به گزارش خبرگزاری ایمنا، سیزده سال از تولد خبرگزاری میگذرد که نامش با شهر و شهروندی گره خورده است؛ رسانهای که نه از دل پایتخت، بلکه از قلب اصفهان برخاست تا روایتگر زندگی شهری در ابعاد انسانی، اجتماعی و فرهنگی آن باشد. در این سالها، «ایمنا» تنها یک خبرگزاری نبوده، بلکه به تدریج به آیینهای از دغدغههای شهر و صدای رسای مردم بدل شده است.
زهرا فنایی یکی از چهرههای تأثیرگذار در مسیر تحول ایمنا، از نخستین روزهای فعالیت رسانهای خود در سال ۱۳۸۸ تا دوره سردبیری بین سالهای ۱۴۰۰ تا ۱۴۰۲، بخشی از این مسیر پر فراز و نشیب را زیسته است؛ دورهای که او از آن با عنوان «زمان انسجام در بحران» یاد میکند. در گفتوگو با ایمنا، فنایی از تلاشها برای توسعه ساختار سازمانی، ایجاد مدرسه خبری، راهاندازی آژانس چندرسانهای و بازآفرینی هویت بصری خبرگزاری سخن میگوید و معتقد است: «ایمنا توانست فاصله میان مردم و مدیریت شهری را به گفتوگویی سازنده بدل کند.»
بیشتر بخوانید: یادداشت سردبیر| ایمنا سنگر روشنگری حقایق در میدان جنگ شناختی
در این گفتوگو، فنایی از تجربهها و دغدغههای خود برای آینده رسانه شهری میگوید؛ از نقش داده و فناوری در مدیریت شهر تا لزوم حضور میدانی خبرنگاران و تبدیل ایمنا از یک رسانه ناظر به نهادی تسهیلگر در مسیر توسعه شهری که مشروح آن را در ادامه میخوانید.
ایمنا: چه بازه زمانی در خبرگزاری فعالیت داشتید و مهمترین دستاورد خود برای خبرگزاری را در آن دوره چه میدانید؟ مهمترین اقداماتی که برای ارتقای خبرگزاری انجام دادید چه بود؟
فنایی: من فعالیت رسانهای خود را از بهمن ماه ۱۳۸۸ با مجموعه خبرگزاری ایمنا آغاز کردم و در طول این مدت، در حوزههای مختلف فعال بودم. در سالهای ۱۴۰۰ تا ۱۴۰۲ نیز مسئولیت سردبیری این خبرگزاری را بر عهده داشتم. اگرچه این دوره مملو از چالشهای پیشبینی نشده بود، اما این تنگناها به جای تضعیف، به عاملی محوری برای انسجام و همدلی در مجموعه بدل شد. ما با عزمی راسخ و قاطعیت در برابر تمام موانع ایستادگی کردیم و با تکیه بر همین روحیه جمعی، توانستیم دستاوردهای ارزشمندی را در کارنامه ایمنا به ثبت برسانیم که در ادامه به چند مورد کلیدی اشاره خواهم کرد.
در راستای توسعه ساختار سازمانی و جغرافیایی، برای افزایش نفوذ و پوشش خبری، پروپوزال جامع توسعه نمایندگیها تدوین و عملیاتی شد. این اقدام در راستای تبدیل شدن ایمنا از یک رسانه استانی به یک خبرگزاری با گستره نفوذ منطقهای و ملی بود.
اقدام بعدی تلاش برای پیشگامی در حوزه بصری و چندرسانهای بود، ما برای خروج از قالب متنی صرف، طرح «آژانس خبری ایمنا» را راهاندازی کردیم. موفقیت این طرح با تولید مستندهای کوتاه و گزارشهای ویدئویی تاثیرگذار از مناطق کلیدی شهری مانند حصه و شهید کشوری آغاز شد. این کار، یک جهش کیفی در ارائه محتوای بصری خبرگزاری بود.
بیشتر بخوانید: گفتوگو با محمدحسین هرندی سردبیر ایمنا در سالهای ۱۴۰۲ و ۱۴۰۳
همچنین در راستای ارتقا سرمایه انسانی از طریق آموزش تخصصی، اعتقاد راسخ داشتیم که کیفیت خروجی مستقیم به توانمندی نیروها وابسته است. از این رو، طرح «مدرسه خبری ایمنا» را با جدیت توسعه دادیم. این مدرسه به محلی برای برگزاری دورههای آموزشی تخصصی و تربیت روزنامهنگاران چند مهارته تبدیل شد که توانایی کار در حوزههای جدید رسانهای را به دست آوردند.
اقدام دیگر در راستای برندسازی و یکپارچگی بصری بود، در این راستا برای تقویت هویت بصری رسانه، کار طراحی تخصصی برای بخشها و زیرسرویسهای مختلف خبری انجام گرفت. این امر به مخاطب کمک کرد تا در نگاه اول، ماهیت و تخصص هر بخش را تشخیص دهد و باعث یکپارچگی برند ایمنا شد.
تعمیق ارتباط با بدنه مدیریتی شهر، مهمترین گام ما در حوزه تعامل اجتماعی، تقویت پل ارتباطی میان شهروندان، شهرداری و شورای شهر بود. با ایجاد «دبیرخانه شهر»، ما یک سازوکار رسمی برای دریافت، دستهبندی و پیگیری مطالبات مردمی ایجاد کردیم و به طور سیستمی توانستیم صدای شهروندان را به تصمیمگیران برسانیم. همچنین، زیرسرویسهای خبری متناسب با این تعاملات ایجاد و توسعه یافتند.
در راستای تقویت حضور در شبکههای اجتماعی، فعالیت در پلتفرمهای مختلف را نه تنها برای اطلاعرسانی، بلکه برای ایجاد تعامل دوطرفه با مخاطبان و دریافت مستقیم بازخوردها سازماندهی کردیم. همچنین با تسهیل فرآیند تولید خبر از طریق سادهسازی فرآیندهای داخلی، اجازه دادیم خبرنگاران زمان بیشتری را صرف میدانداری و تحقیق کنند و زمان کمتری را صرف امور اداری خبرنویسی کنند.
ایمنا: فکر میکنید ارزش افزوده خبرگزاری ایمنا در فضای رسانهای کشور در این سیزده سال چه بوده و ایمنا توانسته چه چیزی را ارائه دهد که پیشتر جای خالی آن حس میشد؟
فنایی: در فضایی که بسیاری از خبرگزاریها رویکردی سیاسی یا اقتصاد و یا … داشتند، ایمنا با تمرکز کامل بر حوزه «شهر و شهروندی»، خلأ تخصصی مهمی را پر کرد. ارزش افزوده ایمنا، تبدیل شدن به مرجع اصلی تحلیل و پوشش مسائل شهر بود که تنها به انعکاس افتتاح یک پروژه اکتفا نکردیم، بلکه به ریشهیابی مشکلات ترافیک، فرونشست، مدیریت پسماند، و بودجههای عمرانی پرداختیم. این عمق تحلیلی بود که هیچ رسانه دیگری با این وسعت و پیوستگی ارائه نمیداد.
بیشتر بخوانید: گفتوگو با زهرا محمدی سردبیر خبرگزاری ایمنا از ۱۳۹۶ تا ۱۴۰۰
ارزش افزوده دوم ما، تغییر نقش رسانه از صرفاً ناظر به «تسهیلگر تعامل» بود. قبلاً، شهرداری و مردم در دو مدار موازی حرکت میکردند. ایمنا با ایجاد بسترهای ارتباطی و گزارشهای میدانی دقیق، زبان مشترک بین مردم و مدیریت شهری را فراهم آورد که در نتیجه آن توانستیم اخبار را به «راهکار» و مطالبات را به «مصوبه» تبدیل کنیم. این رویکرد، ما را از یک رسانه خبری صرف، به یک «نهاد مدنی فعال» در عرصه توسعه ارتقا داد.
همچنین توانستیم محتوای محلی و استانی را با استانداردهای فنی، ساختاری و اخلاقی برجسته ملی پوشش دهیم. این به معنای آن بود که مخاطب اصفهانی یا هر شهر دیگر، میتوانست محتوایی با کیفیت بصری، فنی و تحلیلی مشابه بهترین رسانههای مرکز کشور دریافت کند. این امر باعث شد هویت محلی با پرستیژ حرفهای ادغام شود و اعتماد عمومی به رسانهای مثل ایمنا دوچندان گردد.
ایمنا: خبرگزاری ایمنا با توجه به رسالت شهر و شهروندی که برای خودش تعریف کرده و پتانسیلهایی که دارد، چه افقی برای آینده در پیش رو دارد؟
فنایی: افق آینده خبرگزاری ایمنا، در راستای رسالت اصلی خود یعنی «شهر و شهروندی»، مبتنی بر توسعه هوشمند، گسترش نفوذ و تعریف مجدد رابطه رسانه با ساختارهای حکمرانی خواهد بود. ما سیزده سال گذشته را صرف اثبات توانایی خود در حوزه شهری مسئلهمحور کردیم و امروز ایمنا باید بیش از پیش برای حل مسائل شهری متمرکز شود.
آینده رسانه شهری، تنها انتشار خبر نیست، بلکه تفسیر دادههای شهری است. ایمنا درکنار رسالت خبری خود، باید به یک مرجع دادهمحور تبدیل شود که با استفاده از تحلیل دادههای شهرداریها، اطلاعات محیطی و ابزارهای هوش مصنوعی، گزارشهایی تولید کند که نه تنها مشکلات را گزارش میدهند، بلکه پیشبینی میکنند این کار، ارزش افزوده ما را از سطح گزارشدهی به سطح مشاوره رسانهای تخصصی ارتقا خواهد داد.
بیشتر بخوانید: گفتوگو با محمد قاسمی سردبیر ایمنا در سالهای ۱۳۹۵ و ۱۳۹۶
با توجه به موفقیت ایمنا در تثبیت جایگاه خود، گام بعدی، توسعه نفوذ استراتژیک در تمامی کلانشهرها و شهرهای جدید است که مدل موفق ایمنا را در قالب یک شبکه خبری با استانداردهای یکسان پیادهسازی شود، به طوری که هر کلانشهر در ایران، یک شاخه تخصصی از ایمنا را به عنوان صدای فعال خود داشته باشد.
این خبرگزاری باید فراتر از دریافت بازخورد برود و مشارکت شهروندان را در فرآیند تولید خبر و نظارت نهادینه کند به طوری که حتی در گام بعدی خود شهروندان بتوانند با کمترین موانع فنی، به عنوان دادهها و مشاهدههای خود را ثبت کنند و این دادهها مستقیماً وارد چرخه اعتبارسنجی و انتشار شوند. این امر، قدرت نظارتی و پوشش خبری خبرگزاری را به شکل تصاعدی افزایش خواهد داد.
در مجموع آینده ایمنا، ادغام تخصص شهری با فناوریهای نوین رسانهای برای ایجاد یک سیستم شفافتر و پاسخگوتر در مدیریت شهر است.
ایمنا: اگر بخواهید ایمنا را در یک تیتر کوتاه خلاصه کنید، آن تیتر چیست؟
فنایی: ایمنا، صدای رسای شهر
ایمنا: اگر بخواهید سه ویژگی کلیدی خبرگزاری ایمنا را بگویید، چه مواردی هستند؟
فنایی: ایمنا تنها خبرگزاری است که با تمرکز ساختاری در مرکز استانی غیر از تهران، توانسته است استانداردهای پوشش خبری ملی را به طور کامل محقق سازد. در دوره مدیریت پیشین، تلاش بنیادینی صورت گرفت تا فاصله جغرافیایی به مانعی برای انتشار بهموقع اخبار کلان کشور تبدیل نشود؛ به گونهای که اخبار حیاتی نظیر تحولات مجلس، ارتباط با نمایندگان و پوشش دقیق حوزه ورزش، با همان دقت و سرعت اخبار پایتخت منعکس گردد. این امر، اثبات میکند که کیفیت پوشش خبری ایمنا متکی بر مکان دفتر مرکزی نیست، بلکه ریشه در تعهد به حرفهایگری و ایجاد شبکههای خبری قوی در سطح ملی دارد.
همچنین تخصصگرایی در حوزه شهری سنگ بنای هویت ایمنا است. برخلاف بسیاری از رسانهها، ایمنا خود را متعهد به پوشش اخبار و تحلیل و گزارشهایی از تمامی ابعاد شهراز زیرساختها و حمل و نقل گرفته تا مسائل اجتماعی و فرهنگی محلات کرده است. این تمرکز، اعتبار ایمنا را به عنوان «مرجع اصلی اخبار شهری» تثبیت کرده است.
بیشتر بخوانید: گفتوگوی ایمنا با سید هدا محمدی سردبیر ایمنا در سالهای ۱۳۹۴ و ۱۳۹۵
رویکرد شهروندی و تعاملی ویژگی دیگری است که تأکید بر «شهروندی» در نام خبرگزاری نشاندهنده این است که مخاطب اصلی، تنها مسئولان نیستند، بلکه شهروندان هستند. این خبرگزاری معمولاً محتوایی تولید میکند که به حقوق شهروندی، مشارکت اجتماعی در امور شهر، نقد سازنده از عملکرد شهری و ایجاد ارتباط دوطرفه بین مردم و مدیریت شهری میپردازد.
پل ارتباطی میان نهادهای شهری و تجارب موفق جهانی ویژگی سوم است؛ با توجه به اینکه ایمنا معمولاً با نهادهای شهری ارتباط نزدیک دارد، پوشش اخبار مرتبط با شهر اصفهان و سایر کلانشهرها بسیار قوی است. این پوشش منطقهای، همراه با انتشار تجربیات موفق مدیریت شهری به صورت ملی، به تبادل دانش و الگوبرداری در سطح کشور کمک میکند.
ایمنا با داشتن خبرنگاران تخصصی که مدلهای موفق مدیریت شهری جهان را رصد، ترجمه و بومیسازی میکنند، در عمل یک مرکز انتقال دانش مدیریتی شهری برای ایران است. این رویکرد، ایمنا را از یک «خبررسان» صرف به یک «مشاور محتوایی و استراتژیک» برای توسعه شهری ارتقا داده است.
ایمنا: توصیه شما به خبرنگاران و همکاران جدیدی که دوست دارند در فضای ایمنا مشغول به کار شوند چیست؟
فنایی: قصد من توصیه نیست بلکه پیشنهاد میکنم از پشت میز، به دل شهر بروید زیرا در حوزه شهری، خبر پشت میز نشسته نیست. از همکاران جدید میخواهم که هرگز از کنار میدان عمل عبور نکنند. یک مشکل ترافیکی، یک پروژه عمرانی نیمهتمام، یا یک فعالیت اجتماعی موفق، تنها با حضور در محل، شنیدن صدای مردم و مشاهده عینی وضعیت قابل درک و گزارشدهی دقیق میشود. خبرنگار ایمنا باید مأمور جمعآوری «دادههای میدانی» باشد.
سوال «چرا» و «چگونه» را جایگزین «چه کسی» و «چه وقت» کنید چراکه کارکرد رسانه تخصصی فراتر از اطلاعرسانی صرف است. تنها گزارش ندهید که «فلان جلسه برگزار شد». بپرسید: «چرا این تصمیم گرفته شد؟»، «چه تأثیری بر زندگی شهروندان خواهد گذاشت؟» و «چگونه میتوان این مشکل شهری را به صورت پایدار حل کرد؟». هدف خبرنگار باید تبدیل شدن به مشاور آگاه برای شهروندان و مدیران باشد، نه تنها بازگو کننده اخبار.
مدیریت شهری یک حوزه مجزا نیست؛ این یک سیستم زنده و پیچیده است که حمل و نقل، محیط زیست، اقتصاد، فرهنگ و اجتماع را به هم پیوند میدهد. خبرنگاران جدید باید بیاموزند که چگونه یک تصمیم در حوزه مسکن میتواند بر آلودگی هوا یا حتی سلامت روانی جامعه تأثیر بگذارد. توسعه دانش خود در زمینههای مرتبط با شهرسازی، برنامهریزی و اقتصاد شهری، کلید خلق محتوای ارزشمند در ایمنا است.
نظر شما