱ ازدواج کردم. همسرم، شهید دکتر مرتضی لبافینژاد، پزشکی آگاه، متعهد و دارای احساس مسئولیت اجتماعی بود. ایشان همیشه میگفتند ما درسآموخته مکتب عاشورا هستیم و در برابر یزیدیان زمان نمیتوانیم سکوت کنیم. همین تفکر، نقطه آغاز ورود من به فعالیتهای مبارزاتی شد.
محاکمه در دادگاه اطفال!
وی ادامه میدهد: پس از ازدواج، آرامآرام وارد فضای سیاسی و فعالیتهای مبارزاتی شدیم. دو سال از زندگی مشترک ما نگذشته بود که ساواک ما را دستگیر کرد. همسرم شش ماه زیر شکنجه ماند و در نهایت به شهادت رسید. من به دلیل اینکه زیر ۱۸ سال بودم در دادگاه اطفال محاکمه شدم و دو سال در زندان بودم تا اینکه اواخر سال ۵۶ آزاد شدم. بعد از آزادی، با همان سر شور و اعتقاد قلبی، تلاشم این بود که سهمی در فروپاشی نظام طاغوتی پهلوی داشته باشم.
این پیشگام انقلاب اسلامی میگوید: آنچه در ۱۴۰۱ رخ داد، کاملاً با تحریک و هدایت دشمنان انقلاب بود. جریانهایی که بر پایه منافع مادی، اهداف سلطهطلبانه و ستیز با احکام الهی عمل میکردند، اما نسل ما بر پایه اعتقادات مذهبی، تکلیف الهی و پیروی از شخصیتی چون حضرت امام وارد میدان شد. امام رهبری بود که پس از ائمه و انبیا، کمتر نمونهای شبیه او پیدا میشود؛ فقیهی شجاع، الهی، توکلمحور و آگاه.
هدف نسل ما تکلیف الهی بود
سلیحی از تجربه سخت آن دوران چنین روایت میکند: نسل ما با ایمان وارد میدان شد. بسیاری شکنجه شدند، زندان رفتند، شهید شدند، تیر باران شدند، سالها از خانواده و زندگی جدا ماندند؛ اما هدف، تکلیف الهی بود. بعد از پیروزی انقلاب دشمن آرام ننشست؛ از ترور شهید مطهری در سال ۵۸، انفجار دفتر حزب جمهوری اسلامی و شهادت ۷۲ نفر از بزرگان کشور، حمله طبس، جنایت منافقین و جنگ تحمیلی. اینها سلسله توطئههایی بود که نشان میداد دشمن از روز اول تا امروز دست از دشمنی برنداشته.
در معرفی نگاه متعالی اسلام به زن کوتاهی داشتهایم
وی درباره چالشهای زنان در مبارزه میگوید: یکی از بزرگترین چالشها این بود که دشمنان سعی داشتند جایگاه زن را بر اساس خواستههای خودشان تعریف و تحمیل کنند. ما در معرفی نگاه متعالی اسلام به زن، کوتاهیهایی داشتیم. گاهی افراط و تفریط یا رفتارهای نادرست برخی مردان مسلمان باعث میشد زنان نسبت به دین بدبین شوند. در حالی که اگر مردان بر اساس تعالیم دینی رفتار کنند، خانواده به آرامش میرسد و این آرامش به جامعه منتقل میشود.
در ایام ولادت حضرت زهرا (س)، باید یاد بگیریم که هم در گفتار، هم در رفتار و هم در سبک زندگی، رضایت این بانو را معیار قرار دهیم
این پیشگام انقلاب اسلامی با اشاره به اهمیت الگوگیری از حضرت زهرا (س) تصریح میکند: در ایام ولادت حضرت زهرا (س)، باید یاد بگیریم که هم در گفتار، هم در رفتار و هم در سبک زندگی، رضایت این بانو را معیار قرار دهیم. زن مسلمان، اگر آرامش داشته باشد، نسل سالم تربیت میکند و جامعه متعالی میشود. همه ما مردان و زنان باید دوباره به این آموزههای ناب برگردیم.
در روزهایی که مبارزات به اوج خود رسیده بود و تمامی اقشار جامعه وظیفه خود میدانستند تا بر علیه این غده سرطانی بپاخیزند، زنان با ایمان راسخ خود در بزنگاههای حساس تاریخ، نه تنها خود را از خطر نمیترساندند، بلکه ستون جامعه و محرک تغییرات اجتماعی شدند؛ مهوش شهیدی از دیگر مبارزان سالهای قبل از انقلاب در گفتوگو با خبرنگار ایمنا میگوید که از ابتدای زندگی مشترک و با همراهی همسر خود، وارد عرصه مبارزه سیاسی شد، با اعتقاد راسخ به تکلیف الهی، نقش خود را در شکلگیری انقلاب اسلامی ایفا کرد.
شهیدی: همسرم رزیدنت بیمارستان کاشانی بود که دستگیر شد
وی تصریح میکند: من از همان سالهای قبل از انقلاب، در کنار برادران سیاسیام حضور داشتم. بعد از ازدواج که حدود سال ۵۵ بود ورودم جدیتر شد. همسرم دکتر اسفندیاری رزیدنت بیمارستان کاشانی بود که ساواک او و چند نفر دیگر را دستگیر کرد. همان بازداشت، ما را به شکل عملی درگیر فعالیتهای سیاسی کرد و از همانجا وارد مسیر تازهای شدیم. زندان، ماجراهایش و هر آنچه در آن دوران رخ میداد، ناخواسته ما را به میدان کشاند.
این پیشگام انقلاب اسلامی در پاسخ به اینکه بزرگترین چالش او به عنوان یک زن مبارز چه بوده، تصریح میکند: جامعه و خانواده هر دو چالش داشتند. برادرانمان در زندان بودند، ما باید میرفتیم ملاقات. مشکلات زیاد بود، اما همین مسائل باعث شد وارد فعالیتهای جدیتر شویم. ما زنها در همه این مراحل حضور فعال داشتیم.
خانمها همیشه پیشقدم بودند، حتی در زندان!
شهیدی درباره نقش زنان در تحولات سیاسی آن دوران میگوید: همیشه خانمها پیشقدم بودند؛ در تظاهرات، در خیابانها، حتی در زندان. در همه جا فعالتر و جلوتر از مردها حضور داشتند. مثلاً برنامه تحصنی که برای اولین بار در ایران اتفاق افتاد در منزل آقای خادمی شروعش با خانمها بود. همان زمان شوهرم زندان بود و ما در جریان همه اتفاقات بودیم. این حرکتها در اصفهان آغاز شد و بعد از حکومت نظامی هم ادامه پیدا کرد.
آنچه از روایت این زنان مبارز برمیآید، بیش از هر چیز، نمایانگر ایمان، شجاعت و پایبندی به اصول الهی است. زنانی که نه تنها در صحنههای سیاسی و اجتماعی حضور داشتند، بلکه با تحمل زندان، شکنجه و حتی شهادت، نشان دادند که مقاومت، ایستادگی و فداکاری، میراث جاودان زنان در تاریخ این سرزمین است. آنان با عمل و اعتقاد خود، الگویی شدند برای نسلهای بعدی که بدانند زن میتواند ستون خانواده، جامعه و مسیر تاریخ باشد.
امروز، در ایام ولادت حضرت زهرا (س)، یاد و خاطره این زنان فداکار، به ما یادآوری میکند که حضور زنان در عرصههای اجتماعی و سیاسی نه تنها حق آنان است، بلکه ضرورت تحقق عدالت، توسعه فرهنگی و تعالی جامعه است. جایگاه زن در تاریخ، معاصر و آینده، ستون استواری است که بدون آن، هیچ حرکت اجتماعی و سیاسی پایدار نخواهد ماند.
درس این روایتها به ما میآموزد که زن مسلمان با ایمان و آگاهی، میتواند با حضور خود در خانه، جامعه و صحنههای سیاسی، نسلی سالم، جامعهای پویا و آیندهای روشن بسازد. آنان نشان دادند که هر گام کوچک در مسیر حق و عدالت، میتواند سرنوشت تاریخی را رقم بزند و هر بانوی مؤمن و متعهد، میتواند ستونی از استقامت و تغییر باشد.
به یاد این زنان و با الهام از آموزههای حضرت زهرا (س)، باید همگان تلاش کنند که جایگاه واقعی زنان در خانواده، جامعه و تاریخ ایران بازشناسی شود و نسلهای آینده، از این الگوهای جاودان بهره ببرند.
نظر شما