به گزارش خبرگزاری ایمنا در گلستان، در جهانی که سرعت مدرنسازی سبک زندگی سنتی را به حاشیه میراند، موزههای روستایی به عنوان حافظان خاموش میراث فرهنگی و مردمشناسی، نقشی کلیدی در حفظ هویت بومی ایفا میکنند، این موزهها نه تنها فضایی برای نگهداری آثار و اشیای سنتی هستند، بلکه تجربهای زنده از تاریخ، فرهنگ، معماری و شیوه زیست روستایی را برای بازدیدکنندگان بازآفرینی میکنند.
در این میان، موزههای روستایی در جهان به عنوان یکی از ظرفیتهای مهم گردشگری فرهنگی و پایدار شناخته شدهاند، جایی که گردشگران میتوانند با قدم زدن در میان خانههای سنتی و تجربه مراسم و آداب محلی با روح واقعی یک منطقه آشنا شوند.
در ایران نیز با توجه به تنوع اقلیمی و قومیتی، بستر مناسبی برای توسعه چنین موزههایی فراهم است، پس از موفقیت موزه میراث روستایی گیلان، حالا نوبت به استان گلستان رسیده است، استانی که به واسطه تنوع فرهنگی، قومی و طبیعی خود، ظرفیت بینظیری برای نمایش سبک زندگی سنتی اقوام دارد.
موزه میراث روستایی گلستان که در دل پارک جنگلی قرق و در جوار جنگلهای هیرکانی در دست احداث است، دومین موزه روستایی ایران به شمار میرود، این پروژه ملی با وسعتی بالغ بر ۵۰ هکتار با هدف بازنمایی معماری سنتی، فرهنگهای بومی و شیوه زیست اقوامی همچون طبریها و کتولیها در دست اجراست و قرار است به یکی از قطبهای مهم گردشگری فرهنگی شمال کشور تبدیل شود.
دومین موزه روستایی در گلستان
غلامرضا حمیدی، مسئول امور موزههای اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان گلستان با اشاره به ظرفیتهای گسترده فرهنگی، تاریخی و قومیتی این استان به خبرنگار ایمنا میگوید: این استان قابلیت راهاندازی موزههای متنوع و منحصربهفرد را دارد که یکی از پروژههای مهم در این حوزه، موزه میراث روستایی است که دومین نمونه آن در کشور در استان گلستان ایجاد خواهد شد که پس از موزه میراث روستایی گیلان، در این استان اجرایی میشود.
وی با بیان اینکه فاز اول این پروژه آغاز شده و عملیات عمرانی آن در حال انجام است، میافزاید: هدف از اجرای این پروژه، حفظ و معرفی ساختار زندگی روستایی و فرهنگهای سنتی استان است و بازدیدکنندگان پس از تکمیل فازهای بعدی، میتوانند با معماری، آداب و رسوم و شیوه زندگی روستایی آشنا شوند.
به گفته حمیدی، یکی از ویژگیهای مهم این پروژه، دسترسی مناسب آن است، موزه در نزدیکی محور اصلی جاده بینالمللی قرار دارد و این موضوع زمینه حضور گسترده بازدیدکنندگان داخلی و خارجی را فراهم میکند.
وی ادامه میدهد: اجرای این پروژه به توسعه گردشگری پایدار در استان کمک خواهد کرد، زیرا موزهها به دلیل ماهیت حفاظتی خود، همزمان با حفظ میراث فرهنگی، امکان معرفی آن به مخاطبان را نیز فراهم میکنند.
مسئول امور موزههای اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان با اشاره به این مطلب که پروژه موزه میراث روستایی گلستان با توجه به منابع اعتباری گذشته فرازونشیبهایی داشته است، میافزاید: با مدیریت جدید و تخصیص منابع لازم، پیشبینی میشود که افتتاح فاز اول پروژه در ماههای آینده انجام شود.
وی با اشاره به اهمیت حفظ فرهنگ روستایی و زندگی سنتی میگوید: بسیاری از روستاها و معماری سنتی آنها در معرض نابودی و فراموشی هستند، به همین خاطر این پروژه با ایجاد فضایی متمرکز برای نمایش خانهها، ابزار و سنتهای روستایی، امکان آشنایی بازدیدکنندگان با فرهنگ و زندگی مردم گذشته را فراهم میکند.
به گفته حمیدی، بازدید از این موزه پس از تکمیل فازهای بعدی ممکن است حدود شش ساعت طول بکشد و بازدیدکنندگان میتوانند با مشاهده نمونههای جمعآوری شده با زندگی و معماری روستاهای مختلف آشنا شوند.
بهرهبرداری از موزه روستایی گلستان در نوروز ۱۴۰۵
مریم منصوری، کارشناس مردمشناسی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان نیز در این ارتباط به خبرنگار ایمنا میگوید: این موزه قرار است بخشهای متنوعی از فرهنگ و زندگی اقوام مختلف استان را به نمایش بگذارد که در حال حاضر بخشی از موزه به معرفی فرهنگ طبریزبانها و کتولیها اختصاص پیدا کرده است و در فازهای بعدی، سایر اقوام استان نیز معرفی خواهند شد.
وی ادامه میدهد: هدف این پروژه ارائه فرصتی برای آشنایی بازدیدکنندگان با آداب و رسوم، بازیها و لباسهای محلی هر قوم است، ضمن اینکه پس از افتتاح موزه، برنامههایی برای اجرای بازیها و آداب سنتی در همین فضا برگزار خواهد شد و لباسهای محلی و اشیای مردمشناسی چه از گذشته و چه نمونههای قابل تهیه از زمان حال در چیدمان ویژهای به نمایش گذاشته میشوند.
فریدون فعالی، مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان گلستان با بیان اینکه ساخت موزه روستایی استان پس از یک وقفه طولانی از سرگرفته شد، به خبرنگار ایمنا اینگونه توضیح میدهد: فاز نخست این پروژه در نوروز ۱۴۰۵ آمادهبهره برداری و بازدید برای مسافران خواهد بود.
وی ادامه میدهد: محل موزه پس از بررسیهای کارشناسی در پارک جنگلی قرق انتخاب شده است، مکانی که هم دسترسی مناسبی به محورهای تردد زائران و مسافران استان دارد و هم در میان جنگلهای هیرکانی ثبت شده قرار گرفته است، این ویژگی علاوه بر حفاظت از منابع طبیعی، امکان معرفی و آموزش گونههای گیاهی و درختی استان را به بازدیدکنندگان فراهم میکند.
به گفته مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان، پروژه موزه میراث روستایی گلستان از سال ۱۳۹۴ آغاز شده و تاکنون بیش از ۱۷ میلیارد تومان از منابع ملی برای آن اختصاص پیدا کرده است.
وی اضافه میکند: فاز نخست پروژه شامل ایجاد شش خانه مستقر در مجموعه، طراحی مسیرهای ورودی و هدایت بازدیدکنندگان، نردهگذاری، نصب تابلوهای راهنما و روشنایی، احداث گیت ورودی و مرکز فروش بلیط و سالن معرفی خدمات گردشگری است.
فعالی معتقد است که با پایان فاز نخست، پذیرش مسافران برای ایام نوروز امکانپذیر خواهد بود و بازدیدکنندگان میتوانند با فرهنگ، آداب و رسوم، بازیها و معماری سنتی استان آشنا شوند.
مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان گلستان اضافه میکند: در کنار معرفی زندگی روستایی و بناهای تاریخی، بخش آموزشی و مردمشناسی نیز پیشبینی شده است، گونههای گیاهی جنگل هیرکانی با پلاکگذاری و آموزشهای لازم معرفی خواهند شد و صنایع دستی و آثار فرهنگی استان در ساختمانهای اختصاصی موزه به نمایش گذاشته میشوند.
به گفته وی، این پروژه پنج فاز دارد و فاز نخست تمرکز بر زیرساختها، مسیرها، سالنها و کاربری اصلی موزه است، سایر فازها نیز به تدریج تکمیل خواهد شد که به نظر میرسد با تکمیل پروژه، موزه میراث روستایی گلستان به یک مقصد گردشگری شاخص و پایدار در استان تبدیل خواهد شد و ماندگاری بازدیدکنندگان در گلستان را افزایش خواهد داد.
به گزارش ایمنا، موزه میراث روستایی گلستان نه تنها فرصتی برای بازنمایی فرهنگ، آداب و معماری بومی استان است، بلکه به واسطه قرارگیری در جنگلهای هیرکانی، بستری برای آموزش، حفاظت از طبیعت و جذب گردشگر نیز فراهم میکند، با تکمیل تدریجی فازهای این پروژه، میتوان انتظار داشت این موزه به یکی از مقاصد شاخص گردشگری شمال کشور تبدیل شده و علاوه بر تقویت هویت فرهنگی، به توسعه پایدار گردشگری و رونق اقتصادی گلستان کمک کند.
نظر شما