به گزارش خبرگزاری ایمنا از قم، وادیالسلام قم یکی از کهنترین گورستانهای این شهر از دهه ۱۳۳۰ شمسی تاکنون محل آرام گرفتن شمار زیادی از شهروندان، مأمن بزرگان و شخصیتهای برجسته دینی، سیاسی و فرهنگی بوده است.
این مکان مذهبی طی سالهای اخیر بهدلیل توسعه شهری و توقف طرحهای ساماندهی، با چالشهای متعددی روبهرو شد و اکنون بار دیگر موضوع بازآفرینی و بهسازی آن به یکی از آرزوهای اهالی و پروژههای در دستور کار دستگاه متولی تبدیل شده است.
ریشههای تاریخی و آغاز چالشها
این آرامستان در میانه دهه ۱۳۳۰ و ۱۳۴۰ شمسی در خیابان خاکفرج بنا شد، برخی آن را به همت واقف مرحوم ضاد و برخی به ابتکار حضرت آیتاللهالعظمی بروجردی نسبت میدهند.
وادیالسلام در سالهای نخست در حاشیه قم قرار داشت و بدون ایجاد مزاحمت برای بافت شهری کارکرد خود را ادامه میداد، اما با گسترش سریع شهر، این محدوده بهتدریج درون بافت شهری جای گرفت و همین امر، مسئله بهداشت محیط، مدیریت خدمات شهری و شأن مذهبی آن را به موضوعی حساس تبدیل کرد.
پروژهای نیمهتمام در گذر زمان
نخستین اقدام جدی برای بازسازی این آرامستان در دهه ۱۳۸۰ و به همت استانداری وقت آغاز شد، شهرداری قم با کمک اعتبارات استانی توانست در بیش از دو هکتار از این محوطه عملیات بهسازی را اجرا کند با این حال قطع منابع مالی و تغییرات مدیریتی، پروژه را نیمهکاره گذاشت و نزدیک به دو دهه، ساکنان محلات اطراف را با مشکلات بهداشتی و اجتماعی متعددی روبهرو و مطالبه عمومی برای از سرگیری طرح ساماندهی را تقویت کرد.
بازگشت به مذاکره
در هفتههای اخیر، گفتوگوهای تازهای میان اداره اوقاف و شهرداری قم شکل گرفته است.
مهرداد روحانیوزیری، مدیر منطقه سه شهرداری قم اعلام کرده که پیشطرح اولیه آماده است و اوقاف نیز موظف شده است پیشنهادات تکمیلی خود را برای نهایی شدن نقشهها به شهرداری ارائه کند.
به گفته او، اگرچه این طرح پرهزینه است و انتظار تکمیل آن تا پایان سال ۱۴۰۴ واقعبینانه نیست، اما آغاز عملیات زیرساختی و اجرایی در سال آینده پیشبینی شده است.
مدیر منطقه ۳ شهرداری قم تأکید کرده است که هدف پروژه تنها ایجاد فضای سبز نیست، بلکه ارتقای فرهنگی و اجتماعی این محدوده نیز مدنظر قرار دارد و به همین دلیل همه اقدامات همراه با پیوست فرهنگی طراحی میشود.
روحانی از تدوین یک تفاهمنامه رسمی خبر داده است که بر اساس آن، ضمن رعایت ملاحظات شرعی و مالکیتی، زمینه قانونی برای اجرای طرح مشترک فراهم خواهد شد.
نگاه اوقاف به موضوع
از سوی دیگر، حجتالاسلام عباس اسکندری، مدیرکل اوقاف قم در گفتوگو با خبرنگاران عنوان کرده است که اوقاف نیز با درک ضرورت پاسخگویی به نیازهای شهری، آماده همکاری در چارچوب موازین شرعی است.
او با اشاره به تجربه موفق تبدیل بعضی موقوفات به فضای سبز در قم، تأکید کرد که آرامستان وادیالسلام نیز میتواند با تعاملی سازنده میان نهادها به الگویی برای پیوند ملاحظات دینی و الزامات شهری تبدیل شود.
مدیرکل اوقاف قم معتقد است اگر دو جنبه مسئله در نظر گرفته و مسائل شرعی و مصالح عمومی رعایت شود، میتوان به یک تجربه متفاوت و بسیار بهتر از گذشته برای این آرامستان و دیگر فضاهای مشابه شهری رسید.
جایگاه فرهنگی و معنوی آرامستان
فراتر از جنبههای عمرانی، وادیالسلام قم گنجینهای از میراث معنوی کشور است؛ در این خاک چهرههایی همچون شهید آیتالله سعیدی، مبارز پیش از انقلاب، شهید نواب صفوی رهبر فداییان اسلام، مهدی الهی قمشهای مفسر قرآن و شیخ علیاکبر الهیان از عارفان معاصر آرمیدهاند.
وجود هریک از این شخصیتها در شهری دیگر میتوانست سبب احداث آرامگاهی مجزا و شکلگیری یک قطب فرهنگی شود، اما شاید فراوانی بزرگان مدفون در قم موجب شده است که این ظرفیت کمتر دیده شود.
وادیالسلام امروز تنها یک گورستان نیست؛ نماد بخشی از هویت تاریخی و مذهبی قم است و نیمهتمام ماندن طرح بهسازی طی دو دهه گذشته مشکلات زیادی برای بافت شهری به همراه داشته است.
اکنون با شکلگیری تفاهم میان اوقاف و شهرداری، امید تازهای برای آغاز دوباره پروژه ایجاد شده است و اگر این همکاری با جدیت ادامه پیدا کند، هم حرمت شرعی و جایگاه معنوی آرامستان حفظ و هم نیازهای شهری و فرهنگی پاسخ داده میشود؛ مسیری که در نهایت میتواند این محدوده را به یک محور فرهنگی-اجتماعی برجسته در قم تبدیل کند.
نظر شما