حساسیت پاییزی و روش های پیشگیری درمان خانگی آن + علت آلرژی

به گزارش خبرگزاری ایمنا، حساسیت پاییزی یکی از مشکلات رایج در آغاز فصل سرما و پایان روزهای گرم تابستان است. حساسیت پاییزی یا آلرژی فصلی، واکنش افراطی سیستم ایمنی بدن به محرک‌های محیطی مانند گرده گیاهان، قارچ‌ها یا پرز حیوانات است. این واکنش معمولاً با تغییر فصل تشدید می‌شود، به‌ویژه زمانی که گرده گیاهان پاییزی در هوا پراکنده می‌شود.

حساسیت فصلی پاییزی چیست؟

حساسیت فصلی یا آلرژی فصلی مجموعه‌ای از واکنش‌های سیستم ایمنی بدن است که اغلب هم‌زمان با آغاز فصل گرده‌افشانی گیاهان و رشد قارچ‌ها رخ می‌دهد. این واکنش در همه افراد یکسان نیست؛ برخی با علائم شدید و برخی با علائم خفیف مواجه می‌شوند، و حتی گروهی هستند که بدنشان نسبت به تغییرات فصلی و انتشار گرده‌ها واکنش خاصی نشان نمی‌دهد.

آلرژی پاییزی زمانی شکل می‌گیرد که سیستم ایمنی به‌اشتباه، ماده‌ای بی‌خطر را به‌عنوان تهدید شناسایی کرده و در برابر آن دفاع می‌کند. بسته به میزان حساسیت فرد، این واکنش می‌تواند از عطسه، آبریزش بینی و خارش چشم تا مشکلات جدی تنفسی متغیر باشد. شناخت عوامل محرک و اقدام به پیشگیری می‌تواند از شدت این علائم بکاهد و کیفیت زندگی فرد را حفظ کند.

زمان آغاز حساسیت پاییزی و عوامل تشدید آن

زمان دقیق شروع علائم حساسیت پاییزی برای همه افراد یکسان نیست و به عوامل مختلفی مانند شرایط آب‌وهوایی، میزان حساسیت بدن و سطح آلاینده‌ها و گرده گیاهان در هوا بستگی دارد. با این حال، بسیاری از مبتلایان اولین نشانه‌های آلرژی را در هفته نخست مهرماه تجربه می‌کنند.

در ابتدای پاییز، با وزش باد و پراکنده شدن ذرات آلرژن در هوا، علائم حساسیت به‌طور ناگهانی بروز پیدا می‌کنند. تا زمانی که هوا گرم باشد و میزان آلرژن‌ها پایین، مشکل چندانی احساس نمی‌شود؛ اما به محض وزش بادهای پاییزی، علائم مانند عطسه، آبریزش بینی، خارش چشم و گلو در بسیاری از افراد حساس ظاهر می‌شود.

علائم آلرژی پاییزی و تفاوت آن با سرماخوردگی

آلرژی پاییزی به دلیل شباهت علائم، اغلب با سرماخوردگی اشتباه گرفته می‌شود. نشانه‌هایی مانند عطسه، آبریزش بینی و گرفتگی سینوس‌ها در هر دو دیده می‌شود. اما یک نکته کلیدی وجود دارد: تب که از علائم اصلی سرماخوردگی به حساب می‌آید، در آلرژی پاییزی رخ نمی‌دهد.شناخت این تفاوت می‌تواند به تشخیص دقیق کمک کرده و مانع از مصرف خودسرانه دارو یا اشتباه در درمان شود. بررسی دقیق علائم، بهترین راه برای پیشگیری از سوء‌تشخیص و آغاز درمان صحیح است.

۱. عطسه‌های متعدد و پشت‌سرهم

یکی از نخستین علائم، عطسه‌های پی‌درپی است که به دلیل تراکم گرده گیاهان و آلرژن‌ها در هوا ایجاد می‌شود. بینی و گلو تلاش می‌کنند با این عطسه‌ها مانع ورود آلرژن‌ها به ریه شوند.

۲. گرفتگی و آبریزش بینی

برای جلوگیری از ورود مواد حساسیت‌زا، بینی میزان مخاط را افزایش می‌دهد؛ به همین دلیل آبریزش و گرفتگی بینی در پاییز شایع است.

۳. خارش و اشک‌ریزش چشم‌ها

وزش باد، گرده‌ها را به سمت چشم هدایت می‌کند و باعث خارش و افزایش اشک می‌شود. این واکنش طبیعی چشم برای بیرون راندن آلرژن‌هاست.

۴. خارش و گرفتگی گوش

گرده‌ها می‌توانند از مسیرهای مختلف وارد بدن شوند و حتی گوش را تحت تاثیر قرار دهند. همچنین خارش گلو ممکن است به خارش یا گرفتگی گوش منجر شود.

۵. احساس تنگی نفس

خس‌خس سینه و تنگی نفس از نشانه‌های دیگر آلرژی پاییزی هستند. البته این علائم مشترک با بسیاری از مشکلات تنفسی دیگر بوده و در صورت همراهی با علائم اضافی باید جدی گرفته شوند.

۶. مشکلات پوستی

در برخی افراد، آلرژی پاییزی موجب اگزما، خشکی شدید پوست و ترک‌های پوستی می‌شود. این موارد اغلب با خارش پوستی شدت می‌گیرند و خاراندن، وضعیت را بدتر می‌کند.

نکات مهم برای کنترل و پیشگیری از حساسیت پاییزی

با رعایت چند اقدام ساده می‌توانید علائم آلرژی پاییزی را به حداقل برسانید. در ادامه راهکارهای مؤثر برای کاهش و پیشگیری از این حساسیت را مرور می‌کنیم.

• مصرف داروهای ضد حساسیت قبل از شروع علائم

اگر هر سال با شروع پاییز دچار آلرژی می‌شوید، بهتر است پیش از آغاز فصل و بروز علائم، مصرف داروهای ضد حساسیت را تحت نظر پزشک شروع کنید. این کار می‌تواند واکنش‌های آلرژیک را در بدن سرکوب کند.

• شست‌وشوی مرتب دست‌ها

گرده‌ها و آلرژن‌ها Everywhere هستند؛ بنابراین لازم است دست‌ها را مرتب با آب و صابون بشویید. از تماس دست با چشم‌ها و بینی خودداری کنید و برای پاکسازی کامل آلرژن‌ها، هر شب دوش بگیرید.

• کاهش تماس با آلرژن‌ها در خانه و خودرو

در روزهای آلوده یا هنگام گرده‌افشانی، در خانه بمانید. اگر در خودرو هستید، شیشه‌ها را بسته نگه دارید تا آلرژن‌ها وارد نشوند.

• نظافت منظم با جاروبرقی

گرده و گرد و غبار در محیط داخلی خانه تجمع می‌کنند. با جاروبرقی کشیدن منظم آنها را حذف کنید. در صورت ماندگاری علائم بیش از دو هفته، به پزشک مراجعه کرده و تست آلرژی انجام دهید.

• مراقبت از لباس‌ها

پس از بازگشت از فضای باز، لباس‌ها را سریع بشویید. استفاده از دستکش، کلاه و عینک آفتابی در بیرون می‌تواند تماس آلرژن‌ها با پوست را کاهش دهد.

• اجتناب از آویزان کردن لباس‌ها در فضای باز

خشک کردن لباس در محیط بیرون، گرده‌ها را به بافت پارچه منتقل می‌کند. برای جلوگیری از ورود آلرژن‌ها، این کار را در فضای بسته انجام دهید.

• پرهیز از غذاهای حساسیت‌زا

در صورت ابتلا به حساسیت پاییزی، از مصرف مواد غذایی التهاب‌زا مانند بادمجان، گوجه‌فرنگی، سوسیس، کالباس و سایر غذاهای فرآوری‌شده خودداری کنید.

• دوری از پارک‌ها و باغ‌ها

گرده گل‌ها، گرد و غبار و قارچ‌های روی برگ‌ها می‌توانند علائم آلرژی را تشدید کنند. در فصل پاییز رفتن به پارک و باغ را به حداقل برسانید.

• کاهش فشار عصبی و استرس

استرس و فشار عصبی، عملکرد سیستم ایمنی را تضعیف می‌کند. برای پیشگیری، از شرایط اضطراب‌زا دوری کرده و فعالیت‌های آرامش‌بخش انجام دهید.

• استفاده از دستگاه بخور برای مرطوب نگه داشتن هوای خانه

استفاده از بخور با روغن‌هایی مثل نعناع یا اکالیپتوس می‌تواند مجاری تنفسی را باز و التهاب را کاهش دهد.

• استفاده از کرم‌های مرطوب‌کننده و لوسیون‌های مناسب برای محافظت از پوست

استفاده منظم از کرم‌های مرطوب‌کننده و لوسیون‌های مناسب باعث حفظ رطوبت پوست، پیشگیری از خشکی و ترک‌خوردگی می‌شود.

• مصرف غذای سالم و میوه و سبزیجات تازه

مصرف غذاهای سالم و میوه و سبزیجات تازه می‌تواند به کاهش آلرژی پاییزی کمک کند؛ زیرا این خوراکی‌ها سرشار از ویتامین‌ها، آنتی‌اکسیدان‌ها و مواد ضدالتهاب هستند که به تقویت عملکرد سیستم ایمنی، کاهش واکنش‌های آلرژیک و محافظت از بدن در برابر آسیب ناشی از آلرژن‌ها کمک می‌کنند.

• نوشیدن آب فراوان در طول روز

نوشیدن آب فراوان در طول روز می‌تواند به کاهش علائم آلرژی پاییزی کمک کند؛ زیرا آب باعث مرطوب نگه داشتن مجاری تنفسی و پوست، رقیق شدن مخاط بینی و تسهیل خروج آلرژن‌ها از بدن می‌شود و در نتیجه شدت عطسه، آبریزش بینی و خشکی پوست کمتر خواهد شد.

• دوری از محیط‌های آلوده به دود سیگار

قرار گرفتن در محیط‌های آلوده به دود سیگار می‌تواند آلرژی پاییزی را تشدید کند؛ زیرا دود سیگار حاوی ذرات تحریک‌کننده و مواد شیمیایی است که باعث التهاب مجاری تنفسی، افزایش حساسیت مخاط بینی و چشم، و کاهش توانایی سیستم ایمنی در مقابله با آلرژن‌ها می‌شود. دوری از این محیط‌ها می‌تواند شدت علائم آلرژی را کاهش دهد و روند بهبود را سریع‌تر کند.

• اجتناب از تماس با مواد آلرژن و تحریک‌کننده

اجتناب از تماس مستقیم با مواد آلرژن و تحریک‌کننده یکی از مهم‌ترین راه‌ها برای کاهش آلرژی پاییزی است. با حذف یا کاهش تماس با عوامل محرک مانند گرده گیاهان، گرد و غبار، کپک‌ها و مواد شیمیایی قوی، سیستم ایمنی کمتر تحریک می‌شود و در نتیجه شدت علائم مانند عطسه، آبریزش بینی و خارش چشم کاهش پیدا می‌کند. این اقدام هم نقش پیشگیرانه دارد و هم به کنترل بهتر واکنش‌های آلرژیک کمک می‌کند.

درمان دارویی آلرژی پاییزی

داروهای ضد حساسیت متنوعی برای درمان حساسیت‌های فصلی وجود دارند، اما توصیه می‌شود مصرف همه آن‌ها صرفاً با نظر و تجویز پزشک انجام شود تا از انتخاب درست دارو و پیشگیری از عوارض جانبی اطمینان حاصل شود.

آنتی‌هیستامین‌ها

• کاهش علائم مانند عطسه، خارش و آبریزش بینی با مصرف قرص یا شربت آنتی‌هیستامین.

اسپری‌های بینی کورتیکواستروئیدی

• کاهش التهاب مخاط بینی و بهبود گرفتگی نفس.

قطره چشمی ضد آلرژی

• رفع قرمزی، خارش و آبریزش چشم ناشی از آلرژی.

روش‌های خانگی برای کاهش آلرژی پاییزی

شست‌وشوی بینی با محلول سالین

• پاک‌سازی مجاری تنفسی از گرده، گرد و غبار و آلرژن‌ها.

نوشیدن آب کافی

• مرطوب نگه‌داشتن بدن و کاهش خشکی مجاری تنفسی.

استفاده از کمپرس سرد

• کاهش التهاب و خارش پوست یا چشم‌ها.

درمان‌های تخصصی؛ ایمونوتراپی

• روش حساسیت‌زدایی تدریجی تحت نظر پزشک متخصص
• مناسب برای موارد آلرژی شدید یا مزمن که به درمان‌های معمول پاسخ نمی‌دهند.