به گزارش خبرگزاری ایمنا از فارس، خواجه شمسالدین محمد حافظ شیرازی، شاعر بلندآوازه قرن هشتم هجری (مطابق با قرن چهاردهم میلادی) با لقبهایی همچون «لسانالغیب»، «ترجمانالاسرار»، «لسانالعرفا» و «ناظمالاولیا» شناخته میشود و از برجستهترین چهرههای ادبیات فارسی و سخنوران جهانی به شمار میآید.
دیوان او شامل حدود ۵۰۰ غزل، دو مثنوی، چند قصیده، قطعه و رباعی است که تاکنون بیش از ۴۰۰ بار به زبان فارسی و دیگر زبانهای دنیا منتشر شده و به ۳۶ زبان ترجمه شده تا پیام ژرفاندیشی و زیبایی کلامش در سراسر جهان طنینانداز شود.
اگرچه حافظ در غزلسرایی، پیوندی میان عرفان مولانا و عشق سعدی برقرار کرده است، اما ویژگی ممتاز او در خلق تکبیتهایی مستقل، درخشان و خوشمضمون است که نشان از نبوغ شاعرانهاش دارد.
تأثیر پذیری حافظ از سبک خواجوی کرمانی و شباهتهایی در شیوه بیان آن دو، نزد اهل ادب شناختهشده است، او از جمله تاثیرگذارترین شاعران بر نسلهای بعدی بوده و در قرون هجدهم و نوزدهم، اشعارش به زبانهای اروپایی ترجمه شد و نامش به محافل ادبی غرب راه پیدا کرد.
شعر حافظ نهتنها در ایران، بلکه در مدت کوتاهی در فراتر از مرزها نیز جایگاه پیدا کرد، رندی و چندلایگی اشعارش موجب شده تا هم مردم و هم اندیشمندان و عالمان، در طول تاریخ با او انس و الفت برقرار کنند، چهرههای برجستهای همچون گوته و نیچه از حافظ الهام گرفتهاند و او را استاد و مراد خود دانستهاند.
در سال ۱۳۷۶ به پیشنهاد مرکز حافظشناسی، بیستم مهر به عنوان «یادروز حافظ» در تقویم رسمی ایران ثبت شد تا بزرگداشتی برای شعر، اندیشه و میراث ماندگار این شاعر جاودانه باشد.
حافظ؛ فراتر از میراث، نماد هویت ایرانی و اسلامی
سیدعباس صالحی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در مراسم بزرگداشت یادروز حافظ که در جوار آرامگاه این شاعر بلندآوازه ایرانی برگزار شد، اظهار کرد: در میان ملتهای گوناگون، شاعران بزرگی ظهور کردهاند، اما در فهرست ۲۰ شاعر برجسته تاریخ، پنج چهره ایرانی یعنی فردوسی، مولوی، خیام، سعدی و حافظ در اوج قلههای شعر جهان ایستادهاند.
وی با بیان اینکه هر یک از این شاعران سبک و طعم خاص خود را دارند، افزود: حافظ در میان آنان جایگاهی ویژه دارد؛ چرا که در زمان حیات خود نیز فراتر از مرزهای ایران شناخته شد. برخلاف بسیاری از شاعران که شهرت جهانیشان پس از مرگ شکل گرفت، حافظ در همان دوران زندگیاش نیز مورد توجه جهانیان بود. به تعبیر گوته، سخن حافظ همچون ابدیتی بزرگ است.
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی با طرح این پرسش که چه ویژگیهایی موجب شد، شعر حافظ مرزها را درنوردد، اضافه کرد: حافظ نباید تنها به عنوان میراثی تاریخی دیده شود، بلکه باید همچنان نماد هویت ایرانی و اسلامی باقی بماند. او شخصیتی چندوجهی و چندلایه داشت که همچون منشوری رنگارنگ، هر مخاطبی را از زاویهای به خود جذب میکرد و در سراسر جهان دلها را به خود نزدیک میساخت.
صالحی ادامه داد: یکی از دلایل ماندگاری حافظ، آن است که دیوان او عصارهای از عرفان و معنویت ایرانی-اسلامی است. هرچند دیوان حافظ از نظر حجم کوچک است، اما محتوای آن فشردهای از قرنها فرهنگ معنوی ایران را در خود جای داده است. لقب «لسانالغیب» که به حافظ داده شده، نشاندهنده پیوند او با ساحت غیب و هستی است؛ وجهی که هم در زمان حیاتش و هم پس از آن، جهانیان را مجذوب خود کرده است.
وی افزود: حافظ در کنار عرفان، فیلسوفی ژرفاندیش بود که به پرسشهای بنیادین انسان پاسخهایی شاعرانه و فلسفی میداد. از همین رو، شعر او همچنان برای انسان امروز نیز حرفی برای گفتن دارد. دیوان حافظ سرشار از رندی است؛ هنری که تضادها را کنار هم مینشاند و تناقضها را به ترکیبی دلنشین بدل میسازد. حافظ استاد حل تضادهاست و همین توانایی، او را جهانی کرده است.
حافظ سرمایهای جهانی است
حسینعلی امیری، استاندار فارس نیز در این مراسم اظهار کرد: مطالعات حافظپژوهی نشان میدهد که اندیشههای حافظ، از عشق و آزادی تا جستوجوی حقیقت و معنای زندگی با دغدغههای مشترک انسان در تمامی فرهنگها و دورانها همراستا است.
وی با تأکید بر اینکه شعار محوری این دوره از بزرگداشت حافظ، «سیمای جهانی حافظ» است، افزود: این عنوان گویای آن است که سخن حافظ محدود به مرزها و زبانها نیست، او با فرهنگهای گوناگون از شرق تا غرب جهان به گفتوگو مینشیند. بسیاری از اندیشمندان و ادیبان جهان، حافظ را نه تنها شاعر ایران، بلکه چهرهای جهانی دانستهاند.
استاندار فارس با اشاره به نقش حافظ در پیوند ملتها گفت: افتخار ماست که میراث معنوی حافظ، همواره زمینهساز تعاملات فرهنگی و ادبی میان ملتها بوده است. در روزگاری که عقلانیت و گفتوگو بیش از هر زمان دیگری نیاز است، معرفی جهانی حافظ ضرورتی انکارناپذیر و مسئولیتی تمدنی است.
امیری اظهار کرد: پژوهشهای میانرشتهای در حوزههای ادبیات، فلسفه، عرفان و ترجمه، میتواند چهره جهانی حافظ را روشنتر سازد و جایگاه فرهنگی ایران را در عرصه بینالمللی ارتقا دهد.
وی افزود: در استان فارس، حافظ نه تنها گنجینهای ملی، بلکه سرمایهای جهانی است، پاسداشت او، نشانهای از پایبندی ما به فرهنگ و تمدن ایرانی-اسلامی است؛ فرهنگی که همواره الهامبخش هنر و اندیشه در جهان بوده است. امید آنکه راه حافظ در پرورش انسانهای خردمند ادامه پیدا کند و چهره جهانیاش، چراغ راهی برای جویندگان معنویت در سراسر جهان باقی بماند.
به گزارش ایمنا، بیستم مهر یادروز حافظ نهتنها فرصتی برای بزرگداشت یکی از ستونهای ادب فارسی است، بلکه یادآور پیامهای جاودانهای از مدارا، عشق و انساندوستی است که در اشعار این شاعر فرزانه، راهی برای زیستن با آرامش و خرد پیش پای جهانیان میگذارد.
نظر شما