به گزارش خبرگزاری ایمنا، در چین، ترکیب صنعت رباتیک و رستورانداری بهسرعت از مرحله نوآوری اولیه فراتر رفته و به یک جریان تجاری جدی تبدیل شده است. رستورانهای روباتیک، محل تلاقی فناوریهای هوش مصنوعی، اتوماسیون خدمات، اینترنت اشیا و تجربههای مشتریمحور هستند که تنها به صرفِ «جذابیت» ختم نمیشوند، بلکه نشان از تحول در صنعت غذایی، ساختار نیروی کار، و چالشهای زیستاقتصادی دارند. در این گزارش، روند فعلی، فرصتها، موانع و چشمانداز این نوع رستورانها در چین بررسی میشود.
تحول رستورانهای روباتیک در چین
نمونههای شاخص این تحول در چین بهوضوح قابل مشاهدهاند. به عنوان نمونه، مجموعه Qianxi Robot Catering Group در استان گوانگدونگ (شوندِ) رستورانی با بیش از ۲۰ ربات در فضای ۲۰۰۰ مترمربع راهاندازی کرده است؛ این رباتها علاوه بر تهیه و پخت غذا، تحویل آن به مشتری را نیز بر عهده دارند و این مجموعه توانایی سرو بیش از ۲۰۰ غذا و پذیرایی از نزدیک به ۶۰۰ نفر را دارد، همچنین در پایتخت، منطقه اقتصادی و فناوریای-تاون پکن، رستورانی با «تم روباتیک» افتتاح شده که دارای رباتهای خوشآمدگو، ربات باند موسیقی، ربات آشپز و دیگر سیستمهای اتوماسیون خدمات بوده و برای مشتریان تجربهای از آینده را تداعی میکند.
در سطح کلیتر، گزارشها حاکی از این است که رباتهای آشپز در چین توانستهاند هزینههای نیروی انسانی را به میزان قابلتوجهی کاهش دهند؛ برای مثال در یکی از شرکتهای زنجیرهای، استفاده از رباتها در حدود نیمی از فعالیتهای سرخکردنی موجب شده تا صرفهجویی تا ۶۰ درصد در هزینههای حقوق و بیمه محقق شود، در بعد محیطی و زنجیرهتأمین غذایی نیز، رستورانهای هوشمند رباتیک موجب کاهش ضایعات مواد اولیه شدهاند؛ طبق گزارش چین، در یک رستوران رباتیک در استان شاندونگ، هزینههای ضایعات اولیه و فرایند پخت کاهش پیدا کردهاند.
فرصتها و مزایای کلیدی
- کاهش هزینه نیروی کار و بهینهسازی بهرهوری: افزایش هزینه نیروی انسانی در صنعت غذا در چین یکی از چالشهای مهم است. رستورانهای روباتیک با توانایی کنترل فرایندها، کاهش خطای انسانی، و کارکرد شبانهروزی، میتوانند مقیاس اقتصادی را بهبود دهند.
- افزایش ثبات کیفیت و برندینگ: با توجه به اینکه رباتها میتوانند فرایند پخت، تنظیم دما، زمان و ترکیبات را دقیقتر از نیروی انسانی کنترل کنند، امکان ارائه یک تجربه ثابت برای مشتریان فراهم میشود—که در زنجیرههای رستورانی برای ارتقای برند بسیار حیاتی است.
- جذب تجربهگرایان و نسل Z: رستورانهای روباتیک نه فقط محل تغذیه، بلکه مقصد تجربه هستند. ترکیب فناوری، سرگرمی، ربات در خدمت مشتری، موجب شده این رستورانها به جاذبه اجتماعی تبدیل شوند و رسانههای اجتماعی نقش مهمی در تبلیغ آن ایفا کنند.
- پاسخ به کمبود نیروی کار و رویدادهای خاص: پاندمی کرونا نشان داد که کاهش تعامل انسانبهانسان و اتوماسیون خدمات غذایی مزیت پیدا میکند. رستورانهای کاملاً روباتیک در چنین شرایطی مزیت بیشتری دارند.
چالشها و موانع پیش روی
با وجود مزایای فراوان، مسیر پیادهسازی این فناوریها هموار نیست:
- هزینه بالا در سرمایهگذاری اولیه: بر اساس گزارشات، قیمت هر ربات آشپز در چین حدود ۵۰ هزار یوان (حدود ۶ ۹۷۲ دلار) است و هزینههای نگهداری ماهانه نیز وجود دارد؛ که برای بسیاری از رستورانهای کوچک و متوسط مانع محسوب میشود.
- محدودیت در تکنولوژی تخصصی غذاهای پیچیده: غذاهای چینی با تنوع بسیار بالا، آشپزی هنرمندانه و طعمهای محلی، چالش فنی برای رباتها محسوب میشوند؛ هنوز رباتها نمیتوانند کاملاً جایگزین مهارت آشپز انسانی در تمام انواع غذاها شوند.
- استانداردها و مقررات بهروز نشده هستند: در حوزه رباتیک خدمات غذایی، چارچوبهای قانونی و استانداردهای ایمنی بهطور کامل تدوین نشدهاند که ممکن است ریسکهای بهداشتی و مسئولیتی به همراه داشته باشد.
- پذیرش مشتری و تجربه انسانی: هرچند فناوری جذبکننده است، اما برخی مشتریان ممکن است حس تعامل انسانی را از دست بدهند یا کیفیت غذا را با استانداردهای انسانی مقایسه کنند؛ بنابراین تجربه کاربری باید به دقت مدیریت شود.
تحلیل وضعیت بازار و چشمانداز
با نگاهی به آمار، بازار رباتهای خدماتی در چین رشد سریعی دارد؛ برای نمونه، در سال ۲۰۲۲، ارزش بازار رباتهای خدماتی بیش از ۵۱٫۶ میلیارد یوان گزارش شده است، این دادهها نشان میدهد که پذیرش رستورانهای کاملاً روباتیک و خدمات خودکار یکی از بخشهای مهم رشد این صنعت خواهد بود.
در عین حال، مدلهای کسبوکاری متفاوتی که اکنون در چین دیده میشوند، شامل موارد زیر هستند:
- رستورانهای تمام روباتیک (بدون نیاز به نیروی انسانی) همچون Qianxi
- رستورانهای ترکیبی که رباتها بخشهایی از فرایند را بهعهده دارند (پخت، تحویل) ولی بخشی از خدمات توسط انسان انجام میشود.
- استفاده از این فناوری بهعنوان جاذبه بازاریابی موقعیتیابی برند برای جذب نسل جوان و فضای اجتماعی
در چشمانداز آینده، میتوان انتظار داشت:
- کاهش هزینههای نیروی انسانی، امکان توسعه سریعتر شعبهها با مدل زنجیرهای روباتیک
- گسترش رباتها به محیطهای شهری، فستفود، کیوسکها و خدمات تحویل خودکار
- بهبود قابلیتهای هوش مصنوعی برای سفارشیسازی غذا، ارزیابی کیفیت و ارتباط با مشتری در سطح بالا
- چالشهای قانونی، بهداشتی و اخلاقی که باید توسط سیاستگذار و صنعت بهصورت موازی مدیریت شوند
رستورانهای روباتیک در چین فراتر از یک تجربه تکنولوژیک شدهاند؛ آنها نشاندهنده مسیر جدید صنعت غذا هستند، جایی که فناوری، بهرهوری و جذابیت تجربه مشتری با هم ترکیب شدهان، اگرچه موانع سرمایهگذاری، فناوری پیچیده و چارچوبهای قانونی هنوز باقیاند، اما روند سریع رشد، نوآوریهای چشمگیر و مدلهای کسبوکاری جدید، مؤید این هستند که آینده رستورانداری بسیار متفاوت خواهد بود. برای کشورهای دیگر (از جمله ایران) درسهای این تجربه چینی میتواند راهنمای توسعه خدمات غذایی هوشمند باشد؛ هزینهها را مدنظر قرار دهیم، تجربه مشتری را اولویت دهیم و چارچوبهایی برای نوآوری فناوری ایجاد کنیم.
نظر شما