به گزارش خبرگزاری ایمنا از خوزستان، مقاومت میکروبی در سالهای اخیر به یکی از مهمترین چالشهای سلامت عمومی تبدیل شده و زنگ خطر آن در مراکز درمانی کشور بهویژه استانهای جنوبی بیشتر از گذشته به صدا درآمده است.
افزایش مصرف بیرویه آنتیبیوتیکها، تجویزهای غیرضروری، خوددرمانی و نبود نظارت کافی بر مصرف دارو، زمینه را برای گسترش باکتریهای مقاوم فراهم کرده و درمان میکروبها دشوارتر، طولانیتر و پرهزینهتر شده است.
متخصصان هشدار میدهند ادامه این روند میتواند ما را به سمت عصر پساآنتیبیوتیک سوق دهد، دورهای که در آن عفونتهای ساده، عملهای جراحی معمول و حتی بیماریهای قابلکنترل میتوانند خطرات جدی برای بیماران ایجاد کنند؛ افزایش مدت بستری، شیوع عفونتهای بیمارستانی و روند صعودی هزینههای درمان از آثار مستقیم این بحران است.
گزارش پیشرو، ضمن بررسی وضعیت مقاومت میکروبی در کشور و استان خوزستان، دیدگاه پزشکان، کارشناسان بهداشت و مسئولان مرتبط را منعکس میکند و ابعاد پنهان این تهدید سلامتمحور را واکاوی خواهد کرد.
مهرداد شریفی، رئیس مرکز بهداشت خوزستان در گفتوگو با خبرنگار ایمنا با بیان اینکه شعار سال جاری «اقدام فوری، حفاظت از امروز، تضمین آینده» انتخاب شده است، اظهار میکند: بیتوجهی به این بحران هزینههای سنگینی برای فردا به همراه خواهد داشت و آموزش، نظارت و مسئولیتپذیری سه محور اصلی مقابله با این تهدید است.
وی میافزاید: مقاومت میکروبی سالانه جان میلیونها نفر را در سراسر جهان میگیرد و درمان بسیاری از عفونتهای رایج را دشوار کرده است، به همین دلیل مرکز بهداشت استان با رویکرد «سلامت واحد» مجموعهای از برنامههای آموزشی و اجرایی را در سطح استان برگزار میکند.
رئیس مرکز بهداشت استان خوزستان تصریح میکند: برنامههای ما شامل آموزش عمومی در مراکز خدمات جامع سلامت برای افزایش آگاهی مردم نسبت به خطرات مصرف خودسرانه آنتیبیوتیکها، برگزاری کارگاههای تخصصی ویژه پزشکان و داروسازان در زمینه تجویز منطقی داروهای ضد میکروبی و نشستهای مشترک با دامپزشکان، کشاورزان و فعالان محیطزیست برای کنترل مصرف داروهای ضد میکروبی در حیوانات و محصولات غذایی است.
شریفی با اشاره به روزنگار ملی این پویش میگوید: هر روز از هفته جهانی با موضوعی ویژهای دنبال میشود؛ از مسئولیت اجتماعی و فرهنگسازی گرفته تا نقش رسانهها، پژوهش و فناوری، ارائه خدمات سلامت، مسئولیت دامپزشکی و مدیریت پسماند که همه در روزشمار قرار دارد.
مقاومت میکروبی؛ تهدید جدی برای سلامت بشر
مهرزاد ناطقزاده، رئیس اداره تحقیق و توسعه، آموزش مردمی و اطلاعرسانی معاونت غذا و داروی اهواز نیز در گفتوگو با خبرنگار ایمنا با اشاره به اهمیت موضوع مقاومت میکروبی عنوان میکند: مقاومت میکروبی به زبان ساده یعنی عوامل بیماریزا همچون ویروسها، باکتریها یا قارچها به مرور تغییر پیدا میکنند و در برابر داروهای ضد میکروبی و آنتیبیوتیکها مقاوم میشوند، در واقع این میکروارگانیسمها راههایی پیدا میکنند که اثربخشی داروها را خنثی میکند و مانع از نابودی آنها توسط داروهای ضد میکروبی میشود.
وی ادامه میدهد: یکی از مهمترین عوامل ایجاد مقاومت میکروبی در ایران و جهان مصرف خودسرانه آنتیبیوتیکها است، زمانی که افراد بدون تجویز پزشک اقدام به مصرف این داروها میکنند، باکتریها به مرور مقاوم میشوند و نسل مقاوم آنها باقی میماند و تکثیر میشود.
رئیس اداره تحقیق و توسعه معاونت غذا و داروی اهواز درباره تأثیر بیماریها بر مقاومت میکروبی خاطرنشان میکند: بیماری خاصی وجود ندارد که بهطور مستقیم باعث مقاومت میکروبی شود، بلکه مصرف نابجا و بیرویه آنتیبیوتیکها در انسان و حتی در حوزه دام، طیور و آبزیان، زمینهساز گسترش این بحران است.
ناطقزاده ادامه میدهد: یکی از چالشهای جدی این است که بسیاری از بیماران با علائم ساده همچون آبریزش بینی یا سرفه به پزشک مراجعه میکنند و اصرار به دریافت آنتیبیوتیک دارند، همین موضوع موجب میشود برخی پزشکان ناچار به تجویز داروهایی شوند که در واقع ضرورتی برای بیمار ندارد.
رعایت بهداشت فردی، استفاده از آنتیبیوتیکها تنها در مواقع ضروری و طبق تجویز پزشک و اجرای دقیق اقدامات کنترل عفونت در مراکز درمانی از مهمترین راهکارها برای جلوگیری از گسترش مقاومتهای دارویی است
وی با بیان اینکه واکسیناسیون نقش مهمی در کاهش نیاز به آنتیبیوتیک دارد، خاطرنشان میکند: واکسنها با افزایش مقاومت بدن در برابر بیماریها و عفونتها، نیاز به مصرف آنتیبیوتیک را کاهش دادهاند و در نتیجه روند بروز مقاومت میکروبی را به تأخیر میاندازند.
رئیس اداره تحقیق و توسعه معاونت غذا و داروی اهواز با اشاره به نقش آموزش عمومی میگوید: آموزش مردمی بسیار حیاتی است تا افراد بدانند با علائم خفیف سرماخوردگی نباید به سراغ مصرف آنتیبیوتیک بروند، همچنین باید داروهای تجویزی پزشک را بهطور کامل و در زمان مقرر مصرف کنند، زیرا قطع زودهنگام دارو یکی از عوامل اصلی ایجاد مقاومت میکروبی است.
ناطقزاده تاکید میکند: آموزش عمومی برای پرهیز از مصرف خودسرانه، آموزش تخصصی به پزشکان برای بهروز نگهداشتن دانش تجویز داروها و آموزش در حوزه دامپزشکی و کشاورزی برای جلوگیری از مصرف نابجای آنتیبیوتیک در پرورش دام و آبزیان به عنوان سیاستهای بهداشتی در چند حوزه میتواند مؤثر باشد.
وی اظهار میکند: مقاومت میکروبی تهدیدی جدی برای حیات بشر است و سازمان بهداشت جهانی آن را تا سال ۲۰۵۰ جزو ده تهدید اصلی سلامت بشر اعلام کرده است، با پرهیز از مصرف بیرویه و خودسرانه آنتیبیوتیکها میتوان بروز این بحران را به تأخیر انداخت.
افزایش هشدارها درباره مقاومت میکروبی و ضرورت کنترل عفونت در مراکز درمانی
آرش طهماسبیفر، دکترای حرفهای پزشکی نیز با اشاره به روند رو به رشد مقاومتهای دارویی در جهان به خبرنگار ایمنا میگوید: مقاومت میکروبی زمانی رخ میدهد که باکتریها و سایر میکروارگانیسمها در برابر داروهای ضد میکروبی تغییر میکنند و دیگر به درمانهای رایج پاسخ نمیدهند، این موضوع درمان عفونتها را دشوارتر میکند و خطر مرگ و میر بیماران را افزایش میدهد.
وی میافزاید: انتروکوک مقاوم به وانکومایسین (VRE) و انتروباکتریاسههای مقاوم به کارباپنم (CRE) از مهمترین چالشهای درمانی محسوب میشود، این داروها به عنوان آخرین خط درمان شناخته میشوند و مقاومت در برابر آنها به معنای محدود شدن شدید گزینههای درمانی است.
این پزشک متخصص با اشاره به دستهبندیهای جهانی مقاومت دارویی تصریح میکند: مقاومت چند دارویی (MDR) شامل باکتریهایی است که به حداقل سه کلاس آنتیبیوتیک مقاوم هستند، مقاومت بسیار گسترده (XDR) به باکتریهایی اطلاق میشود که تنها به یک یا دو دارو حساسیت دارند و مقاومت کامل (PDR) زمانی رخ میدهد که هیچ درمان مؤثری برای مقابله با عفونت وجود ندارد.
طهماسبیفر تاکید میکند: باکتریهای گرم منفی مقاوم به PDR تاکنون در بیش از ۲۰ کشور گزارش شده است و میزان مرگومیر بیماران آلوده به این باکتریها به طور متوسط حدود ۵۰ درصد است.
وی خاطرنشان میکند: رعایت بهداشت فردی، استفاده از آنتیبیوتیکها تنها در مواقع ضروری و طبق تجویز پزشک و اجرای دقیق اقدامات کنترل عفونت در مراکز درمانی از مهمترین راهکارها برای جلوگیری از گسترش مقاومتهای دارویی است.
به گزارش ایمنا، مقاومت میکروبی اکنون به مرحلهای رسیده است که نمیتوان آن را تنها یک مشکل پزشکی دانست؛ این بحران ابعاد انسانی، اقتصادی و زیستمحیطی دارد و در صورت بیتوجهی میتواند سلامت عمومی را با تهدیدات گسترده روبهرو کند.
افزایش عفونتهای مقاوم، محدود شدن گزینههای درمانی و بالا رفتن هزینههای درمان نشان میدهد که نظام سلامت نیازمند تغییر رویکردی جدی و جامع در مدیریت مصرف آنتیبیوتیکها است.
به گفته متخصصان، مهار این تهدید تنها با همکاری همزمان مردم، پزشکان، نظام درمان، دامپزشکان، دستگاههای نظارتی و حوزه کشاورزی امکانپذیر است و رعایت بهداشت فردی، پرهیز از مصرف خودسرانه آنتیبیوتیکها، تکمیل دوره درمان، کنترل مصرف دارو در حوزه دام و اجرای برنامههای ملی آموزش و پیشگیری میتواند امید به کنترل این بحران جهانی را تقویت کند.
نظر شما