به گزارش خبرگزاری ایمنا از گلستان، احداث سد چایلی در شهرستان مراوهتپه یکی از پروژههای مهم زیربنایی گلستان است که مطالعات آن از سال ۱۳۸۸ آغاز شد و طی سالهای گذشته با چالشها و توقفهای متعدد روبهرو بوده است.
اصلیترین دلایل تأخیر در اجرای این سد، نگرانیهای مربوط به خسارت مخزن، ضرورت جابهجایی روستاها و پیچیدگیهای تأمین اعتبارات و هماهنگی بین دستگاههای ملی و استانی بوده است اما از سویی با توجه به تغییرات اقلیمی و خطر سیلابهای فصلی رودخانه اترک، تأمین آب شرب، کشاورزی و صنعت منطقه و همچنین توسعه پایدار شمال گلستان، اهمیت این پروژه بیش از پیش کرد.
به باور کارشناسان، سد چایلی نه تنها یک پروژه تأمین منابع آب است، بلکه نقش استراتژیک در کاهش خسارتهای جانی و مالی ناشی از سیلابهای مخرب دارد و میتواند بهعنوان محرکی برای توسعه منطقه و ایجاد زیرساختهای پایدار اقتصادی و اجتماعی عمل کند، با این حال، مخزن سد محدوده شش روستا را دربر میگیرد و نیاز به جابهجایی اهالی، اجرای صحیح زیرساختها و تأمین حمایتهای مالی برای ساخت مسکن از مهمترین چالشهای پیش روی مسئولان و مردم منطقه است.
این پروژه، نمونهای از تعامل میان سیاستهای ملی، برنامهریزی محلی و نیازهای واقعی مردم است که نشان میدهد توسعه پایدار در مناطق روستایی تنها با مشارکت فعال ساکنان و حمایت دولت امکانپذیر است.
هدف اصلی جابهجایی روستاییان حفظ استانداردهاست
از نگاه علیرضا ساداتیفر، مجری وزارت نیرو، هدف اصلی این جابهجایی حفظ سبک زندگی روستاییان در شرایطی استانداردتر است، بهگونهای که کشاورزی و دامداری همچنان ادامه داشته باشد و تنها محل زندگی تغییر کند.
ساداتیفر با بیان اینکه مطالعات اولیه این سد از سال ۱۳۸۸ آغاز شد، میافزاید: به دلایل مختلف بهویژه موضوع خسارت مخزن و لزوم جابهجایی روستاها، چندین بار بازنگری شد، اکنون پس از سالها، مطالعات تکمیل و طرح وارد فاز اجرایی شده است.
به گفته وی، این سد علاوه بر تأمین آب شرب، کشاورزی و صنعت، نقش مهمی در کنترل سیلابهای مخرب اترک و توسعه پایدار شمال گلستان دارد، به همین دلیل، در دو سال گذشته شرکت توسعه منابع آب و نیروی ایران بهعنوان دستگاه ملی متولی اجرای آن شد.
مجری طرح وزارت نیرو با اشاره به اینکه مخزن سد شش روستا را دربرمیگیرد، میگوید: براساس مطالعات، سه سایت جایگزین برای این روستاها تعیین شده است، دو روستای سوزش و خوجهگُندی با حدود ۳۰۰ خانوار در سایت یک جانمایی شدهاند، عملیات آمادهسازی شهرکها شامل خیابانکشی، بلوکبندی و تحویل پلاک آماده ساخت به مردم توسط بنیاد مسکن آغاز شده است.
او درباره ساخت واحدهای مسکونی اینگونه توضیح میدهد: خانهها توسط خود مردم احداث خواهد شد اما تمام زیرساختها و امکانات مورد نیاز توسط بنیاد مسکن و دستگاههای ذیربط آماده میشود، هدف این است که اهالی با همان شرایط قبلی اما با استانداردهای بهتر در سایتهای جدید اسکان داده شوند و شغل کشاورزی و دامداری خود را ادامه دهند.
چالشهای اقتصادی و اجتماعی
با وجود آغاز عملیات اجرایی، مهمترین دغدغه مردم همچنان تأمین هزینههای ساخت مسکن است، از منظر اجتماعی اجرای طرح باید با نظر مستقیم مردم همراه باشد و شاید به همین خاطر است که فرماندار تأکید میکند اهالی روستا، ضلع اصلی این پروژه هستند و نباید تصمیمگیریها بدون نظر آنان انجام شود.
حضرتقلی حاجیلی دوجی، فرماندار مراوهتپه در این رابطه میگوید: بسیاری از خانوادهها توان مالی لازم را ندارند و در صورت نبود حمایتهای دولتی، این پروژه به سرانجام مطلوب نمیرسد.
به گفته او، واگذاری زمینها همچون گذشته و حفظ همسایگیها گام مثبتی است، اما بدون حمایت مالی و تسهیلات، روستاییان قادر به ساخت خانه نخواهند بود.
دوجی ادامه میدهد: مردم ضلع اصلی این پروژه هستند و باید نظر آنان در ساخت خانهها یا واگذاری به بنیاد مسکن لحاظ شود، هدف ما این است که فشاری بر خانوادهها وارد نشود، چرا که این افراد سالها بهدلیل محدودیتها از امکانات محروم هستند.
به باور کارشناسان، سد چایلی نه تنها یک پروژه تأمین منابع آب است، بلکه نقش استراتژیک در کاهش خسارتهای جانی و مالی ناشی از سیلابهای مخرب دارد و میتواند بهعنوان محرکی برای توسعه منطقه و ایجاد زیرساختهای پایدار اقتصادی و اجتماعی عمل کند
وی ادامه میدهد: برای خانوادههای تحت پوشش کمیته امداد و بهزیستی کمکهای بلاعوض در نظر گرفته میشود، اما در مجموع باید با همافزایی و حمایت بیشتر، شرایط ساخت خانههای استاندارد برای همه روستاییان فراهم شود.
حاجیلیدوجی با بیان اینکه این طرح قرار است در سه سایت اجرا شود، افزود: در مجموع حدود ۸۰۰ خانوار را در بر گیرد.
ورود بنیاد مسکن و حمایتهای ملی
داوود خسروی، مدیرکل بنیاد مسکن گلستان این طرح را پایان ۲۰ سال بلاتکلیفی روستاییان میداند و میگوید: اهالی این روستاها در این مدت اجازه هیچگونه ساختوساز نداشتند و حتی از خدمات و تسهیلات محروم بودند.
وی میافزاید: بر اساس برنامهریزی جدید، ۴۰۰ هکتار زمین برای مسکن و کاربریهای عمومی در نظر گرفته شده است و دوهزار مترمربع نیز به مسجد، مدرسه، فضاهای سبز و ادارات خدماتی اختصاص پیدا خواهد کرد.
مدیرکل بنیاد مسکن گلستان ادامه میدهد: با آغاز اجرای طرح جابهجایی، این مشکل دیرینه برطرف میشود و مردم میتوانند پس از دو دهه محرومیت، زندگی در واحدهای ایمن و استاندارد را تجربه کنند.
وی اضافه میکند: برای این طرح حدود ۴۰۰ هکتار زمین پیشبینی شده که بخشی از آن به ساخت مسکن و بخشی دیگر به کاربریهای عمومی اختصاص پیدا کرده است.
به گزارش ایمنا، اجرای طرح جابهجایی شش روستای کاسه سد چایلی میتواند پایانی بر سالها محرومیت و محدودیت باشد و فرصت جدیدی برای توسعه پایدار منطقه فراهم آورد اما این طرح در عین حال چالشهای جدی نیز دارد، تأمین مالی ساخت خانهها، حفظ پیوندهای اجتماعی و تضمین کیفیت زیرساختها.
اگرچه بنیاد مسکن و وزارت نیرو آغازگر این حرکت هستند، اما موفقیت نهایی آن وابسته به حمایت همهجانبه دولت، همافزایی دستگاهها و مهمتر از همه مشارکت واقعی مردم است، سد چایلی شاید تأمینکننده آب و مانع سیلاب باشد، اما تنها در صورتی به «نماد توسعه پایدار» تبدیل خواهد شد که دغدغههای روستاییان در مسیر جابهجایی بهدرستی پاسخ داده شود.
نظر شما