به گزارش خبرگزاری ایمنا، چند هفتهای از پایان آن کارزار کوتاه اما پرشور میان جمهوری اسلامی ایران و رژیم صهیونیستی میگذرد؛ نبردی که هرچند تنها ۱۲ روز به طول انجامید، اما موجهای سیاسی، نظامی و رسانهایاش هنوز بر سواحل منطقه فروننشسته است، در این میان، یک پرسش پرتکرار از اتاقهای فکر گرفته تا گفتوگوهای مردم کوچه و بازار، سایه انداخته بر تحلیلها: اگر صهیونیستها با پشتیبانی کامل آمریکا و برخی دولتهای اروپایی پا به میدان جنگ گذاشتند، پس شرکای راهبردی ایران بهویژه روسیه کجا بودند؟
روسها در دفاع از حق غنیسازی ایران مواضع قابل قبولی داشتهاند
مهدی سیف تبریزی، کارشناس مسائل روسیه در گفتوگو با خبرنگار ایمنا اظهار کرد: روسها از همان روزهای ابتدایی جنگ تحمیلی تا به الان بر اساس مفاد قراردادهایی که با ایران بسته بودند و تعهداتی که ذیل سازمانهای بینالمللی عضو همانند شانگهای و بریکس داشتند در حوزههای سیاسی و اطلاعاتی سعی کردند مواضع محکم و قابل قبولی را اتخاذ کنند، هرچند در برخی مواقع میتوان توقع داشت که موضعگیریهای بهتری داشته باشند، اما ما شاهد هستیم که نمایندگان روسیه در شورای امنیت سازمان ملل، شورای حکام انرژی اتمی، بریکس و سازمان شانگهای و حتی مقامات بالاتر همچون پوتین و لاوروف موضعگیری و یا بیانیههای قابل قبولی داشتهاند. نکتهای که در روزهای اخیر بسیار برجسته شده موضع محکمتر روسها درباره حق مشروع غنیسازی ایران و حقوق پایمال شده ایران در برجام بوده است.
وی افزود: روسها همچون سایر کشورهای عضو، ظرفیتها و محدودیتهایی دارند، اما نکتهای که مهم است و باید به آن توجه کرد سیاستهای ملی و دکترینهای سیاستخارجی کشورهای مختلف در قبال مسائل و چالشهای منطقهای و بینالمللی است. روسها و حتی چینیها همانطور که در طول جنگ شاهد بودیم قطعنامهای را برعلیه رژیم صهیونیستی به شورای امنیت ارجاع دادند که براساس ساختار این شورا رأی نیاورد، اما توانست موضعگیری کشورهای مختلف را در قبال این تجاوز مشخص کند، بنابراین میتوان از ظرفیت روسها در رد قطعنامههای ظالمانه در قبال ایران استفاده کرد، اما در محکومیت بینالمللی رژیم سفاک صهیونیستی نه روسیه و نه چین قابلیت این کار را ندارند. این موضوع در دیگر سازمانهای بینالمللی که کشورهای غربی در آن عضویت دارند نیز صادق است، پس باید انتظاراتمان از کشورها را بر اساس واقعیتهای میدانی و حقایق موجود تنظیم کنیم.
میتوان روی کمکهای دفاعی و اطلاعاتی روسها در موضوعات و چالشهای پیشرو حساب کرد
کارشناس مسائل روسیه تصریح کرد: به نظر نمیرسد اتفاق خاصی در روابط بین دو کشور بیفتد، شاید بتوان با یک دیپلماسی فعالتر و تبیین نقش مخرب رژیم در تهدید منافع روسیه در برخی مناطق همچون قفقاز جنوبی شاهد همکاریهای عمیقتر سیاسی و امنیتی باشیم که این مورد بهطور شدید به یک دیپلماسی دقیق و فعال احتیاج دارد، از سوی دیگر همچنان میتوان روی کمکهای دفاعی و اطلاعاتی روسها در موضوعات و چالشهای پیشرو حساب کرد، اما باید این موضوع را در نظر داشت که نه طرف ایرانی و نه طرف روس بههیچعنوان خواهان رسانهای شدن این مدل از روابط نیستند و نخواهند بود. پس اینکه رسانهها طوری رفتار کنند که افکار عمومی جامعه تشنه شنیدن و دیدن این سبک از مبادلات باشند به نظر کاری منطقی نخواهد بود و تنها فشار را روی نهادهای مسئول اضافه خواهد کرد.
تبریزی با بیان اینکه میتوان هر سه مورد را در پیش گرفت، ادامه داد: همکاری با روسها به هیچ عنوان نافی همکاری با دیگر قدرتهای منطقهای و بینالمللی نیست، ما از دوران جنگ سرد گذر کردیم و رابطه با روسیه نافی رابطه با چین یا پاکستان نیست و دستگاه دیپلماسی و دیگر دستگاهها به فراخور موضوع میتوانند منافع کشور را پیگیری کنند. نباید با مسائلی همچون روابط راهبردی با کشورهایی همچون چین و روسیه احساسی برخورد کرد و پس از گذراندن یک دوران پرفشار به دنبال تجدیدنظر در روابطمان باشیم، بلکه اصلاح روابط براساس واقعیتهای موجود منطقیترین رفتار است که میتواند در آینده راهگشا باشد.
وی عنوان کرد: روسیه براساس دکترین روابط خارجی خود بهویژه در منطقه خاورمیانه کنش نشان داد، این کشور قائل به حفظ وضع موجود خاورمیانه و با دولتهای فعلی است و بههیچعنوان خواهان تغییر و ایجاد چالش در این منطقه نیست، مورد دوم که باید به آن توجه کرد اینست که این کشور بر اساس بند نخست خواهان برتری گرفتن یک قدرت خاورمیانهای نسبت به دیگر دولتهای منطقه نیست و همیشه سعی کرده روابط خود را براساس بالانس و تعادل بخشی این قدرتها بنا کند.
روسیه خواستار حفظ نظام جمهوری اسلامی و کلیت ایران به شکل موجود است
کارشناس مسائل قفقاز و روسیه گفت: نگاه روسیه به ایران بهعنوان یکی از شرکای این کشور بهخصوص پس از شروع جنگ اوکراین قائل بر این موضوع است که باید موجودیت نظام جمهوری اسلامی و کلیت ایران به شکل و وضع موجود حفظ شود. در جریان جنگ تحمیلی گذشته دستگاههای اطلاعاتی روسیه به این نتیجه رسیدند که این جنگ نهتنها ایران و نظام مستقر را تضعیف نکرد، بلکه این کشور توان دفاع از خود و حفظ انسجام داخلی را در بالاترین شکل ممکن برخوردار است از همین روی و بر اساس دکترینی که خدمتتان عرض کردم سعی در تغییر موازنه و افزایش قدرت نظامی یک واحد سیاسی نسبت به واحد سیاسی دیگر نکرد و بر اساس پیمانهای موجود نقش فعالی در عرصه سیاسی را انجام داد.
۲ میلیون روس تبار در سرزمینهای اشغالی زندگی میکنند
تبریزی افزود: باید این نکته را هم مورد توجه قرار داد که نگاه روسیه به اسرائیل همانند نگاه ما به این رژیم نیست، بلکه روسها منافعی را برای خود در ارتباط با اسرائیل تعریف میکنند به هر حال روسها مراودات فعال فرهنگی با اسرائیل دارند و از جمعیت ۱۰ میلیونی ساکن در سرزمینهای اشغالی بهطور تقریبی دو میلیون روستبار در حال زندگی هستند.
وی گفت: اسرائیل در چند سال گذشته همیشه سوپاپ روابط مسکو واشنگتن بوده و بسیاری از مشکلات روسیه و آمریکا از طریق رایزنیهای تلآویو برطرف شده است. هرچند بعد از جنگ اوکراین روسیه رژیم را جز کشورهای غیردوست و در حوزه غرب جمعی دستهبندی کرده است، اما همچنان به این روابط احتیاج دارد. از همین روی نمیتوان انتظار داشت روسها در قبال جنگ ایران و اسرائیل همچون آمریکا، فرانسه، آلمان و انگلستان وارد معرکه شوند، زیرا اسرائیل از آمریکا جدا نیست و میتوان این کشور را یکی از ایالتهای آمریکا دانست از همین روی مدل کنش روسیه نسبت به جنگ ایران و اسرائیل متفاوت است.
کارشناس مسائل روسیه تصریح کرد: اگر مدل جنگ به سمتی میرفت که ایران در نقطه ضعف قرار میگرفت و یا موجودیت کشور دچار مخاطره میشود ما میتوانستیم شاهد دو کنش متفاوت از روسها باشیم؛ اول اینکه روسها در صورت درخواست ایران اقدام به انتقال تجهیزات نظامی مورد نیاز به ایران میکردند و مدل دیگر که از کمترین احتمال برخوردار است، انتقال نیروهای نخبه و کمکهای اطلاعاتی و راداری به ایران را هم میتوانیم متصور باشیم.
همپیمانی زیر سایه تدبیر
به گزارش ایمنا، در روزهای پس از پایان جنگ ۱۲ روزه میان ایران و رژیم صهیونیستی، بار دیگر نگاهها به سوی بازیگران کلیدی در مناسبات منطقهای و جهانی دوخته شد؛ بهویژه روسیه، کشوری که طی دو دهه اخیر بهعنوان شریکی مؤثر، پایدار و استراتژیک در بسیاری از عرصههای سیاسی، امنیتی و اقتصادی در کنار ایران ایستاده است. هرچند برخی تحلیلها تلاش دارند با برداشتهای شتابزده از مواضع اخیر مسکو، نوعی تردید نسبت به عمق روابط تهران-مسکو ایجاد کنند، اما بررسی واقعبینانه تحولات اخیر نشان میدهد که سیاست روسیه در قبال ایران نه بر پایه بیتفاوتی، بلکه متکی بر عقلانیتی پیچیده و سنجیده در چهارچوب نظم چندقطبی در حال شکلگیری است.
نظر شما