به گزارش خبرگزاری ایمنا از گلستان، آب، همواره یکی از حیاتیترین و استراتژیکترین منابع برای هر منطقهای به شمار میرود، اما این مسئله در استان گلستان با وجود تنوع اقلیمی و جمعیت رو به رشد، مدیریت منابع آب به یک ضرورت اجتنابناپذیر تبدیل شده است، چراکه طی سالهای اخیر، استان با چالشهای جدی در تأمین آب شرب و کشاورزی روبهرو بوده است.
خشکسالیهای پیدرپی، کاهش بارشها، تغییر الگوهای اقلیمی و فشار روزافزون جمعیت شهری و روستایی موجب شده است که بهرهبرداری بهینه از منابع موجود و توسعه زیرساختهای آب، بیش از پیش اهمیت پیدا کند، در این میان، نقش شرکت آب منطقهای گلستان در حفظ و مدیریت منابع آب زیرزمینی و سطحی، توسعه شبکههای آبرسانی و مخازن و کاهش وابستگی استان به منابع عمومی دولت از طریق سرمایهگذاری و مولدسازی منابع موجود بسیار پررنگ میشود.
برای بررسی دقیق این اقدامات، چالشها و برنامههای آینده استان گلستان با ایرج حیدریان، مدیرعامل شرکت آب منطقهای گلستان گفتوگویی انجام دادیم، این مصاحبه نگاهی عمیق به پروژههای جاری، از احداث مخازن و خطوط انتقال گرفته تا برنامههای آبرسانی به شهرها و نوار مرزی و رویکردهای نوین مدیریت منابع آب در شرایط کمآبی ارائه میدهد، آنچه در این گفتوگو آشکار میشود، نشان میدهد که چگونه تلفیق برنامهریزی علمی، همکاری بینبخشی و مشارکت مردم، میتواند استان گلستان را در مسیر بهرهبرداری پایدار از منابع آبی قرار دهد و از بحرانهای احتمالی آینده جلوگیری کند.
ایمنا: درباره اقدامات حوزه آبرسانی استان گلستان توضیح دهید و بفرمائید اولویتهای اصلی شما در این حوزه چه بوده است؟
حیدریان: در استان گلستان، اولویتهای آبرسانی را مشخص کردهایم و تلاش کردهایم پروژهها را بر اساس نیاز فوری مردم و مناطق مختلف اولویتبندی کنیم، از جمله پنج طرح اصلی آبرسانی استان شامل گرگان، کردکوی، بندر ترکمن و گمیشان، آزادشهر و رامیان، نوار مرزی و کلاله هستند.
در گرگان، مهمترین اولویت ما ساخت مخزن ذخیره آب بود تا در مواقع قطع برق و سایر بحرانها، شبکه توزیع بتواند بدون مشکل کار کند از این رو نقاط مهمی برای احداث مخزن شناسایی شد. برای مثال، مخزن پنج هزار متر مکعب در منطقه گلشهر ساخته شده و در حال انجام تست نهایی است، مخزن شش هزار مترمکعبی آلوفن نیز تکمیل شده و آماده بهرهبرداری است. مخزن ۱۰ هزار متر مکعب سیاهطلوع هم به پایان رسیده و یک مخزن دو هزار متر مکعب در منطقه قلعه و مخزن ۲۰ هزار متر مکعب در گرمآبدشت نیز در اختیار داریم، بهطور کلی، از قبل انقلاب تاکنون ظرفیت مخازن گرگان از ۱۰۷ هزار متر مکعب به حدود ۱۵۱ هزار متر مکعب رسیده و این به معنای افزایش بیش از ۴۰ درصدی ظرفیت تنظیم آب شهر است.
ایمنا: وضعیت چاههای تأمین آب در گرگان و دیگر نقاط استان چگونه است؟
حیدریان: سالجاری پنج حلقه چاه جدید در گرگان تجهیز شد که سه حلقه وارد مدار بهرهبرداری شده و دو حلقه دیگر مراحل پایانی خطوط انتقال و تکمیل تجهیزات را طی میکنند، یکی از مهمترین چالشها، مدیریت مصرف است، سرانه آب استان ۱۳۰ لیتر به ازای هر نفر در شبانهروز است، اما مصرف واقعی گاهی بیش از ۲۲۰ لیتر بر ثانیه است. علاوهبر این، قطعی برق موجب میشود هر یک ساعت، حدود ۱۱۰ لیتر بر ثانیه از استحصال آب از دست برود. برای رفع این مشکل، تصمیم گرفته شد فیدرهای برق دو سو تغذیه شوند تا در صورت قطع برق، آب بدون وقفه تأمین شود. پیشبینی میکنیم این اقدام قبل از تابستان ۱۴۰۵ اجرایی شود و نگرانیهای ناشی از ناترازی برق به حداقل برسد.
ایمنا: اقدامات در حوزه آبرسانی به شهرهای جنوبی و شمالی استان چگونه بوده است؟
حیدریان: در جنوب استان منابع آب متمرکز هستند و برای انتقال آب به شمال، اقدامات گستردهای انجام شده است، در بندر ترکمن و گمیشان، حفاری چاه و احداث رینگ مخازن انجام شد تا ارتباط بین مخازن برقرار شود و ظرفیت انتقال افزایش یابد. این پروژهها با اقدام جهادی قرارگاه خاتمالانبیاء در شرایط اقتصادی سخت اجرا شد و اکنون در مدار بهرهبرداری قرار دارند.
در کلاله با کاهش بارندگیها، منابع تأمین آب شرق کاهش یافته بود، بنابراین خطوط انتقال بین غرب و شرق کلاله برقرار شد و شش حلقه چاه حفاری شده است، تمام خطوط جمعآوری و تجهیزات تکمیلی نصب شده و آماده بهرهبرداری هستند، در آزادشهر و رامیان نیز پروژههای مخزنسازی و حفاری چاه در حال اجرا است و خطوط انتقال آب تا پایان سال تکمیل خواهد شد.
برای نوار مرزی نیز حدود ۱۴.۵ کیلومتر خط انتقال از تصفیهخانه به سمت گنبد احداث شده است، تأمین منابع مالی این پروژهها از طریق ماده ۵۶ قانون بودجه و مولدسازی پیگیری میشود تا اتکا به منابع عمومی دولت به حداقل برسد.
ایمنا: درباره پروژه شیرینسازی آب دریای خزر توضیح دهید و اینکه چه اقداماتی برای مدیریت مصرف آب در بخش کشاورزی انجام شده است؟
حیدریان: برای نخستین بار استان گلستان توانسته است از دریای خزر برای تأمین آب شرب استفاده کند. برآورد هزینه این پروژه برای ۱۵ هزار متر مکعب شیرینسازی، حدود دو هزار و ۷۰۰ میلیارد تومان است که تأمین آن بهصورت مشارکتی بین وزارت نیرو، سازمان برنامه و بودجه و استان انجام میشود. فراخوان سرمایهگذاران برای پروژه صادر شده و امیدواریم تجربه موفقی در ایران باشد. این پروژه موجب تنوعبخشی منابع تأمین آب استان شده و ظرفیت منابع آب زیرزمینی و سطحی را نیز تکمیل میکند.
مدیریت مصرف در بخش کشاورزی یکی از مهمترین اولویتهاست. حدود ۹۰ درصد منابع آب استان در بخش کشاورزی مصرف میشود. ما با دعوت از کارشناسان، کشاورزان و تشکلهای صنفی، تغییر رویکردی در الگوی کشت ایجاد میکنیم. هدف این است که روشهای نوین آبیاری و مدیریت مصرف آب به شکل عملی و پایدار اجرا شود. بهعنوان مثال، استفاده بهینه از آب برای تولید آب معدنی به مراتب مقرونبهصرفهتر و کممصرفتر از کشت برنج است، همچنین حفاظت از آبخوانها و منابع آب موجود اهمیت زیادی دارد و نیازمند مشارکت جمعی و همکاری بینبخشی است.
ایمنا: آیا سدسازی در استان گلستان هنوز توجیه دارد؟
حیدریان: سدسازی در استان با توجه به شیبهای حوزه آبریز و شدت بارشها همچنان توجیهپذیر است، سدها نهتنها آب شرب را ذخیره میکنند، بلکه کنترل سیلاب و تغذیه آبهای زیرزمینی را نیز انجام میدهند. ما با بازنگری طرحها و اولویتبندی پروژهها، بهرهوری و ایمنی منابع آب را افزایش دادهایم، بهعنوان نمونه، سدهای گلستان و بوستان در دهه ۸۰ ساخته شدند و در مدیریت سیلاب و ذخیره آب بسیار مؤثر هستند.
ایمنا: نقش همکاری بینبخشی و تعامل با مردم در مدیریت منابع آب چگونه است؟
حیدریان: توسعه پایدار آب در استان نیازمند تعامل بینبخشی است، وزارت نیرو، جهاد کشاورزی، تشکلهای کشاورزی و مردم باید با هم همکاری کنند تا منابع آب به شکل بهینه مدیریت شود و خشکسالیها آسیب کمتری به استان وارد کنند، بهعنوان نمونه، ما با تشکلهای کشاورزی و مردم الگوی کشت مناسب را ترویج میکنیم و تلاش داریم مردم در تصمیمگیریها مشارکت داشته باشند تا مدیریت مصرف و حفاظت منابع به شکل عملیاتی اجرایی شود، تجربههای گذشته نشان میدهد که بدون مشارکت مردم و مدیریت جامع منابع آب، هیچ پروژهای به موفقیت کامل نمیرسد، ما با همکاری بینبخشی، استفاده از منابع نوین، کاهش اتکا به منابع دولتی و ایجاد طرحهای علمی و عملی، تلاش میکنیم تا استان گلستان در شرایط کمآبی و خشکسالی بتواند منابع آب خود را بهینه مدیریت کند و مردم با اطمینان خاطر از این منابع بهرهمند شوند.
نظر شما