به گزارش خبرگزاری ایمنا از گیلان، روزهای سهشنبه و چهارشنبه هفته گذشته، شهر رشت مرکز استان گیلان میزبان نخستین اجلاس استانداران استانهای کشورهای حوزه دریای خزر بود، رویدادی مهم و تاریخی که برای نخستینبار به ابتکار جمهوری اسلامی ایران برگزار شد و نقطه عطفی در تقویت دیپلماسی منطقهای و توسعه همکاریهای فرامرزی به شمار میرود.
این اجلاس، نشاندهنده عزم راسخ و اراده کشورهای ساحلی دریای خزر برای ایجاد یک پلتفرم همکاری چندجانبه در سطوح استانی است که میتواند به تحکیم پیوندهای اقتصادی، فرهنگی، محیط زیستی و لجستیکی در منطقه کمک کند. استان گیلان به عنوان یکی از مناطق راهبردی ایران در حاشیه دریای خزر با زیرساختهای مناسب و دسترسی مستقیم به آبهای این دریا، نقش کلیدی و بیبدیلی در ایجاد توازن و رونق در حوزه همکاریهای منطقهای ایفا میکند.
برگزاری این اجلاس در رشت، فرصتی طلایی بود تا ظرفیتهای بکر و کمنظیر این استان در بخشهای گوناگون معرفی و زمینهساز جذب سرمایهگذاریهای مشترک میان کشورهای همسایه شود، حضور استانداران و مقامات عالیرتبه از کشورهای ایران، روسیه، آذربایجان، ترکمنستان و قزاقستان به همراه وزیران امور خارجه و میراث فرهنگی، گردشگری و صنایعدستی جمهوری اسلامی ایران، وزن سیاسی و اهمیت دیپلماتیک این نشست را به خوبی نمایان ساخت و چشماندازی روشن برای آینده همکاریهای منطقهای ترسیم کرد.
یکی از دستاوردهای مهم این اجلاس، تصویب بیانیه مشترک کشورهای حاضر بود که به منزله تعهد جمعی برای پیشبرد برنامهها و پروژههای مشترک در حوزههای مختلف به ویژه سرمایهگذاری، توسعه اقتصادی، حملونقل لجستیکی و حفاظت از محیط زیست دریایی به شمار میرود.
این بیانیه میتواند مبنایی برای تقویت همکاریهای عملیاتی و طراحی سیاستهای بلندمدت برای توسعه پایدار و تأمین منافع مشترک منطقهای باشد، در واقع این گام مهم نشان داد که کشورهای حوزه خزر بیش از پیش به این باور رسیدهاند که تقویت تعاملات استانی و فرامنطقهای، کلید حل چالشهای اقتصادی، زیستمحیطی و اجتماعی آنها است.
این اجلاس در شرایطی برگزار شد که منطقه دریای خزر و کشورهای همسایه آن با چالشهای متعددی از جمله مسائل زیستمحیطی، تغییرات اقلیمی، نیاز به توسعه زیرساختهای حملونقل و لجستیکی و ضرورت بهبود فضای همکاری اقتصادی روبهرو هستند، از اینرو شکلگیری چنین فضای مشترکی برای تبادل نظر، تصمیمگیریهای استراتژیک و پیشبرد طرحهای کلان میتواند نقش تعیینکنندهای در افزایش ظرفیتهای منطقه ایفا کند، به ویژه استان گیلان که با موقعیت جغرافیایی ممتاز و پیشینه فرهنگی و اقتصادی غنی، میتواند به عنوان کانون اصلی این تعاملات و همکاریها معرفی شود.
بدون شک برگزاری این اجلاس و تصویب بیانیه مشترک، گامی مهم و تاریخی در جهت تقویت همبستگی و انسجام کشورهای حوزه دریای خزر است که میتواند در بلندمدت به توسعه پایدار، ایجاد فرصتهای اقتصادی جدید و ارتقای رفاه مردم منطقه منجر شود.
این حرکت، نمادی از اراده جمعی برای تبدیل چالشهای مشترک به فرصتهای همکاری و توسعه است که بر اهمیت دیپلماسی محلی و منطقهای تاکید دارد، از این رو انتظار میرود دستاوردهای این اجلاس نه تنها محدود به دوره کوتاه مدت باشد، بلکه به عنوان چراغ راهی برای نسلهای آینده، مسیر توسعه و تعاملات گستردهتر منطقهای قرار گیرد.
اجلاس استانداران خزر، گام محکم برای همکاریهای منطقهای و توسعه پایدار
هادی حقشناس، استاندار گیلان در حاشیه مراسم اختتامیه نخستین اجلاس استانداران استانهای کشورهای حوزه دریای خزر و در جمع خبرنگاران با قدردانی از همه اصحاب رسانه و خبرنگارانی که در همایش دو روزه مشارکت فعال داشتند، اظهار میکند: برگزاری این نشست نتیجه تصمیم نخستوزیران و معاونان اول رؤسای پنج کشور ساحلی خزر در اجلاس سال گذشته تهران بود.
وی میافزاید: با تصویب دولت جمهوری اسلامی ایران، استان گیلان بهعنوان نخستین میزبان اجلاس استانداران ساحلی انتخاب شد و از چند ماه گذشته مراحل آمادهسازی این اجلاس را آغاز کردیم تا در بالاترین سطح در رشت برگزار شود.
استاندار گیلان با اشاره به اصلاحاتی که برای ارتقای کیفیت برگزاری اجلاس انجام شد، خاطرنشان میکند: دو تغییر مهم داشتیم؛ نخست دعوت از اتاقهای بازرگانی پنج کشور و دوم، حضور مدیران مناطق آزاد برای تقویت پیوند میان تصمیمسازان و فعالان اقتصادی در اجلاس بود.
حقشناس ادامه میدهد: در روز نخست اجلاس وزیران امور خارجه و میراثفرهنگی، گردشگری و صنایعدستی حضور داشتند و در روز دوم نیز رئیس اتاق بازرگانی ایران و اعضای هیئترئیسه این اتاق در نشست شرکت کردند.
مباحث محیطزیستی و اجتماعی دریای خزر، مسائل سیاسی و امنیتی و نیز موضوعات اقتصادی از جمله انرژی، ترانزیت و بازرگانی کالا و مسافر در دستور کار قرار داشت و بسیاری از مهمانان این اجلاس عضو اتحادیهها و سازوکارهای منطقهای هستند که ایران نیز در آنها عضویت دارد؛ از اکو گرفته تا اتحادیه اقتصادی اوراسیا و سازمان همکاری شانگهای، این اشتراکها میتواند بستری مهم برای همکاریهای عمیقتر باشد
وی سه هدف اصلی اجلاس را تقویت گردشگری دریای خزر، توجه به حملونقل و کریدورهای شمال-جنوب و تمرکز بر مسائل زیستمحیطی دریای خزر، بهویژه کاهش سطح آب آن عنوان میکند و میگوید: تمام جلسات بهویژه روز نخست که ۱۸ سخنرانی داشت، حول این محورها بود و بیانیه نهایی نیز با همین رویکرد مشترک به تأیید رسید.
استاندار گیلان با تأکید بر اهمیت دریا در توسعه کشورها تصریح میکند: هیچ کشور توسعهیافتهای بدون دسترسی دریایی وجود ندارد، کشورهای عضو گروه G20 همه دسترسی دریایی دارند و ایران نیز هم در شمال و هم در جنوب از این ظرفیت برخوردار است.
حقشناس میافزاید: ما به دریای خزر، خلیجفارس و از طریق دریای عمان به اقیانوس دسترسی داریم و باید از این ظرفیتها به بهترین شکل استفاده کنیم؛ پنج کشور حاضر در اجلاس تمایل دارند از ظرفیت خلیجفارس بهرهمند شوند و چهار کشور ساحلی خزر نیز در این مسیر همراه هستند، اما لازمه این امر تقویت زیرساختهای سختافزاری و تداوم گفتوگوها است.
وی اجلاس گیلان را نقطه عطفی برای توجه کشورهای حاشیه خزر به این دریا میداند و میگوید: این نشست میتواند آغازگر دوره تازهای از همکاریهای اقتصادی، حملونقلی، گردشگری و زیستمحیطی در منطقه باشد.
استاندار گیلان تأکید میکند: امیدوارم اصحاب رسانه این دستاوردها را به درستی تبیین و منتشر کنند تا در اجلاسهای بعدی، گامهای بزرگتر و نزدیکتری به اهداف مشترک برداشته شود.
اجلاس خزر فرصتی استثنایی برای جهش گردشگری و اقتصاد گیلان
محمدحسین واثق کارگرنیا، رئیس شورای اسلامی شهر رشت در گفتوگو با خبرنگار ایمنا با اشاره به برگزاری نخستین اجلاس استانداران استانهای کشورهای حوزه دریای خزر در رشت اظهار میکند: برگزاری این اجلاس بدون تردید یک فرصت بسیار خوب برای استانهای ساحلی دریای خزر، از جمله استان گیلان بود.
وی با بیان اینکه دولت طرح بسیار خوبی را در حوزه «دیپلماسی استانی» در دستور کار قرار داده است، میافزاید: اینکه شهر رشت و استان گیلان بهعنوان نخستین میزبان این همایش برگزیده شدند، مایه افتخار ما است؛ آنچه از سخنان استانداران پنج کشور حاشیه خزر شنیدیم، نشان میداد همه آنها بهدنبال معرفی ظرفیتهای خود بودند و در مقابل استاندار گیلان، مازندران و نماینده استاندار گلستان نیز توانمندیهای استانهای خود را تبیین کردند.
رئیس شورای اسلامی شهر رشت ادامه میدهد: از لحاظ تئوریک کار بسیار ارزشمندی انجام شد و این اقدام شایسته تقدیر است؛ ما ظرفیتهای بسیار خوبی در گیلان داریم و علاوه بر شرایط آبوهوایی ویژه و استثنایی، شهر رشت بهعنوان «شهر خلاق خوراک» در یونسکو ثبت شده است و مواهب الهی فراوانی در شهر و استان ما وجود دارد.
کارگرنیا با تأکید بر سرمایه اجتماعی مردم گیلان خاطرنشان میکند: مردم استان بسیار خونگرم و مهماننواز هستند و در حوزههای مختلف از جمله صنایعدستی و هنرهای گوناگون، توانمندیهای جدی دارند و مجموعه این ویژگیها میتواند یک «پکیج» جذاب برای جذب گردشگر و سرمایهگذار باشد تا شهر و استان ما از این ظرفیتها بهصورت حداکثری بهرهمند شوند.
وی تصریح میکند: اگر بتوانیم در بخش گردشگری ظرفیتهای خود را بهتر نشان دهیم و گردشگران بیشتری جذب کنیم، این موضوع قطعاً در اقتصاد منطقه و شهر رشت تأثیر مثبت و ملموسی خواهد داشت و میتواند به «بزرگتر شدن سفره مردم» کمک کند.
خزر بهعنوان بزرگترین دریاچه جهان، یکی از نقاط اصلی اشتراک میان همسایگان است و همین ویژگی آن را به محور گفتوگو و همکاری تبدیل میکند
رئیس شورای اسلامی شهر رشت با اشاره به سطح برگزاری اجلاس میگوید: حضور مسئولان کشوری از جمله وزیران امور خارجه و میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی و مدیران کل سازمانهای مختلف، بر غنای این اجلاس افزود و یک وضعیت استثنایی رقم زد که جای تقدیر و تشکر از دولت و نیز دکتر حقشناس استاندار گیلان، دارد که با تلاش فراوان این فرصت را برای گیلان فراهم کردند تا نخستین میزبان این نشست باشد.
کارگرنیا با تأکید بر ضرورت ادامهدار بودن این روند تاکید میکند و میافزاید: این کار نباید تنها در حد برگزاری یک همایش دو روزه و چند سخنرانی باقی بماند؛ این فرایند نیازمند پیگیریهای بعدی است؛ قولها باید به امضای مسئولان ذیربط در سازمانها برسد و در قالب تفاهمنامهها و برنامههای عملیاتی دنبال شود.
وی با اشاره به نقش دستگاههای مختلف اظهار میکند: وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی، شهرداریها و سایر دستگاههای مسئول باید این مراودات و تعاملات را بیشتر کنند؛ این ارتباطات نباید تنها به یک جلسه محدود شود، بلکه با برگزاری نشستهای مشترک و سفرهای متقابل به استانهای ساحلی خزر و میزبانی از آنها در گیلان، باید به یک روند مستمر تبدیل شود.
رئیس شورای شهر رشت در پایان با تأکید بر نقش بخش خصوصی میافزاید: بهویژه فعالان اقتصادی و فرهنگی، بهخصوص در بخش خصوصی، باید با دقت و جدیت بیشتری از این فرصت استفاده کنند تا به نتایج مطلوبی که دولت در چارچوب دیپلماسی استانی مدنظر دارد، دست پیدا کنیم و آثار آن در زندگی مردم دیده شود.
نخستین اجلاس استانداران خزر؛ فرصتی برای احیای اقتصاد شمال و دیپلماسی منطقهای ایران
مهدی خرسند، کارشناس اقتصاد سیاسی به خبرنگار ایمنا میگوید: بعد از سالها، نخستین اجلاس استانداران استانهای کشورهای حوزه دریای خزر با ابتکار ایران و به میزبانی استان گیلان در شهر رشت برگزار شد؛ گیلان با توجه به داشتن منطقه آزاد و بزرگترین بندر شمال کشور، ارتباطات بسیار خوبی با بنادر حوزه خزر دارد و در موقعیت مناسبی برای میزبانی این رویداد قرار گرفت.
وی با اشاره به وضعیت نگرانکننده دریای خزر میافزاید: در چند سال گذشته، به دلیل نبود نظارت و مدیریت بر ورود پسابها و زبالهها به دریای خزر، خطرات بسیار زیادی متوجه محیط زیست، اکوسیستم منطقه و شرایط زیستی ماهیان شده است و چارهای عاجل برای آن لازم بود.
این کارشناس اقتصاد سیاسی ادامه میدهد: از سوی دیگر، دخالت بازیگران فرامنطقهای در امور امنیتی، نظامی و اقتصادی همسایگان خزر، موجب بروز سوءتفاهمهای سیاسی و فاصله گرفتن بازیگران منطقهای از یکدیگر شده است، همچنین بسیاری از طرحهای مشترک منطقهای سالها در حد حرف و شعار مانده بود که به نظر میرسد در این اجلاس، حداقل یک گام عملیاتی برای رسیدن به نتایج ملموس برداشته شد.
خرسند، دستور کار نشست را یکی از نقاط قوت آن میداند و تصریح میکند: مباحث محیطزیستی و اجتماعی دریای خزر، مسائل سیاسی و امنیتی و نیز موضوعات اقتصادی از جمله انرژی، ترانزیت و بازرگانی کالا و مسافر در دستور کار قرار داشت و بسیاری از مهمانان این اجلاس عضو اتحادیهها و سازوکارهای منطقهای هستند که ایران نیز در آنها عضویت دارد؛ از اکو گرفته تا اتحادیه اقتصادی اوراسیا و سازمان همکاری شانگهای، این اشتراکها میتواند بستری مهم برای همکاریهای عمیقتر باشد.
وی با اشاره به اهمیت دریای خزر میگوید: خزر بهعنوان بزرگترین دریاچه جهان، یکی از نقاط اصلی اشتراک میان همسایگان است و همین ویژگی آن را به محور گفتوگو و همکاری تبدیل میکند.
از این منطقه به عنوان «خاورمیانه دوم» یاد میشود که از نظر منابع انرژی بهویژه برای قدرتهای فرامنطقهای بسیار جذاب است، اگر کشورهای ساحلی نتوانند تصمیمی واحد و مشترک برای حفظ، حراست و استفاده بهینه از منابع زیرزمینی دریای خزر بگیرند، آسیبهای فراوان زیستمحیطی، اقتصادی، امنیتی و سیاسی متوجه منطقه خواهد شد
این کارشناس اقتصاد سیاسی، در تبیین اهمیت میزبانی گیلان عنوان میکند: این ابتکار بسیار جذاب است، زیرا استان گیلان دروازه ورود به ایران در کریدور شمال-جنوب از سمت شمال و در عین حال حلقه مفقوده ریلی این کریدور به داخل ایران و سپس هند، جنوب و شرق آسیا است، از اینرو این اجلاس فرصتی مهم بود تا ایران جایگاه خود را برای نقشآفرینی بیشتر در میان همسایگان حوزه خزر که بسیاری از آنها در حصر جغرافیایی هستند، تثبیت کند.
خرسند با اشاره به وارداتمحور بودن بسیاری از کشورهای حوزه CIS و همسایگان خزر اظهار میکند: این اجلاس میتواند فرصت بسیار مناسبی برای سه استان گیلان، مازندران و گلستان باشد تا زمینه صادرات کالاها و خدمات ایرانی، بهویژه تولیدات شمال کشور را فراهم کنند، به عنوان نمونه گیلان در تولیدات بسیار ارزشمندی چای، برنج، کیوی، مرکبات، کیک و کلوچه و محصولات گلخانهای بسیار توانمند است و این محصولات نیازمند بازار صادراتی پایدار برای ایجاد رونق کسبوکار هستند.
وی اضافه میکند: شهرکهای صنعتی شمال کشور میتوانند پایگاه صادرات خرد به کشورهای حاشیه خزر و CIS باشند و برگزاری چنین نشستهایی میتواند علاج و کمک بزرگی برای سه استان شمالی باشد، به شرط آنکه رویکرد «اقتصاد سیاسی و دیپلماسی اقتصادی» بر سایر اولویتها غلبه کند.
خرسند با اشاره به ظرفیتهای فرهنگی و گردشگری منطقه خاطرنشان میکند: اشتراکات فرهنگی فراوان میان کشورهای حاشیه خزر وجود دارد، پیشتر یک کشتی تفریحی کروز در بستر خزر فعال بود که چند سال است کنار گذاشته شده است، امیدوارم پس از این اجلاس دوباره این کشتی کروز راهاندازی شود تا شاهد نزدیکی بیشتر مردم باشیم، زیرا استانهای شمالی ایران بهویژه در حوزه گردشگری سلامت که پولسازترین نوع گردشگری است، توان بالایی دارند و میتوانند با اتکا به پزشکان و زیرساختهای درمانی خود، منبع درآمد قابلتوجهی برای کشور باشند.
وی با اشاره به اهمیت انرژی در حوزه خزر خاطرنشان میکند: از این منطقه به عنوان «خاورمیانه دوم» یاد میشود که از نظر منابع انرژی بهویژه برای قدرتهای فرامنطقهای بسیار جذاب است، اگر کشورهای ساحلی نتوانند تصمیمی واحد و مشترک برای حفظ، حراست و استفاده بهینه از منابع زیرزمینی دریای خزر بگیرند، آسیبهای فراوان زیستمحیطی، اقتصادی، امنیتی و سیاسی متوجه منطقه خواهد شد.
این کارشناس اقتصاد سیاسی ابراز امیدواری میکند: با تشریکمساعی درست و نگاه مشترک میان کشورهای ساحلی، بتوان این مسائل را مدیریت کرد تا هم محیط زیست خزر حفظ و هم منافع اقتصادی و ژئوپلیتیکی آن به نفع ملتهای منطقه بهکار گرفته شود.
به گزارش ایمنا، برگزاری نخستین اجلاس استانداران استانهای کشورهای حوزه دریای خزر در گیلان، نه تنها فرصتی طلایی برای تقویت همکاریهای اقتصادی و دیپلماسی منطقهای ایجاد کرد، بلکه زمینهساز تحولی مهم در مدیریت مشترک مسائل زیستمحیطی، لجستیکی و امنیتی این منطقه راهبردی شد.
این اجلاس گامی مؤثر در عملیاتیکردن توافقها و همافزایی بین کشورها بود، امری که میتواند به توسعه پایدار، رونق صادرات استانهای شمالی ایران و بهبود معیشت مردم منطقه منجر شود.
اهمیت توجه به ظرفیتهای فرهنگی و گردشگری در کنار منابع انرژی خزر، نشاندهنده گستردگی فرصتها و ضرورت حفظ اکوسیستم این دریاچه بزرگ است و در نهایت موفقیت این اجلاس مستلزم استمرار دیپلماسی اقتصادی و همکاری نزدیک بین کشورهای ساحلی است تا دریای خزر به نمادی از همبستگی، پیشرفت و رفاه منطقهای تبدیل شود.
گزارش از محمدرضا رشیدی؛ خبرنگار ایمنا
نظر شما