در این راهنما به شما آموزش میدهیم چگونه برد معیوب را شناسایی و تعمیر کنید، چه ابزارهایی لازم دارید و چگونه وارد بازار کار تعمیرکار درایو و اینورتر شوید.
اینورتر و درایو چه تفاوتی دارند؟
- بسیاری افراد اینورتر و درایو را بهجای هم استفاده میکنند؛ اما این دو تفاوتهایی دارند:
اینورتر فقط برق مستقیم (DC) را به برق متناوب (AC) تبدیل میکند. - درایو (Drive) علاوه بر این تبدیل، ولتاژ و فرکانس را کنترل میکند تا موتور با سرعت مشخصی بچرخد.
- در صنعت، اصطلاح «درایو» معمولاً به VFD یا Variable Frequency Drive اطلاق میشود که در واقع یک سیستم اینورتر پیشرفته است.
چرا برد اینورتر خراب میشود؟
در فرآیند تعمیرات درایو و اینورتر، اولین قدم شناخت دلایل خرابی است. از جمله:
نوسان برق و شوک الکتریکی
- ورود گردوغبار یا رطوبت به داخل تابلو برق
- استفاده مداوم در بار بیش از حد
- فرسودگی خازنها، IGBTها یا ماسفتها
- خطای اپراتوری یا نصب اشتباه
آموزش تعمیرات درایو و اینورتر؛ مرحله به مرحله
1. بررسی چشمی و تست اولیه
با نور مناسب و ذرهبین برد را بررسی کنید:
- تغییر رنگ، شکستگی، یا بادکردگی خازنها
- سوختن مسیرهای مسی یا فیوزها
- ذوب شدن ترانزیستورها یا آیسیها
2. اندازهگیری ولتاژها
با مولتیمتر دیجیتال، ولتاژ ورودی، خروجی، و بخش تغذیه را بررسی کنید. اگر ولتاژ تأمین نمیشود، ممکن است فیوز یا بخش تغذیه سوخته باشد.
3. بررسی آیسی PWM و IGBT
در این مرحله باید عملکرد سیگنال PWM، درایور گیت، و آیسی کنترل را بررسی کنید. در بردهای اینورتر صنعتی مثل دلتا، زیمنس، یا الجی، آیسی کنترل نقش حیاتی در راهاندازی موتور دارد.
4. تست عملکرد خازنها و مقاومتها
استفاده از مولتیمتر پیشرفته یا تستر ESR برای بررسی وضعیت خازنها و مقاومتهای مشکوک الزامی است.
ابزارهای مورد نیاز برای تعمیر درایو و اینورتر
- مولتیمتر دیجیتال با امکان تست دیود و فرکانس
- هیتر و هویه حرفهای با قابلیت کنترل دما
- منبع تغذیه متغیر DC
- تینر مخصوص برد و فرچه
- لوپ و ذرهبین
- لاجیک پروب یا اسیلوسکوپ برای تحلیل سیگنال

انواع خطاهای رایج در درایو و اینورتر
| نوع خطا | علت احتمالی | توضیحات | |||
| Over Voltage (ولتاژ بیشازحد) | افزایش ولتاژ برق ورودی از مقدار مجاز یا عملکرد نادرست مدار ترمز | این خطا زمانی رخ میدهد که ولتاژ ورودی از مقدار تعیینشده در دفترچه راهنما بالاتر میرود یا انرژی برگشتی از موتور (مثلاً هنگام کاهش سرعت ناگهانی) بهدرستی تخلیه نمیشود. راهحل: بررسی ولتاژ برق شهر، صحت عملکرد مدار ترمز دینامیکی (درایوهای با ترمز داخلی)، بررسی وضعیت خازنهای DC Link و در صورت نیاز استفاده از مقاومت ترمز خارجی. |
|||
| Under Voltage (ولتاژ پایین یا افت ولتاژ) |
|
افت شدید ولتاژ یا عمر بالای خازنها باعث میشود مدار DC Link نتواند ولتاژ پایداری تولید کند. همچنین ممکن است رگولاتور ولتاژ در برد تغذیه آسیب دیده باشد. راهحل: بررسی خازنها با ESR متر، تعویض خازنهای بادکرده یا فرسوده، اطمینان از تغذیهی صحیح (مثلاً در ورودی سهفاز یا تکفاز) و اصلاح نوسانات برق شهری در صورت نیاز با استابلایزر یا UPS صنعتی. |
|||
| Over Current (جریان بیشازحد) |
|
اگر موتور بیش از توان اسمی بارگذاری شود یا سیمکشی خروجی به موتور اتصال کوتاه شده باشد، درایو با قطع خروجی از مدار حفاظت میکند. راهحل: بررسی مقاومت سیمپیچ موتور، اتصال دقیق ترمینالها، تست ماسفتها با مولتیمتر، و اطمینان از اینکه جریان مصرفی موتور با ظرفیت نامی درایو مطابقت دارد. |
|||
| Drive Not Starting (عدم شروع به کار درایو) |
|
گاهی اوقات درایو روشن میشود اما استارت نمیزند، یا حتی هیچ چراغی روشن نمیشود. معمولاً در این حالت یا تغذیه داخلی قطع است (مثلاً ۵ ولت یا ۱۵ ولت تولید نمیشود) یا آیسی کنترل مانند DSP یا میکروکنترلر از کار افتاده است. راهحل: اندازهگیری ولتاژهای رگولاتوری روی برد (۵V، 12V، 15V)، بررسی گرم شدن بیشازحد قطعات، تعویض آیسیهای معیوب، و در صورت لزوم تعویض برد تغذیه یا بازسازی آن. |
چگونه درایو جدید بسازیم؟ (ویژه تعمیرکاران حرفهای)
یکی از سؤالات پرتکرار: آیا میتوان بهجای خرید درایو جدید، آن را ساخت؟
پاسخ: بله، اما نیاز به دانش عمیق الکترونیک و طراحی مدار دارد.
ساخت یک درایو ساده سهفاز شامل موارد زیر است:
- تبدیل AC به DC با پل دیود
- فیلتر خازنی بزرگ برای تثبیت جریان
- مدار تولید PWM با آیسی مانند TL494 یا میکروکنترلر
- استفاده از ماسفت یا IGBT برای کلیدزنی خروجی
- درایور گیت مانند IR2110 برای راهاندازی ترانزیستورها
نکته: اگر قصد ساخت دارید، توصیه میشود از کیتهای آماده آموزشی شروع کنید.

جمعبندی
فرقی نمیکند تازهکار باشید یا تعمیرکار با تجربه، آموزش تعمیرات درایو و اینورتر یک مهارت استراتژیک برای آینده شغلی شماست. با یادگیری قدمبهقدم و تمرین مداوم، میتوانید به یک متخصص پرتقاضا در بازار تبدیل شوید. فراموش نکنید که حتی ساخت درایو جدید هم با تلاش و دانش تخصصی، ممکن خواهد شد.
منبع:
https://rmp-co.com/blog/تعمیرات/P1052-تعمیرات-برد-الکترونیکی.html



نظر شما