دیوار ندبه (براق) چیست و کجاست؟ همه چیز درباره مکان مقدس‌ یهودیان و اعتقادات صهیونیست‌ها

به گزارش خبرگزاری ایمنا، دیوار ندبه یا براق علاوه بر جنبه تاریخی، نمادی از ایمان، اشک و دعا در همه ادیان و حتی مناقشات سیاسی است. این مکان در طول قرن‌ها شاهد اشغال‌ها، جنگ‌ها، دعاها و امیدهای بی‌شماری بوده و همچنان هم یکی از پرمناقشه‌ترین اماکن مذهبی جهان است.

شناخت تاریخچه و جایگاه این دیوار، نه‌تنها ما را با فرهنگ یهودیان آشنا می‌کند، بلکه پیوند عمیق ادیان ابراهیمی در قلب بیت‌المقدس را نشان می‌دهد.

دیوار ندبه کجاست؟

دیوار ندبه در بخش قدیمی شهر بیت‌المقدس (اورشلیم) قرار گرفته است. این دیوار بقایای معبد دوم یهودیان است که حدود ۲ هزار سال پیش توسط رومی‌ها ویران شد. امروز تنها بخشی از دیوار غربی آن باقی مانده و همین قسمت به‌عنوان مقدس‌ترین مکان یهودیان شناخته می‌شود.

در مقابل این دیوار، همواره جمعیت زیادی از یهودیان دیده می‌شوند که با سرهایی پوشیده از کلاه یا شال مخصوص، دست بر دیوار می‌گذارند و با گریه و زمزمه دعا، حاجات خود را طلب می‌کنند.

چرا به آن دیوار ندبه می‌گویند؟

واژه «ندبه» در فارسی به معنای گریه و زاری است. یهودیان معتقدند که این دیوار، آخرین بازمانده از معبد مقدس آن‌هاست. ازاین‌رو، قرن‌هاست کنار این دیوار می‌ایستند و برای خرابی معبد، قوم یهود و ظهور منجی‌شان گریه می‌کنند. همین اشک‌ها و ناله‌ها باعث شده است که این مکان به «دیوار ندبه» مشهور شود.

دیوار براق چیست و چه ارتباطی با دیوار ندبه دارد؟

در متون اسلامی، این مکان بیشتر با نام دیوار بُراق شناخته می‌شود. «براق» نام مرکبی است که پیامبر اسلام (ص) در شب معراج بر آن سوار شد.

طبق روایت‌ها، پیامبر هنگام رسیدن به مسجدالاقصی، براق را کنار همین دیوار بست و از آنجا سفر آسمانی خود را آغاز کرد. به همین دلیل، مسلمانان نیز این مکان را مقدس می‌دانند و آن را «دیوار براق» می‌نامند. در حقیقت، دیوار ندبه همان دیوار براق است، اما با دو روایت متفاوت در فرهنگ یهود و اسلام.

تاریخچه دیوار ندبه

دیوار ندبه بخشی از معبد دوم یهودیان است که در سال ۵۱۶ پیش از میلاد ساخته و بعدها به دست «هرود بزرگ» بازسازی شد و گسترش یافت.

این معبد در سال ۷۰ میلادی به دست ارتش روم نابود شد و تنها بخش غربی آن باقی ماند. از آن زمان تاکنون، این دیوار نمادی از پایداری قوم یهود شناخته شده است. در طول تاریخ، مسلمانان، مسیحیان و یهودیان همه ارتباطی معنوی با این مکان داشته‌اند.

معماری و ساختار دیوار ندبه

دیوار ندبه حدود ۴۸ متر طول و ۱۹ متر ارتفاع دارد. البته بخش زیادی از آن زیر زمین مدفون است و در کاوش‌های باستان‌شناسی بخش‌های پنهان بیشتری نمایان شده است. سنگ‌های بزرگ به‌کاررفته در این دیوار، هرکدام وزنی بالغ بر چند تُن دارند و بدون استفاده از ملات کنار هم قرار گرفته‌اند. این معماری شگفت‌انگیز باعث شده است که دیوار پس از دو هزار سال همچنان استوار باقی بماند.

آئین‌ها و مراسم در دیوار ندبه

در طول سال، یهودیان مراسم مذهبی متعددی در این مکان برگزار می‌کنند. بعضی از مهم‌ترین آن‌ها عبارت‌اند از:

• دعای شبات (شنبه): هر جمعه شب و شنبه صبح، یهودیان برای آغاز روز مقدس خود در کنار دیوار جمع می‌شوند.
• بار میتسوا: مراسم بلوغ دینی پسران یهودی معمولاً در کنار این دیوار برگزار می‌شود.
• یوم کیپور (روز آمرزش): مهم‌ترین روز مذهبی یهودیان است که با دعا، روزه و گریه در کنار دیوار ندبه همراه است.

جایگاه دیوار ندبه در اسلام

مسلمانان این دیوار را به نام دیوار براق می‌شناسند. نزدیکی آن به مسجدالاقصی و پیوندش با ماجرای معراج پیامبر (ص) باعث شده است که این مکان برای مسلمانان نیز حرمت داشته باشد. بااین‌حال، از نظر اسلامی، قداست اصلی متعلق به مسجدالاقصی و قبه‌الصخره است و دیوار براق در درجه دوم اهمیت قرار دارد.

دیوار ندبه در نگاه مسیحیان

برای مسیحیان نیز اورشلیم شهری مقدس است و مکان‌های بسیاری از جمله کلیسای مقبره مقدس برایشان اهمیت دارد. اما دیوار ندبه به‌طور مستقیم جایگاه مذهبی خاصی در آئین مسیحیت ندارد. بااین‌حال، مسیحیان جهان هنگام سفر به اورشلیم، اغلب از این مکان بازدید می‌کنند.

چرا دیوار ندبه محل مناقشه است؟

یکی از مهم‌ترین دلایل اهمیت دیوار ندبه، اختلافات سیاسی و مذهبی بر سر مالکیت بیت‌المقدس است. مسلمانان آن را بخشی از مسجدالاقصی می‌دانند، درحالی‌که یهودیان آن را مقدس‌ترین مکان مذهبی خود معرفی می‌کنند. همین مسئله در دهه‌های اخیر بارها باعث درگیری‌های خونین بین مسلمانان و یهودیان شده است.

سنت گذاشتن یادداشت در دیوار

یکی از جالب‌ترین رسوم در دیوار ندبه، گذاشتن یادداشت در شکاف سنگ‌ها است. زائران روی تکه‌ای کاغذ آرزوها و دعاهای خود را می‌نویسند و آن را بین سنگ‌های دیوار قرار می‌دهند. هر سال میلیون‌ها برگه در این دیوار جمع می‌شود و مسئولان مذهبی آن‌ها را در یک مراسم خاص جمع‌آوری و دفن می‌کنند.

دیوار ندبه در رسانه‌ها و سیاست

این دیوار بارها به صحنه رویدادهای سیاسی و رسانه‌ای تبدیل شده است. بسیاری از رهبران جهان هنگام سفر به اسرائیل یا فلسطین اشغالی، در کنار دیوار ندبه حاضر می‌شوند و تصویری از خود در حال دعا منتشر می‌کنند. این اقدام اغلب بازتابی وسیع در رسانه‌های جهان دارد و گاه پیام‌های سیاسی نیز در خود دارد.

اهمیت دیوار ندبه در ادیان ابراهیمی

دیوار ندبه نقطه تلاقی سه دین بزرگ ابراهیمی است:

• یهودیت: مقدس‌ترین مکان مذهبی و نماد انتظار منجی.
• اسلام: مرتبط با معراج پیامبر و بخشی از مسجدالاقصی.
• مسیحیت: هرچند جایگاه اصلی ندارد، اما بخشی از شهر مقدس اورشلیم است. این تنوع، دیوار ندبه را به یکی از مهم‌ترین اماکن مذهبی و تاریخی جهان تبدیل کرده است.