محمدصادق اسماعیلی، کارگردان مستند «آگیرا» در گفتوگو با خبرنگار ایمنا اظهار کرد: تولید این فیلم در سال ۹۹ و از یک ملاقات ساده اما تأثیرگذار شروع شد. «علی» را از هیئتی که سالها در آن فعالیت داشتیم میشناختم، اما بعد از دیدن مستند «آدور» پیش من آمد و برای اولینبار قصه زندگیاش را تعریف کرد. با صداقت و اضطرابی که در صدایش بود از من خواست مثل مصطفیِ «آدور» کمکش کنم مادرش را پیدا کند. همین درخواست برایم جرقه اصلی فیلم بود.
وی افزود: وقتی قصه را شنیدم، بلافاصله پژوهش را شروع کردم. سراغ بیمارستانی رفتم که ربایش از آنجا اتفاق افتاده بود و کمکم ابعاد واقعی ماجرا روشن شد. تلاش کردم اعتماد آدمهای درگیر در این داستان را جلب کنم و مسیر را قدمبهقدم بسازم.
این فیلمساز تاکید کرد: من متولد کرمان هستم و بیش از سی سال است در محلههای حاشیهای این شهر کار و پژوهش کردهام؛ برای همین جغرافیا، آدمها و پیچیدگیهای اجتماعی این فضا را خوب میشناسم. همین شناخت به من کمک کرد قصه علی را جدی بگیرم و راه روایت آن را پیدا کنم.
اسماعیلی افزود: از طرف دیگر، رؤسای دستگاه قضائی کرمان به خاطر آشنایی با فیلمهای قبلیام و شیوه کاریام به من اعتماد داشتند. وقتی موضوع علی را برایشان مطرح کردم، همراهیشان شکل گرفت و آنها دسترسیهایی را فراهم کردند که برای ساخت این فیلم حیاتی بو؛ بررسی پروندهها، حضور در دادگاه، ضبط جلسات و اجازه فیلمبرداری در موقعیتهایی که معمولاً برای مستندسازها قابل دسترس نیست، برای من فراهم شد.
وی تاکید کرد: در حقیقت شاید جرقه ساخت فیلم از همان لحظهای خورد که علی قصهاش را برایم گفت، اما پشت این جرقه سالها تجربه، شناخت جغرافیا و اعتماد متقابل بود که تولید این مستند را ممکن کرد
این کارگردان در خصوص مشکلات تولید نیز اضافه کرد: تولید این فیلم برای من یک مسیر طولانی و سخت بود. مهمترین مانع، فشار روانیای بود که خودِ علی در این مسیر تحمل میکرد. او از کودکی با تروماهای عمیق روبهرو بوده و طبیعی بود که در برابر دوربین احساس امنیت نکند. برای یک مستندساز همیشه چالش اصلی این است که سوژه بتواند در برابر دوربین نفس بکشد و راحت باشد و در مورد علی این موضوع چند برابر سختتر بود. جلب اعتماد او و خانوادهاش که خودشان سالها تجربه بیاعتمادی، خشونت و حاشیه داشتند، زمان و دقت زیادی میخواست.
اسماعیلی گفت: از طرف دیگر، روند تولید نزدیک به پنج سال طول کشید. پیچیدگی پرونده علی، رفتوآمدهای مداوم بین مراحل بازپرسی، تحقیق و جلسات متعدد باعث میشد قصه مدام تغییر شکل بدهد و قابل پیشبینی نباشد. همین موضوع زمان تولید را طولانی و فرسایشی کرد.
وی در ادامه گفتک در حوزه دسترسیها، دستگاه قضائی کرمان بهخصوص رئیس وقت دادگستری، دادستان وقت و معاونت پیشگیری از وقوع جرم دادگستری کرمان بسیار با ما همراه بودند و بدون همکاری آنها این فیلم امکان تولید نداشت؛ اما در مقابل، برخی نهادهای دیگر هیچگونه همکاری نکردند و این موضوع روند تحقیقات و تصویربرداری را سختتر کرد.
این مستندساز اضافه کرد: از نظر میدانی هم کار بسیار دشوار بود. بخش زیادی از فیلم در محلههایی ضبط شد که شرایط اجتماعیشان پیچیده و گاهی خطرناک بود. خانواده علی و اطرافیانش، بسیار سابقه بزهکاری داشتند و حضور دوربین همیشه برایشان حساسیت، تهدید یا سوءظن ایجاد میکرد.
اسماعیلی گفت: سختترین بخش تولید برای خود من، مسئولیت سنگینی بود که روی شانههایم حس میکردم؛ اینکه قرار بود در مسیری که برای علی حیاتی بود، همراه او باشم و قدم به قدم کمک کنم تا مادرش را پیدا کند. این مسئولیت انسانی، احساسی و اخلاقی گاهی از خودِ فرایندِ فیلمسازی دشوارتر بود.
وی بیان کرد: من فکر میکنم همه عوامل فیلم به بهترین شکل ممکن نقش خودشان را ایفا کردند تا در نهایت اثری ماندگار خلق شود. به نظرم به خاطر جنس روایت و فضای پر تعلیق فیلم، تمامی اجزا از فیلمبرداری گرفته تا تدوین در کنار هم اثرگذار بودند.
این کارگردان معتقد است: فیلم خوب، قبل از هر چیز باید بتواند حقیقت و احساس را منتقل کند، بیننده را با شخصیتها همراه کند و قصهای داشته باشد که نه تنها دیده شود، بلکه حس شود و در ذهن بماند.
اسماعیلی افزود: بعد از جشنواره، پیشنهاد من این است که فیلم در قالب نمایشهای ویژه در سینماهای مستقل و مراکز فرهنگی کشور اکران شود. همچنین نمایش فیلم در دانشگاهها، انجمنهای فرهنگی و رویدادهای مرتبط با حقوق کودک و هویت اجتماعی میتواند به گسترش گفتوگو درباره موضوعات فیلم کمک کند.
به گزارش ایمنا، مستند «آگیرا» در بخش فیلمهای بلند نوزدهمین دوره جشنواره سینما حقیقت به نمایش درخواهد آمد.
نظر شما