همچنین بخوانید؛ راهکار مقابله با مکانیسم ماشه چیست؟
همچنین بشنوید؛ فرانسه، آلمان و انگلیس عملۀ صهیونیستها شدهاند
مکانیسم ماشه چیست و ایران چگونه میتواند با آن مقابله کند؟
«مکانیسم ماشه» یکی از بحثبرانگیزترین مفاد توافق هستهای برجام است که این روزها دوباره بر سر زبانها افتاده است. بر اساس این سازوکار، در صورت ادعای نقض تعهدات از سوی ایران، طرفهای غربی میتوانند تحریمهای سازمان ملل را بدون نیاز به رأیگیری مجدد بازگردانند. همین موضوع باعث شده است بسیاری از کارشناسان آن را یکی از پرمخاطرهترین ابزارهای فشار سیاسی و اقتصادی علیه کشورمان بدانند.
راهکار مقابله با مکانیسم ماشه چیست؟
کارشناسان سه مسیر اصلی را برای بیاثر کردن این ابزار فشار پیشنهاد میدهند:
- دیپلماسی هوشمند و چندجانبهگرایی ایران باید به جای انفعال، از ظرفیت گفتوگو با کشورهای غیرعربی و حتی بازیگران میانهرو غربی استفاده کند. تمرکز بر دیپلماسی فعال میتواند مانع از اجماع کامل علیه کشور شود.
- تقویت اقتصاد مقاومتی و کاهش وابستگی به تحریمها تجربه سالهای اخیر نشان داده است هرچه وابستگی اقتصاد به دلار و مبادلات خارجی کمتر باشد، اثرگذاری تحریمها کاهش مییابد. سرمایهگذاری در تولید داخلی، توسعه صادرات غیرنفتی و همکاریهای منطقهای میتواند سپری مؤثر در برابر مکانیسم ماشه باشد.
- بازدارندگی سیاسی و حقوقی استفاده از ظرفیتهای حقوق بینالملل و همچنین ابزارهای سیاسی در مجامع جهانی، میتواند هزینه اعمال این مکانیسم را برای مخالفان ایران افزایش دهد.
چرا مکانیسم ماشه اینقدر مهم است؟
تحلیلگران معتقدند مکانیسم ماشه صرفاً یک تهدید اقتصادی نیست، بلکه بیشتر بهعنوان یک اهرم روانی و سیاسی علیه ایران طراحی شده است. در واقع حتی طرح نام آن نیز میتواند باعث التهاب در بازارها و نگرانی افکار عمومی شود. به همین دلیل، مقابله با این سازوکار فقط در گرو اقتصاد یا سیاست خارجی نیست، بلکه نیاز به یک رویکرد جامع دارد؛ رویکردی که همزمان به اعتماد عمومی، انسجام داخلی و هوشیاری سیاسی توجه کند.
مکانیسم ماشه به زبان ساده یعنی چه؟
«مکانیسم ماشه» یا Snapback Mechanism در برجام مثل یک دکمه اضطراری طراحی شده بود. اگر یکی از کشورهای طرف توافق هستهای (مثلاً آمریکا یا اروپا) ادعا کند ایران تعهداتش را رعایت نکرده، میتواند این دکمه را فشار دهد. نتیجه؟ بدون هیچ رأیگیری جدیدی در شورای امنیت، همه تحریمهای سازمان ملل که قبل از برجام علیه ایران بود، دوباره و به طور خودکار بازمیگردد. یعنی درست مثل ماشه تفنگ که با یک فشار کوچک، گلوله شلیک میشود، این مکانیسم هم با یک ادعای سیاسی ساده، کل تحریمها را فعال میکند.
چه تحریمهایی با مکانیسم ماشه برمیگردد؟
بر اساس متن برجام و قطعنامههای شورای امنیت، در صورت فعال شدن مکانیسم ماشه، این تحریمها بهصورت خودکار باز میگردد:
- تحریمهای تسلیحاتی ممنوعیت فروش و خرید هرگونه سلاح متعارف و تجهیزات نظامی به ایران.
- تحریمهای موشکی محدودیت در زمینه فعالیتهای موشکی و هرگونه همکاری در این حوزه.
- تحریمهای مالی و بانکی انسداد داراییها و محدودیت شدید دسترسی ایران به سیستم بانکی جهانی و نقل و انتقالات ارزی.
- تحریمهای اقتصادی و تجاری ممنوعیت خرید و فروش برخی کالاها، کاهش شدید صادرات نفت و محدودیت در واردات تجهیزات حساس.
- تحریم اشخاص و نهادها بازگشت لیست سیاه علیه افراد، شرکتها و سازمانهای ایرانی که در فهرست تحریم سازمان ملل قرار داشتند.
نظر شما