به گزارش سرویس ترجمه خبرگزاری ایمنا، در سال ۲۰۱۴، دیو هاکنز، دانشجوی آکادمی طراحی آیندهوون، دستگاهی برای بازیافت پلاستیک طراحی کرد و تمام نقشهها، آموزشها و ابزارهای لازم برای ساخت آن را به صورت رایگان و تحت مجوز متنباز منتشر کرد. هدف او ساده و در عین حال بزرگ بود: پایین آوردن موانع ساخت و راهاندازی دستگاههای بازیافت پلاستیک و قابل دسترس ساختن این فناوری برای هر کس در هر کجای دنیا.
پس از تنها چند ماه، سه نفر به طور مستقل ماشین بازیافت هاکنز را ساختند و پروژه «پلاستیک ارزشمند» متولد شد. از آن زمان تاکنون، با طراحی چهار نسل از این دستگاهها و توسعه جامعهای گسترده متشکل از بیش از دو هزار ابتکار بازیافت پلاستیک در ۵۶ کشور جهان، این پروژه به یک جنبش جهانی تبدیل شده است.
هرکسی میتواند ماشینها را خریداری کند یا در صورت مهارت لازم، با مواد معمولی موجود در بازار، خودش بسازد، تعمیر کند و بهبود دهد. علاوه بر ماشینها، آموزشها، طرحهای محصول و مدلهای تجاری موفق نیز به صورت آزاد در اختیار کاربران است. اعضای این جامعه نهتنها فناوری را توسعه میدهند، بلکه در سطح محلی به ساخت زیرساختها و ایجاد کسبوکارهای بازیافت کمک میکنند و آگاهی عمومی را افزایش میدهند.
بحران جهانی پلاستیک و اهمیت بازیافت محلی
بر اساس گزارش سازمان ملل، سالانه حدود ۴۶۰ میلیون تن پلاستیک تولید میشود که بخش عمده آن بهدلیل طراحی نامناسب، قابلیت بازیافت پایینی دارد. کمتر از ۹ درصد این مقدار بازیافت میشود که همین امر پیامدهای زیستمحیطی و سلامتی نگرانکنندهای دارد از جمله آلودگی میکروپلاستیکها که بهتازگی در مطالعات ایتالیا زنگ خطری برای باروری شناسایی شده است.
صنعت بازیافت نیز به دلیل هزینههای بالای انرژی و نیروی کار و مقرونبهصرفه بودن تولید پلاستیک نو با مشکل جدی روبهرو است. سرمایهگذاران اغلب بهدلیل سود پایین، تمایلی به سرمایهگذاری در این حوزه ندارند.
در این شرایط، پروژههایی مانند «پلاستیک ارزشمند» که به مردم امکان میدهند به صورت شخصی و محلی در این بحران دخالت کنند، اهمیت بسیار بالایی یافتهاند. جری دو ووس، عضو این پروژه، در این رابطه میگوید: «هدف ما صرفاً توسعه ماشینها نبود، بلکه ایجاد فرصت و انگیزه برای مردم بود تا احساس کنند خودشان میتوانند بخشی از راهحل باشند.»
در سراسر جهان، استارتاپها و ابتکارات محلی موفق به بهرهگیری از این فناوری شدهاند؛ از پروژه جمعآوری بطریهای PET در سنگاپور که پلاستیک پزشکی را به محصولات تبدیل میکند تا شرکت ایتالیایی «پلاستیز» که از ضایعات پلاستیکی برای تولید پانلهای معماری استفاده میکند.
حتی در شرایط سخت مانند جنگ اوکراین، گروه «زبالهصفر اوکراین» تلاش میکند فرهنگ تفکیک زباله را در جامعه جا بیندازد و با استفاده از فناوری «پلاستیک ارزشمند» میز و تجهیزات کافههای محلی را از پلاستیکهای بازیافتی تولید کند.
موفقیت این پروژهها عمدتاً بر پایه کار داوطلبانه و حمایتهای مالی گاهبهگاه استوار است و این موضوع یکی از نقاط ضعف آنها محسوب میشود. به گفته جری دو ووس، با وجود اینکه فناوری توسعهیافته و همچنان کاربردی است، مشکلات مالی مانند رکود در توسعه نسل بعدی دستگاهها، هنوز بر سر راه است.
برای تحقق بازیافت پلاستیک به مقیاس بزرگ، همکاری بلندمدت میان تمامی ذینفعان، از دولتها، صنعت و جامعه مدنی ضروری است. سیاستگذاریهای دولتی مانند پیمان بینالمللی پلاستیک که قرار است در اوت ۲۰۲۵ مطرح شود، میتواند عامل تحول بزرگی باشد اگر اهداف آن به سمت طراحی پلاستیکهای قابل بازیافت بیشتر و حمایت از ابتکارات محلی جهت توسعه چرخه بازیافت باشد.
نظر شما