به گزارش خبرگزاری ایمنا، همزمان با فعالشدن مکانیسم ماشه، حسن روحانی رئیس جمهور دوره یازدهم و دوازدهم که این روزها پس از فعال شدن مکانیسم ماشه مورد انتقاد قرار گرفته است با انتشار ویدئویی گفت: اگر شهامت دارد بیاید با من مناظره کند، نه اینکه پشت صداوسیما اتهام بزند و فرصت دفاع از خود را از من بگیرد.
این سخنان در شرایطی است که حسن روحانی و تیم او طی روزهای اخیر با فعال شدن مکانیسم ماشه تحت انتقاد شدید فعالان سیاسی و اجتماعی قرار دارند اما او تلاش میکند راهی برای خروج از انتقادها بیابد و از موضع مدعی سخن بگوید.
پس از آن نیز سعید جلیلی روز گذشته در دانشگاه علوم پزشکی شیراز در پاسخ به وی گفته است: امروز یک بچهای که فقط یک دور اخبار را خوانده باشد و اظهارات آقای روحانی را دیده باشد و در دبستان باشد در مناظره آقای روحانی را محکوم خواهد کرد.
او همچنین در حساب کاربری ایکس خود نوشت:
بازخوانی تجربه برجام
برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) که در سال ۱۳۹۴ با هدف مهار تنشهای هستهای و گشودن مسیرهای اقتصادی امضا شد، به دلیل بدعهدیهای غرب، نواقص ساختاری متن و برخی تصمیمات راهبردی در مذاکرات، نتوانست اهداف بلندمدت خود را محقق کند. تجربه برجام فراتر از یک ابزار جناحی، یک تجربه ملی است که بازاندیشی دقیق آن میتواند زمینه شکلگیری استراتژی مقاومت هوشمندانه در برابر فشارهای خارجی را فراهم کند. بررسی موشکافانه این خطاها، از طراحی یکطرفه مکانیسم ماشه تا شتابزدگی در اجرای تعهدات، میتواند چراغ راهی برای تدوین راهبردهای آینده دیپلماسی ایران باشد.
مکانیسم حلوفصل اختلافات مندرج در بندهای ۳۶ و ۳۷ قطعنامه ۲۲۳۱، موسوم به «مکانیسم ماشه»، یکی از نقاط ضعف کلیدی برجام بود. این سازوکار به طرفهای غربی اجازه میداد بدون نیاز به اجماع شورای امنیت، تحریمها را بازگردانند. عدم پیشبینی ابزارهای متقابل برای جلوگیری از بدعهدی طرف غربی و نبود رکن داوری بیطرف، این مکانیسم را به اهرمی علیه ایران تبدیل کرد.
بیشتر بخوانید: روحانی: جلیلی با من مناظره کند!
مکانیسم ماشه به گونهای طراحی شده بود که حتی اعضای دائم شورای امنیت مانند چین و روسیه، نمیتوانستند با حق وتوی خود مانع بازگشت تحریمها شوند، زیرا فعال شدن تحریمها خودکار بود. این طراحی یکطرفه، امکان اعمال فشار بدون نیاز به اجماع را برای طرف غربی فراهم کرده و قدرت مانور ایران را محدود کرد.
برجام، علیرغم لغو تحریمهای شورای امنیت، نتوانست تضمینهای محکمی برای رفع تحریمهای یکجانبه آمریکا فراهم کند. تحریمهای ثانویه و ترس بانکها و شرکتهای اروپایی از مجازاتهای آمریکا، مانع تجارت و سرمایهگذاری شد. علاوه بر این، استفاده از واژه «تعلیق» به جای «لغو» در برخی بندها، امکان بازگرداندن تحریمها را با حداقل هزینه برای طرف غربی فراهم کرد.
بیشتر بخوانید: جلیلی پاسخ دعوت به مناظره روحانی را داد
ایران در اجرای تعهدات خود، مانند کاهش سطح غنیسازی و تحویل ذخایر اورانیوم، شتاب زیادی نشان داد، در حالی که تعهدات غربیها بیشتر بدون ضمانت اجرایی باقی ماند. همچنین تمرکز بیش از حد بر مذاکرات با ۱+۵ و غفلت از سایر گزینههای دیپلماتیک و شرکای غیرغربی، فرصتهای ایران برای حفظ اهرم فشار و تنوعبخشی به شرکای اقتصادی را کاهش داد.
چشمانداز سیاسی و اهمیت بازخوانی تجربه
تضارب آرا و مناظرههای سیاسی، از جمله مباحث میان جلیلی و روحانی، جزو روند طبیعی حکمرانی هستند. با این حال، آنچه اهمیت دارد، اولویت دادن به منافع ملی و یادگیری از تجربه برجام است. بررسی دقیق نقاط ضعف، از شتابزدگی در اجرای تعهدات تا نقص حقوقی در متن توافق، میتواند زمینه طراحی راهبردی منسجم و آیندهنگر برای مقابله با فشارهای خارجی فراهم آورد.
نظر شما