به گزارش خبرگزاری ایمنا از فارس، آرامستان دارالسلام شیراز از کهنترین آرامستانهای ایران بهشمار میرود که بر اساس برخی روایتها، قدمتی بیش از ۱۲۰۰ سال دارد، وسعت این گورستان تاریخی حدود ۱۰ هکتار بوده و در گذشته، بالغ بر ۱۰ هزار سنگقبر در آن شناسایی شده است، دفن اموات در دارالسلام تا سال ۱۳۵۷ ادامه داشته و شماری از نامآوران عرصه علم، ادب و اندیشه شیراز در این مکان به خاک سپرده شدهاند، همچنین، آثار و قبور متعلق به دورههای مختلف اسلامی در این گورستان کشف شده که بر اهمیت تاریخی و فرهنگی آن میافزاید.
بر اساس نظر بسیاری از پژوهشگران، گورستان دارالسلام شیراز پیش از ورود اسلام به ایران نیز وجود داشته و قدمتی فراتر از دوره اسلامی دارد، این آرامستان از نظر موقعیت جغرافیایی، در قلب شهر شیراز و در میانه بلوار سیبویه در محله تاریخی دروازه شاه داعیالله واقع شده است.
دارالسلام یکی از کهنترین گورستانهای جهان بهشمار میرود و هزاران کتیبه، سنگقبر و نقشبرجسته تاریخی از سده ششم هجری تا دوران معاصر در آن به چشم میخورد؛ آثاری که گواهی بر غنای فرهنگی و تاریخی این مکان هستند.
با وجود ارزش والای تاریخی، این آرامستان در حال حاضر فاقد کاربری خدماتی بوده و تنها به عنوان میراثی فرهنگی و تاریخی شناخته میشود؛ میراثی که نیازمند توجه و حفاظت جدی است.
آرامستان تاریخی دارالسلام شیراز، طی سالهای اخیر بارها طعم تلخ تخریب و تعرض را چشیده است، از سرقت و تخریب کتیبه سقاخانه در مهر ۱۳۹۸ و آتشسوزی در اردیبهشت ۱۴۰۲ گرفته تا تخریب گورهای تاریخی در اسفند ۱۴۰۰، اخبار ناگوار مربوط به این میراث ارزشمند، هرازگاهی فضای رسانهای را فراگرفته است اما پس از هر خبر، سکوت بر دارالسلام حاکم شده تا اینکه در دوم شهریور سال جاری، خبر تعرض مجدد و آتشسوزی سنگقبرها، بار دیگر نام این آرامستان هزارساله را بر سر زبانها انداخت و نشان داد که این میراث گرانبها همچنان در معرض خطر جدی قرار دارد.
شهرداری نقش مستقلی در ساماندهی گورستان تاریخی دارالسلام ندارد
خبرنگار ایمنا برای پیگیری این موضوع به سراغ رضا جاویدی، رئیس سازمان آرامستانهای شهرداری شیراز رفت، جاویدی ضمن تکذیب موضوع مطرحشده تأکید کرد: بر اساس بخشنامه داخلی شهرداری شیراز، پاسخگویی به رسانهها و پیگیری موضوعات از طریق سخنگوی رسمی شهرداری انجام میشود و در صورت هماهنگی با سخنگوی شهرداری، بنده نیز آمادگی دارم در قالب مصاحبه رسمی، توضیحات لازم را ارائه دهم.
علی دیانتی، سخنگوی شهرداری شیراز نیز در پاسخ به پرسش خبرنگار درباره وضعیت ساماندهی گورستان تاریخی دارالسلام اظهار داشت: این حوزه تحت مسئولیت معاونت گردشگری استانداری فارس است، کارگروهی تخصصی با محوریت معاونت گردشگری تشکیل شده که یکی از اعضای آن شهرداری شیراز است و شهرداری بهتنهایی نقشی مستقل در این زمینه ندارد.
دیانتی ادامه داد: پیشنهاد میکنم برای دریافت اطلاعات دقیقتر، مصاحبهای با معاون گردشگری استانداری انجام شود، هرچند شهرداری در این فرایند بیارتباط نیست، اما نقش آن در چارچوب فعالیتهای کارگروه مشترک با میراث فرهنگی و ادارهکل اوقاف تعریف شده است.
وی در پایان تصریح کرد: با توجه به حضور نهادهای مختلف از جمله سازمان اوقاف، سازمان میراث فرهنگی و شهرداری در این کارگروه، تصمیمگیری و اجرای اقدامات مربوط به گورستان دارالسلام نیازمند هماهنگی میان این دستگاههاست و بهصورت انفرادی قابل پیگیری نیست.
تلاش برای نجات قبرستان هزارساله
در ادامه این پیگیری مهدی پارسایی، معاون گردشگری و امور زیارت استانداری فارس در گفتوگو با خبرنگار ایمنا در فارس درباره بررسی وضعیت گورستان تاریخی دارالسلام شیراز با اشاره به اهمیت این آرامستان کهن، اظهار کرد: گورستان دارالسلام یکی از منظرهای زیارتی و تاریخی شهر شیراز است که بیش از پنجاه سال است تدفین رسمی در آن انجام نمیشود و اکنون صرفاً جنبه میراثی دارد.
وی با بیان اینکه سه نهاد شامل ادارهکل اوقاف، سازمان میراث فرهنگی و شهرداری شیراز در مدیریت این مجموعه نقش دارند، افزود: حدود ۱۰ سال پیش، با پیگیریهای فعالان میراث فرهنگی و حمایت مرحوم آیتالله ایمانی امام جمعه وقت شیراز، توافقی میان این سه نهاد حاصل شد که بر اساس آن، شهرداری به عنوان مجری و بهرهبردار، اوقاف به عنوان واگذارکننده و میراث فرهنگی به عنوان ناظر در ساماندهی گورستان مشارکت کنند.
معاون گردشگری و امور زیارت استانداری فارس با اشاره به برخی مداخلات اولیه در فضای گورستان که موجب اعتراض گسترده فعالان فرهنگی و مردم شد، گفت: در ورودی دارالسلام، حدود هزار متر مربع از قبور بهصورت غیراصولی دستهبندی شد که نظم طبیعی و تاریخی مجموعه را برهم زد. این اقدام با واکنش عمومی روبهرو و متوقف شد.
وی ادامه داد: در مراحل بعدی، شهرداری با انتخاب مشاور جدید، طرحی برای ساماندهی ارائه داد که بخشهایی از آن اجرا شد و حدود یک هکتار از فضای گورستان به وضعیت بهتری رسید، با این حال، ایراداتی در طرح وجود داشت که پس از ورود بنده به استانداری، دستور توقف پروژه صادر شد تا مطالعات دقیقتری توسط مشاوران متخصص انجام شود.
معاون گردشگری استانداری فارس افزود: مقرر شد معاونت معماری و شهرسازی شهرداری شیراز با دعوت از مشاوران خبره و دارای سابقه مداخله در گورستانهای تاریخی کشور، دیدگاههای تخصصی را جمعآوری کرده و بر اساس آن، سندی برای نحوه مداخله در دارالسلام تهیه شود، این سند، مبنای طراحی نهایی و اجرای پروژه خواهد بود.
پارسایی همچنین از آغاز فرآیند مرمت بنای تاریخی چارتاقی مرحوم مشیرالملک خبر داد و گفت: انتخاب پیمانکار در حال انجام است و عملیات مرمت این اثر ارزشمند طی دو ماه آینده آغاز خواهد شد.
وی درباره وضعیت ایمنی گورستان نیز توضیح داد: دارالسلام دارای نگهبان، سیستم حراست فیزیکی و پایش تصویری با دوربینهای متعدد است. آتشسوزیهای محدود ناشی از علفهای خشک و برگهای درختان اکالیپتوس در سالهای گذشته گزارش شده که آخرین مورد آن مربوط به اردیبهشت سال گذشته بوده است، شبکه آبرسانی در مجموعه اجرا شده و شیرهای آب برای مقابله با حوادث احتمالی در دسترس هستند.
پارسایی در پایان با اشاره به طرح توسعه ضلع جنوبی گورستان گفت: خیابان حدفاصل دارالسلام و گورستان مهرعلی کوچک، طبق مصوبه شورای شهر، حذف خواهد شد و در این محدوده، قطعهای با عنوان مزار مشاهیر فارس احداث میشود، طراحی سردر ورودی این بخش نیز انجام شده و با ارتفاع حدود ۴.۵ تا ۵ متر، خارج از حریم آثار ثبتی قرار دارد و مشکلی از نظر ضوابط میراثی ندارد.
به گزارش ایمنا، به گفته آیتالله سید علیاصغر دستغیب رئیس حوزه علمیه رضویه و رئیس جامعه روحانیت شیراز، زیارت اهل قبور راز و رمزهایی را برای ما یادآور و موجبات آرامش خاطر و اطمینان قلبی میشود که در دین مبین اسلام به اهمیت زیارت اهل قبور تأکیدات فراوان شده است، پس خدمترسانی به آرامستانها از جمله آرامستانهای دارالسلام با توجه به شخصیتهای ارزشمند و چهرههای برجسته مدفون در آن (با ویژگیهای منحصربهفرد آن) از اهمیت فوقالعادهای برخوردار است.
با وجود پیشینه ارزشمند گورستان تاریخی دارالسلام، این مجموعه سالها در سایه بیتوجهی قرار گرفته است؛ بهگونهای که بخش قابلتوجهی از شهروندان شیراز از اهمیت فرهنگی و تاریخی آن بیاطلاعاند. حتی برای آن دسته از علاقهمندانی که شناختی از این مکان دارند و قصد بازدید دارند، زیرساختها و شرایط فعلی چندان مساعد نیست.
نظر شما