به گزارش خبرگزاری ایمنا، در بحبوحه تحولات شگرف در نظام بینالملل و عبور جهان از دوران تکقطبی به سوی نظم چندقطبی، جمهوری اسلامی ایران با درک دقیق این تغییرات، راهبرد تعامل بیشتر با همسایگان و کشورهای همسو و استفاده از ظرفیت قدرتهای نوظهور را بهعنوان یکی از محورهای سیاست خارجی خود در پیش گرفته است. این رویکرد نوین که همزمان با گسترش اتحادیهها و نهادهای اقتصادی و سیاسی مستقل همچون بریکس، شانگهای و اکو شکل گرفته، فرصتهای بیسابقهای را برای ایران فراهم آورده تا جایگاهی اثرگذار در ساختار نوین جهانی داشته باشد.
حضور پررنگ مقامات ایرانی در نشستهای بینالمللی، از جمله سخنرانیهای وزیر امور خارجه کشورمان در اجلاسهای بریکس و شانگهای، نشانگر عزم راسخ تهران برای تعامل گستردهتر با قدرتهای نوظهور اقتصادی جهان است، در حالی که غرب و بهویژه آمریکا با نگرانیهای جدی نسبت به این تحولات واکنش نشان میدهند، این تغییرات میتواند به بازتعریف روابط جهانی و کاهش سلطه اقتصادی و سیاسی غرب منجر شود.
این تحولات جهانی در حالی رخ میدهد که جهان به تدریج از ساختارهای تکقطبی و تکسردستهای فاصله میگیرد و نظم جدیدی بر پایه چندقطبی شکل میگیرد؛ نظمی که در آن قدرتها و اتحادیههای نوین اقتصادی و سیاسی همچون بریکس (BRICS)، سازمان همکاری شانگهای (SCO) و اکولوژیک (ECO) جایگاه ویژهای یافتهاند. ایران، بهعنوان یکی از اعضای فعال این نهادها، در حال بازتعریف نقش و جایگاه خود در معادلات جهانی است. این کشور با تاکید بر استقلال و سیاست خارجی متوازن، سعی دارد ضمن تقویت همکاریهای منطقهای و فرامنطقهای، از ظرفیتهای موجود در این مجموعهها بهرهبرداری کند تا ضمن کاهش وابستگی به غرب، زمینههای توسعه پایدار اقتصادی، سیاسی و امنیتی را فراهم آورد.
اما این تحولات، بی واکنش هم نبوده است، ایالات متحده آمریکا و متحدان غربیاش به وضوح نگران کاهش نفوذ خود در عرصه جهانی هستند و تلاش میکنند با تهدیدات و فشارهای اقتصادی، از گسترش این نظم چندقطبی جلوگیری کنند. با این حال، حضور پررنگ ایران در این ائتلافها و همراهی با قدرتهای نوظهور، نشاندهنده عزم جدی تهران برای مقابله با سلطه یکجانبه و ایجاد نظم عادلانهتر جهانی است.
در این مسیر، ایران نهتنها بهدنبال حفظ منافع ملی و امنیت خود است، بلکه قصد دارد بهعنوان بازیگری کلیدی در تنظیم روابط جهانی جدید ظاهر شود؛ نقشی که میتواند منجر به تعادل قدرت و کاهش تنشهای بینالمللی شود.
ایران در سیاست خارجی خود نگاهی ویژه به شرق دارد
در همین راستا حسن هانیزاده، کارشناس مسائل سیاسی در گفتوگو با خبرنگار ایمنا، با اشاره به اهمیت راهبرد «نگاه به شرق» و فعالیتهای دیپلماتیک هوشمندانه ایران در چارچوب اتحادیههای نوظهوری چون بریکس و شانگهای اظهار کرد: در جهانی که به سرعت از دوران تکقطبی عبور میکند و به سوی نظم چندقطبی پیش میرود، نهادهایی همچون بریکس، شانگهای و اکو فرصت بینظیری برای کاستن از سیطره بیچون و چرای آمریکا و سلطه دلار فراهم آوردهاند. این مجموعهها، بستر تضعیف هژمونی غرب و بازتعریف قدرتهای اقتصادی و سیاسی در عرصه جهانی هستند.
وی افزود: ایران بهعنوان عضوی فعال در سازمان همکاری شانگهای و گروه بریکس، با همسویی و تعامل سازنده با کشورهای مستقل در حوزه سیاسی و اقتصادی، میتواند نقشی کلیدی در شکلگیری و تحکیم نظم چندقطبی داشته باشد؛ نظم جدیدی که هژمونی گذشته را به چالش کشیده و جغرافیای قدرت را دگرگون میکند.
کارشناس مسائل سیاسی به حضور پررنگ و تأثیرگذار مقامات ایرانی در نشستهای بینالمللی این نهادها اشاره کرد و گفت: سخنرانیهای وزیر امور خارجه در اجلاسهای بریکس و شانگهای، جرقهای نو در روابط ایران با قدرتهای نوظهور اقتصادی جهان زده و دریچههای تازهای به سوی همکاریهای گستردهتر گشوده است.
وی با اشاره به واکنشهای شدید و عصبی غرب به این تغییرات نوظهور افزود: آمریکاییها و متحدان غربیشان از گسترش بریکس و کاهش نفوذ دلار به شدت نگران شدهاند؛ چنانکه دونالد ترامپ پیشتر تهدید کرده بود که تعرفههای اقتصادی و گمرکی سنگینی بر اعضای این گروه تحمیل خواهد کرد تا از این روند مهار شود.
در پایان، هانیزاده با یادآوری انتقاد اخیر رئیسجمهور برزیل از سیاستهای اقتصادی ترامپ خاطرنشان کرد: این موضعگیری نهتنها بازتابی جهانی داشت، بلکه نشان داد قطببندی جدید در ساختار مالی و تجاری جهان، توانسته است عرصه را بر سلطه دیرپای آمریکا تنگ کند و افق تازهای در روابط بینالملل ترسیم کند.
نظر شما