به گزارش خبرگزاری ایمنا، در دنیای امروز که رقابت قدرتها دیگر تنها بر پایه اقتصاد و نظامیگری تعریف نمیشود، دیپلماسی فرهنگی بهعنوان رکن اساسی «قدرت نرم» جایگاهی فزاینده یافته است. این نوع دیپلماسی، نه در سطح قراردادها و بیانیهها، بلکه در بستر زبان، هنر، ادبیات، تاریخ و تعاملات مردمی شکل میگیرد و میتواند بهعنوان پشتوانهای پایدار برای مناسبات سیاسی و اقتصادی عمل کند. از همین منظر، سفر اخیر وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی ایران به سنپترزبورگ را باید فراتر از یک رویداد تشریفاتی دانست؛ این سفر نشاندهنده درک روزافزون تهران و مسکو از ضرورت ساختن زیرساختهای فرهنگی در روابط دوجانبه است.
ایران و روسیه، با وجود همسایگی جغرافیایی و اشتراک منافع در سطح کلان، همچنان از ضعف شناخت متقابل در سطح جوامع خود رنج میبرند. این خلأ فرهنگی باعث شده روابط دو کشور بیشتر بر تصمیمهای سیاسی و مقطعی استوار باشد، بیآنکه به لایههای عمیق و پایدار اجتماعی رسوخ کند. در چنین شرایطی، توافق برای برگزاری «هفته فرهنگ ایران در روسیه»، بازدید از مراکز علمی و تاریخی و تأکید بر ظرفیتهای ادبیات، سینما و رسانههای نوین، معنایی فراتر از تبادل فرهنگی دارد. این اقدامات میتوانند مسیر شکلگیری یک گفتوگوی تمدنی میان دو ملت را هموار کنند؛ گفتوگویی که بدون آن، شراکت راهبردی ایران و روسیه در عرصههای سیاسی و اقتصادی نیز در معرض ناپایداری خواهد بود.
در جریان سفر اخیر وزیر فرهنگ کشورمان به روسیه، دیدار سید عباس صالحی با مقامات فرهنگی روسیه، بازدید از کتابخانه ملی و انستیتو نسخ خطی آکادمی علوم روسیه و توافق برای تدوین فهرستواره نسخ خطی فارسی در روسیه انجام شد، همچنین برگزاری «هفته فرهنگ ایران در روسیه» در سال ۲۰۲۶ میلادی مورد توافق قرار گرفت.
وزیر فرهنگ ایران در سخنان خود در این سفر بر لزوم توجه به ایرانشناسی، تقویت ارتباطات میان مراکز علمی و دانشگاهی و بهرهگیری از ظرفیتهای ادبیات، سینما، دیجیتالسازی و رسانههای نوین برای نزدیکی ملتها تأکید کرد، او روابط فرهنگی را نهتنها بهعنوان یک پیوست نمادین، بلکه بهعنوان بنیانی برای جهان چندقطبی و گسترش همکاریهای پایدار میان دو کشور توصیف کرد.
روابط نزدیک ما و روسیه در کنار همسایگی و نزدیکی جغرافیایی میتوانند دلایل خوبی برای ایجاد پیوندهای فرهنگی میان مردم دو کشور باشد، ایجاد چنین پیوندهایی بهیقین نیازمند راهبردهای فرهنگی است و سفر چند روزه سید عباس صالحی را باید در همین راستا تعبیر کرد، این راهبردهای فرهنگی اگر به درستی پیش بروند در حوزههای اقتصادی و سیاسی نیز تأثیرات مثبتی خواهد داشت.
ایجاد رابطه و پیوند فرهنگی میان دو کشور با فرهنگ متفاوت نیازمند شناخت فرصتها و چالشهای این رابطه است تا مدیریت و پیشبرد آن به بهترین شکل اتفاق بیفتد.
مهدی سیف تبریزی، کارشناس مسائل روسیه در گفتوگو با خبرنگار ایمنا با اشاره به توافقنامه جامع راهبردی میان ایران و روسیه اظهار کرد: یکی از مفاد مهم این توافق، تقویت همکاریهای فرهنگی و رسانهای میان دو کشور است که اکنون شاهد برگزاری برخی رویدادها در این زمینه هستیم؛ از جمله «هفته فرهنگی روسیه در ایران» که پیش از آغاز جنگ دوازدهروزه برگزار شد.
وی افزود: باید این رویدادها را ذیل همان توافقنامه جامعه راهبردی دید، اما نکته مهم این است که یکی از بزرگترین مشکلات موجود میان ایران و روسیه، ناشناختگی دو جامعه از یکدیگر است، برداشتهای ما از روسها و برداشت آنها از ایرانیها بسیار ضعیف و سطحی است، ناشناختگی کامل جامعه روسیه نسبت به ایران و بهعکس موجب شده نتوانیم روابط خود را تقویت کنیم و این ضعف بهویژه در حوزههای تجاری که نیازمند شناخت متقابل است قابل مشاهده است.
کارشناس مسائل روسیه تأکید کرد: این آشنا نبودن فرهنگی خود را در دیگر حوزهها، بهویژه حوزه اقتصاد، نیز نشان میدهد. به همین دلیل به نظر میرسد دولت رویه درستی را در پیش گرفته تا دستکم در بخش فرهنگی، ذیل توافقنامه جامع راهبردی، بتواند زمینه تقویت تعاملات فرهنگی را فراهم کند، اگر شهرهای دو کشور به واسطه موسیقی، سینما و ادبیات با هم آشنا شوند، جامعه ایران و روسیه شناخت بهتری نسبت به یکدیگر پیدا میکنند و این میتواند زمینهساز تبادلات در سایر حوزهها باشد.
کارشناس مسائل روسیه ادامه داد: نکته بسیار مهم این است که برداشت جامعه ایرانی از روسیه بهطور عمده بر اساس شناختی است که از غربیها به دست آوردهاند؛ یعنی آنچه ما درباره روسیه میدانیم بهطور عمده از منابعی است که غربیها نوشته و ترجمه کردهاند. این وضعیت برای شراکت راهبردی مطلوب نیست، اگر قرار است ایران به روسیه بهعنوان یک شریک راهبردی نگاه کند و روابط را در حوزههای مختلف گسترش دهد، باید روسیه را از خود روسیه بشناسیم.
وی گفت: برگزاری ایونتها و رویدادهای فرهنگی که در دو کشور برگزار میشود، بدون تردید قدم مثبتی برای رسیدن به شناخت بیواسطه است، این اقدامات موجب میشود مردم دو کشور، مستقیم با فرهنگ هم آشنا شوند، شناخت درستتری از یکدیگر به دست آورند و در نهایت بتوانند روابط خود را در حوزههای مختلف گسترش دهند.
به گزارش ایمنا، مهمترین چالش ایران و روسیه در برقراری روابط مستحکم اقتصادی و سیاسی نبود پیوندهای فرهنگی است که میتوان این مسئله را در نبود شناخت مستقیم مردم دو کشور از یکدیگر دانست.
نظر شما