به گزارش خبرگزاری ایمنا، ماجرای نامه رئیسجمهور ایران، به محمد بنسلمان ولیعهد عربستان، در حالی آغاز شد که مضمون نامه تنها درباره «حج و مدیریت زائران ایرانی» بود؛ اما به فاصله کوتاهی، برخی رسانهها، با روایتسازی و پروپاگاندا، آن را به «ارسال پیام ایران به آمریکا از مسیر عربستان» تعبیر کردند؛ شایعهای که اگرچه چندین مقام رسمی دولت و وزارت خارجه آن را تکذیب کردند، اما باز هم در فضای رسانهای بازتولید شد تا اینکه رهبر انقلاب با تعبیر صریح «دروغ محض»، پرونده آن را بستند.
از یک نامه اداری تا یک پروژه سیاسی
نامه پزشکیان به بنسلمان ماهیت کامل روشن داشت؛ «هماهنگیهای حج ۱۴۰۴ و تسهیل اعزام زائران ایرانی در زمان جنگ تحمیلی دوازده روزه رژیم صهیونیستی علیه ایران»؛ اما همزمان با انتشار خبر، برخی رسانهها تلاش کردند آن را به یک «تحول پنهان در سیاست خارجی» و «واسطهگری تهران–واشنگتن» پیوند بزنند. این رسانهها با تیترهایی جهتدار، ادعا کردند ایران از طریق عربستان برای آمریکا «پیغام» فرستاده است. این ادعا به سرعت در شبکههای اجتماعی بازنشر شد و به یکی از پرحجمترین عملیاتهای رسانهای روزهای اخیر تبدیل شد. در مقابل، چند مقام رسمی دولت – از جمله بخشهایی از وزارت امور خارجه – بهطور مستقل این ادعا را رد کردند، اما موج شایعهسازی همچنان ادامه یافت.
ورود مقام معظم رهبری و پایان شایعه
رهبر معظم انقلاب نیز بهطور مستقیم به این موضوع واکنش نشان دادند و در سخنرانی اخیرشان فرمودند: «اینکه دولت ایران به واسطه فلان کشور به آمریکا پیغام فرستاده، دروغ محض است؛ چنین چیزی وجود نداشت.» این جمله، عملاً تیر خلاص به سناریوی رسانهای برخی جریانهای سیاسی بود. رهبر انقلاب همچنین با اشاره به رفتارهای غیرقابل اعتماد آمریکا تأکید کردند که «یک چنین دولتی درخور آن نیست که جمهوری اسلامی به دنبال ارتباط و همکاری با او باشد.» این سخنان، پرونده عملیات رسانهای اخیر را بست و ماهیت واقعی روایتسازیها را آشکار کرد.
مگر مشکل ما واسطه است؟
عباس عراقچی وزیر امور خارجه کشورمان نیز در مصاحبه چالشی که با شبکه خبری «فرانس ۲۴» داشت، در پاسخ به سؤالی درباره واسطهگری عربستان میان واشنگتن و تهران برای دستیابی به یک توافق هستهای تأکید کرد که اولاً نامه رئیسجمهور ایران به ولیعهد عربستان هیچ ارتباطی به موضوع هستهای نداشت، بلکه درباره «موضوع حج و تشکر از عربستان برای میزبانی بسیار خوب از زائران ایرانی در سال گذشته و آمادگی برای حجهای آینده بود».
عراقچی در ادامه تصریح کرد که در موضوع هستهای، ما کاملاً به عربستان اعتماد داریم. سالهاست روابط ما رو به بهبود است و اعتماد بین ما هر روز بیشتر میشود.
از نظر او، ایران و عربستان در سطح بسیار خوبی درباره صلح و ثبات منطقه تفاهم دارند، اما عراقچی تأکید دارد که درباره موضوع هستهای، مشکل ما نبودِ واسطه نیست؛ مشکل، همان رویکرد و رفتار آمریکا است. تا زمانی که این رفتار تغییر نکند، چگونه میتوان مذاکره کرد؟
شورای حکام واقعیتهای جدید را نمیبیند!
عراقچی در پاسخ به سؤالی درباره چرایی مخالفت ایران با قطعنامه هفته پیش شورای حکام آژانس بینالمللی انرژی اتمی که اعلام میزان ذخایر اورانیوم غنیشده و فراهم کردن دسترسی به تأسیسات را برای ایران الزام کرده بود، گفت: «شورای حکام، بهعنوان یک نهاد سیاسی، برخلاف آژانس بینالمللی انرژی اتمی که یک نهاد فنی است، اقدام به صدور چنین قطعنامهای کرده است. این قطعنامه بدون در نظر گرفتن واقعیتهای موجود صادر شد، حتی بدون توجه به اینکه تأسیسات هستهای صلحآمیز ما مورد حمله قرار گرفتهاند. واقعیتهای میدانی نادیده گرفته شده، این در حالی است که این قطعنامه بدون در نظر گرفتن تجاوزات اسرائیل و آمریکا علیه ما صادر شد؛ گویی هیچ جنگی رخ نداده است! این یک اشتباه است».
وی تأکید کرد ایران پیشتر حسن نیت خود را برای همکاری با آژانس نشان داده، از جمله در قاهره با نقشآفرینی دوستان مصری که چارچوبی برای همکاری ایران و آژانس تعیین شد.
از نظر عراقچی، گروسی و آژانس نیز پذیرفتند واقعیتهای میدانی جدید متفاوتند و باید همکاری براساس این شرایط جدید باشد. بازرسی از تأسیسات غیرنظامی که مورد حمله قرار نگرفتهاند، ادامه دارد و مشکلی نیست، اما درباره تأسیسات آسیبدیده، باید چارچوب جدیدی تدوین و در این باره باید با آژانس مذاکره شود.
اما چه کسانی از این شایعات سود میبرند؟
پرسش مهم این است که هدف از ساخت چنین دروغ بزرگی چه بود؟ برخی رسانهها تلاش داشتند با ایجاد فشار داخلی بر دولت القا کنند دولت «به سمت سازش» حرکت میکند تا این تصور را در افکار عمومی و جریانهای سیاسی تقویت کنند.
منحرف کردن افکار عمومی از واقعیتهای سیاست خارجی با روایتهایی از این جنس به طور معمول با هدف ایجاد هیجان تولید میشود. با تبدیل نامه با موضوع حج به پروژهای سیاسی، آن هم نامهای که ماهیت کامل اداری و مرتبط با امور حجاج داشت، تلاش شد به یک «معامله پشتپرده» تعبیر شود.
ماجرای نامه پزشکیان به بنسلمان شاید در ابتدا رویدادی معمولی در مناسبات اداری حج بود؛ اما بهسرعت به سوژهای برای «سناریوسازی سیاسی» تبدیل شد. با وجود تکذیبهای پیدرپی، روایت شایعه ادامه یافت تا اینکه رهبر انقلاب با بیان صریح «دروغ محض»، پایان ماجرا را اعلام کردند.
این پرونده بار دیگر نشان داد که چگونه بخشهایی از جریان رسانهای کشور با بهرهگیری از عملیات روانی قادرند از دل یک خبر ساده، پروژهای بزرگ بسازند و افکار عمومی را درگیر روایتی کاملاً ساختگی کنند.
نظر شما