به گزارش سرویس ترجمه خبرگزاری ایمنا، بانک جهانی هر سال کشورها را بر اساس درآمد ناخالص ملی سرانه (GNI) به چهار دسته درآمدی کلی «پایین»، «متوسط رو به پایین»، «متوسط رو به بالا» و «بالا» طبقهبندی میکند تا وضعیت اقتصادی و سطح توسعه آنها را نشان دهد. این طبقهبندی برای سال مالی ۲۰۲۵-۲۰۲۶ بر اساس آخرین آمارهای GNI سرانه کشورهای جهان بهروزرسانی شده است. معیار محاسبه GNI به دلار آمریکا و با استفاده از روش اطلس است که متوسط نرخ ارز را طی سه سال گذشته در نظر میگیرد و نوسانات ارزی را کاهش میدهد.
طبقهبندی درآمدی بانک جهانی علاوهبر ایفای نقش بهعنوان شاخصی برای سنجش سطح توسعه و رفاه کشورهاست، نقش کلیدی در تعیین واجد شرایط بودن کشورها برای دریافت کمکهای توسعهای و تسهیلات مالی ترجیحی، کمک به سیاستگذاران در تنظیم راهبردهای توسعه و اقتصادی و مطالعات پژوهشی و تحلیلهای بینالمللی ایفا میکند.
درآمد ناخالص ملی سرانه از تقسیم کل درآمد ناخالص ملی یک کشور به جمعیت آن محاسبه میشود و شامل درآمدهای کسب شده خارج از کشور نیز هست. روش اطلس برای کاهش تأثیر نوسانات نرخ ارز، از میانگین متحرک سهساله نرخ ارز استفاده میکند که با شاخص تورم تعدیل شده است.
طبقهبندی درآمدی جهانی کشورها بر اساس جدیدترین گزارش بانک جهانی هر سال یکم جولای بهروزرسانی میشود. دادههای این گزارش مربوط به سال مالی ۲۰۲۶ است که شامل ۲۲۳ اقتصاد گزارشدهنده از جمله قلمروهای کوچک میشود. این طبقهبندی بهصورت اسمی است و بر اساس نرخ ارز رسمی بیان میشود و بهطور مستقیم اثر تعدیل قدرت خرید (PPP) را در نظر نمیگیرد.
بانک جهانی پیشبینی کرده است که رشد اقتصاد جهانی در سالهای ۲۰۲۵ و ۲۰۲۶ حدود ۲.۷ درصد باقی بماند و اقتصادهای در حال توسعه بهطور متوسط ۴ درصد رشد خواهند داشت.
در سال جاری ۹۳ کشور و قلمرو در گروه درآمد بالا جای گرفتهاند که حدود ۴۰ درصد کل اقتصادهای جهان را تشکیل میدهد. از این تعداد ۸۷ کشور مستقل هستند و مابقی قلمروهای کوچکتر بهشمار میروند. برای قرار گرفتن در گروه درآمدی بالا، درآمد سرانه باید بیش از ۱۳ هزار و ۹۳۶ دلار باشد. این رقم نسبت به سالهای گذشته با توجه به تورم هر سال افزایش پیدا کرده است. برای روند بلندمدت در سال ۱۹۸۷ تنها ۲۵ درصد اقتصادها به این سطح درآمدی رسیده بودند، ولی امروز این رقم به ۴۰ درصد افزایش داشته که نشاندهنده پیشرفت و گسترش کشورهای برخوردار است.
از نظر جغرافیایی، اروپا بهعنوان مرکز ثروت جهان شناخته میشود و بیش از دوسوم کشورهای این قاره در گروه درآمد بالا قرار دارند. پس از اروپا، منطقه شرق آسیا و اقیانوسیه بهدلیل حضور کشورهایی همچون ژاپن، کرهجنوبی، سنگاپور و چند قلمرو اقیانوسیه در این رده، سهم قابلتوجهی از اقتصاد ثروتمند جهان را در اختیار دارد و کاستاریکا بهتازگی وارد گروه کشورهای با درآمد بالا شده است.
در گروه کشورهای با درآمد متوسط که شامل دو زیرمجموعه درآمد متوسط رو به بالا (۵۵ کشور) و متوسط رو به پایین (۵۰ کشور) است. این گروه تنوع زیادی دارد و شامل کشورهایی با درآمد سرانه بین حدود ۱۱۰۰ تا ۱۳ هزار و ۹۰۰ دلار میشود. ایران، هند، چین، برزیل و ترکیه از کشورهایی هستند که در این دسته جای دارند و نمایانگر بخش عمده جمعیت و ظرفیتهای تولید جهان هستند. بهطور پویا، بعضی کشورها با افزایش درآمد ناخالص ملی خود از گروه متوسط رو به پایین به متوسط رو به بالا ارتقا پیدا کردهاند. بهعنوان مثال کابو ورد و ساموآ به تازگی توانستند از رده رو به پایین به رو به بالا برسند، اما نامیبیا بهدلیل کاهش رشد درآمدهای معدنی به گروه درآمد رو به پایین بازگشته است.
در مقابل تنها ۲۵ کشور هنوز در گروه درآمد پایین قرار دارند که در جنوب صحرای بزرگ آفریقا و مناطق آسیبپذیر یا تحتتأثیر بحران و درگیری هستند. در این کشورها درآمد سرانه کمتر از ۱۱۳۵ دلار است که این امر محدودیتهای قابلتوجهی در ظرفیت مالی و جذب سرمایه خصوصی ایجاد میکند. با وجود اینکه سهم این کشورها از اقتصاد جهانی از حدود ۳۰ درصد در سال ۱۹۸۷ به ۱۲ درصد امروز کاهش پیدا کرده، تعداد مطلق آنها در سالهای اخیر بهطور تقریبی ثابت مانده که نشاندهنده پیچیدگی پایان راه کاهش فقر در این مناطق است.
این طبقهبندی جامع، دقیق و جدید بانک جهانی که بر اساس اساس آخرین آمار و تحلیلهای آن بهدست آمده است، تصویری روشن از وضعیت پراکندگی ثروت و تراکم درآمد در جهان ارائه میدهد. روندها حاکی از پیشرفت گسترده رفاه در طول چهار دهه گذشته هستند، هر چند که چالشهای مهمی هنوز در کشورهای کمدرآمد باقی مانده که نیازمند توجه و همکاری بینالمللی گستردهتر است.
این گزارش برای تحلیلگران، سیاستگذاران و فعالان اقتصادی ابزار ارزشمندی است تا بهتر بتوانند برنامهریزیهای توسعهای را متناسب با واقعیتهای جدید جهانی تنظیم کنند و با تشریح وضعیت اقتصادی کشورها در سال مالی ۲۰۲۵-۲۰۲۶ میتواند به تصمیمگیرندگان، پژوهشگران و نهادهای بینالمللی در برنامهریزیهای توسعهای کمک کند.
نظر شما