به گزارش خبرگزاری ایمنا از قم، سال ۲۰۱ هجری بود که به دنبال هجرت اجباری امام هشتم به طوس، فاطمه معصومه (س) برای دیدار برادر و دفاع از حریم ولی زمان، عزم به سوی سرزمین خراسان کرد.
حضرت فاطمه معصومه (س)، دختر گرامی امام موسی کاظم (ع) و خواهر امام رضا (ع)، یکی از بانوان برجسته خاندان اهلبیت (ع) است که جایگاهی بیبدیل در تاریخ تشیع دارد.
ایشان به دلیل علم و حکمتی که از سوی خداوند اعطا شده بود، جایگاهی خاص در زمان حیات پدر بزرگوار خود داشته و پس از شهادت ایشان نیز به یار و یاور برادر خود تبدیل شد.
این بانو سال ۲۰۱ هجری قمری، در مسیر هجرت به سوی خراسان و دیدار با برادر بزرگوارشان، در ساوه بیمار شدند. به پیشنهاد شیعیان، راهی قم گشتند و مردم مؤمن این شهر با شور و احترام از ایشان استقبال کردند.
حضرت پس از ورود به قم، در خانه موسیبنخزرج اشعری، از بزرگان قم، اقامت کردند. آن خانه بعدها به «بیتالنور» شهرت یافت و امروز یکی از زیارتگاههای مهم قم است.
حضرت معصومه (س) هفده روز در این مکان زیستند و در همانجا به عبادت و نیایش پرداختند. سرانجام در ۲۸ سالگی، در همان منزل بیمار و سپس به ملکوت اعلی پیوستند. مردم قم با اندوه فراوان پیکر ایشان را به خاک سپردند و مزارشان از همان آغاز، کانون توجه شیعیان شد.
آغاز فصلی جدید در تاریخ قم
پیکر مطهر حضرت معصومه (س) در قبرستان «بابلان» دفن شد و نخستین بنای سادهای از خشت و گل بر مزار ایشان ساخته شد. در طول قرون متمادی، این آستان بارها بازسازی و توسعه یافت. از آلبویه تا صفویه و قاجار، حرم کریمه اهلبیت (س) گسترش یافت و در عصر حاضر با صحنها و رواقهای متعدد، گنبد طلایی و ایوانهای باشکوه، به یکی از بزرگترین کانونهای زیارت در جهان اسلام تبدیل شده است.
حضور خاندان پیامبر در شهر قم
ورود حضرت معصومه (س) به قم، زمینهساز مهاجرت بسیاری از امامزادگان و خاندان اهلبیت (ع) به این شهر شد. چهرههایی همچون موسی مبرقع، فرزند امام جواد (ع) و نخستین سادات رضوی در قم، و همچنین چهل اختران (مدفن جمعی از بانوان علوی) از جمله کسانی بودند که با حضور خود، به قداست و جایگاه معنوی قم افزودند.
این امامزادگان، همراه با مرقد کریمه اهلبیت (س)، قم را به مقصدی مهم برای زائران داخلی و خارجی تبدیل کردهاند. بسیاری از گردشگران مذهبی علاوه بر حرم مطهر حضرت معصومه (س)، به زیارت بیتالنور، مقابر امامزادگان و بقاع متبرکه شهر میروند و این حضور، هویت فرهنگی و معنوی قم را بیش از پیش برجسته کرده است.
علما و بزرگان شیعه در طول تاریخ، بارها از شأن والای حضرت فاطمه معصومه (س) سخن گفتهاند و قم را به برکت وجود ایشان «دارالمؤمنین» و «حرم اهلبیت (ع)» دانستهاند.
علامه مجلسی در «بحارالانوار» مینویسد: «هر کس حضرت معصومه (س) را در قم زیارت کند، بهشت برای او واجب میشود.» این روایت از امام رضا (ع) نقل شده و بیانگر عظمت مقام ایشان است.
آیتالله مرعشی نجفی، از بزرگترین مراجع شیعه، بارها بر اهمیت زیارت حضرت معصومه (س) تأکید داشت و میفرمود: «اگر مردم جایگاه حضرت معصومه (س) را میدانستند، از سرزمینهای دور برای زیارت ایشان میآمدند.»
آیتالله جوادی آملی در توصیف شخصیت معنوی ایشان گفته است: «قم امروز مادر حوزههای علمیه است و مادر حوزه قم، وجود مبارک حضرت معصومه (س) است. هرچه قم دارد، از برکت ایشان دارد.»
آیتالله مکارم شیرازی نیز میگوید: «حضور حضرت معصومه (س) در قم، این شهر را به مرکز علمی و دینی جهان تشیع تبدیل کرد. اگر ایشان در قم نبودند، قم امروز چنین جایگاهی در میان مسلمانان نداشت.»
حتی امام خمینی (ره) نیز بارها بر نقش تاریخی این بانو تأکید کرده و فرمودهاند: «اگر قم به این عظمت رسید، به برکت وجود حضرت معصومه (س) است.»
حضور حضرت معصومه (س) نقطه عطفی در تاریخ قم بود. پس از دفن ایشان، حوزههای علمیه در کنار مرقد مطهر شکل گرفت و قم به مرکز علمی و فرهنگی تشیع تبدیل شد. امروز حوزه علمیه قم به عنوان بزرگترین حوزه دینی شیعیان در جهان شناخته میشود و نقش تعیینکنندهای در شکلگیری انقلاب اسلامی ایران و تداوم جریان فکری و فرهنگی اهلبیت (ع) داشته است.
قم در حال و هوای اربعین
امروز، سالروز وفات حضرت معصومه (س)، قم بار دیگر شاهد حضور میلیونی زائرانی از سراسر ایران و جهان است. صحنها مملو از جمعیت عزادار است؛ اشکها بر گونهها جاری و دلها در غم بانوی کرامت شکسته است. بیتالنور، چهل اختران و مقابر امامزادگان نیز در این روز حال و هوایی ویژه دارند و زائران در کنار حرم مطهر، با دلهایی مملو از عشق و اندوه گرد آمدهاند.
امروز قم حال و هوای اربعین به خود گرفته است. هر گوشه را می نگری موکبی برپا شده و مشغول پذیرایی از زائران کریمه اهل بیت (ع) هستند. وفور این مواکب بسیاری را به یاد حال و هوای کربلای معلی در اربعین حسینی انداخته و همه دست به دست هم داده اند تا زائران شهر قم با خاطره ای دلنشین این شهر را ترک کنند.
شهرداری قم و سایر نهادهای شهری نیز برای این حضور گسترده بسیج شدهاند. فرامرز عظیمی، شهردار قم، در بازدید اخیر خود از مواکب، دستور داد تمام امکانات شهرداری در خدمت زائران قرار گیرد. به گفته او، برخی پارکینگها برای رفاه بیشتر زائران رایگان شده و کمیتهای ویژه برای بررسی کاستیها تشکیل شده است.
شهردار قم همچنین به زائران و شهروندان وعده داده که میزبانی شهر قم در این مراسم به صورت ویژه آسیب رسانی خواهد شد و مشکلات و نیازها به زودی برطرف می شود تا زائران شهر کریمه اهل بیت (س) بهترین ساعات را در این شهر سر کنند.
قم، در سوگ بانوی کرامت، بار دیگر هویت خود را به نمایش گذاشته است؛ هویتی که با هجرت کوتاه اما پرمعنای حضرت فاطمه معصومه (س) آغاز شد و با حضور امامزادگان و گسترش حوزههای علمیه تثبیت گشت. امروز این شهر نه تنها میزبان عزاداران ایرانی بلکه کانونی برای پیوند دلهای عاشقان اهلبیت (ع) در سراسر جهان است.
نظر شما