به گزارش سرویس ترجمه خبرگزاری ایمنا، آمستردام، پایتخت هلند، یکی از برجستهترین نمونههای طراحی شهری در جهان است که به واسطه شبکه پیچیده و منحصربهفرد کانالهایش شناخته میشود. این شهر که در قرن هفدهم میلادی در دوره طلایی هلند شکل گرفت، بهدلیل شرایط طبیعی خاص و مهندسیهای پیشرفته، به شکلی متفاوت و نوآورانه ساخته شده است.
آمستردام شهری با تاریخچهای غنی و پر فراز و نشیب است که از یک دهکده کوچک ماهیگیری در قرن دوازدهم میلادی آغاز و به مرور زمان به یکی از مهمترین مراکز تجاری و فرهنگی اروپا تبدیل شد. این شهر که نام خود را از ترکیب واژه سد و نام رودخانه آمستل گرفته است، در قرن هفدهم میلادی و در دوران طلایی هلند به اوج شکوفایی اقتصادی و فرهنگی رسید. در این دوره، آمستردام بهعنوان یکی از بزرگترین قدرتهای اقتصادی جهان مطرح شد و شبکهای گسترده از تجارت جهانی را پایهگذاری کرد که کشتیهای آن به نقاط مختلفی از جمله دریای بالتیک، آمریکای شمالی، آفریقا و آسیا سفر میکردند.
با وجود دورانهای سخت همچون اشغال نازیها در جنگ جهانی دوم که تأثیر عمیقی بر فرهنگ و هویت شهر گذاشت، آمستردام همچنان بهعنوان یک شهر پویا، چندفرهنگی و مرکز هنر، فرهنگ و تجارت شناخته میشود. این شهر با حفظ میراث تاریخی خود، از جمله معماری منحصربهفرد و خانههای کانالی قرن هفدهم، توانسته است به یکی از مقاصد گردشگری برجسته جهان تبدیل شود.
طراحی شهری و کانالها
آمستردام روی زمینهای باتلاقی و نرم در کنار رودخانه آمستل بنا شده بود که برای کشاورزی یا ساختوساز مناسب نبود. مهندسان قرن سیزدهم برای مقابله با خطر سیلابها، با ساخت سد و خاکریزهای متعدد، زمین را خشک کردند و رودخانه آمستل را به یک کانال بزرگ تبدیل کردند که نام شهر نیز از آن گرفته شده است. به دنبال گسترش سریع شهر، شبکهای از کانالهای کمکی بهصورت حلقهای و شعاعی حفر شد که علاوهبر کنترل آب، جزایری برای ساخت محلههای جدید ایجاد کرد. این ساختار شبیه به ونیز است اما با ویژگیهای منحصربهفرد خود که شامل هزاران تیر چوبی فرو رفته در بستر آب برای استحکام بناها میشود.
این کانالها نه برای زیبایی، بلکه بهعنوان راهکاری حیاتی برای بقای شهر ساخته شدند. آمستردام که روی زمینهای باتلاقی و مستعد سیلاب بنا شده بود، بدون این شبکه پیچیده و هوشمندانه از کانالها، بهسرعت زیر آب میرفت. طراحی این کانالها و خیابانها بهگونهای انجام شده که نهتنها آبهای اضافی را بهطور مؤثر مدیریت میکنند، بلکه محلات مختلف شهر را به شکلی منظم و هماهنگ به یکدیگر متصل میسازند. ساختار کلی شهر شبیه به یک بادبزن باز شده است که کانالها بهصورت حلقههای متحدالمرکز از مرکز شهر منشعب میشوند و این مرکز را بهعنوان قلب تپنده و کانون اصلی زندگی شهری حفظ میکنند. این طراحی هوشمندانه، ترکیبی از عملکرد فنی و زیباییشناسی است که آمستردام را به نمونهای بینظیر در مهندسی شهری تبدیل کرده است.
خانههای باریک و کج
یکی از ویژگیهای برجسته و متمایز معماری آمستردام، خانههای بلند، باریک و با نماهای کج و شیبدار است که بهنوعی نمادی از هویت این شهر بهشمار میآیند. این خانهها بهدلیل محدودیت فضای شهری و شرایط خاص زمین باتلاقی شهر، روی صدها هزار تیر چوبی فرو رفته در بستر خاک قرار دارند تا استحکام لازم را داشته باشند. شیبهای متفاوت و کجی نماهای این خانهها ناشی از عوامل فنی همچون نشست تدریجی زمین نرم و تغییرات در ساختارهای مجاور است که به مرور زمان موجب ایجاد این حالت شدهاند.
علاوهبر این، در قرون وسطی، طراحی نماها با شیب رو به جلو بهصورت عمدی انجام میشد تا از طبقات پایین در برابر باران محافظت کند، همچنین به تسهیل فرایند بالا بردن و جابهجایی کالاها با استفاده از قرقرهها و قلابهای نصب شده در بالای نما کمک کند. این ویژگی تا اوایل قرن نوزدهم در قوانین ساختوساز شهر بهعنوان یک الزام مطرح بود و به حفظ این سبک خاص معماری کمک کرد.
حفظ بافت تاریخی و توسعه پایدار
آمستردام، شهری با جمعیتی بیش از یک میلیون نفر، همواره کوشیده است تا تعادلی هوشمندانه میان توسعه مدرن و حفظ میراث تاریخی خود برقرار کند. این شهر با داشتن بافت تاریخی غنی و معماری منحصربهفردی که از قرون هفدهم تا نوزدهم به یادگار مانده است، اهمیت ویژهای به حفاظت از این ارزشهای فرهنگی میدهد و همزمان پاسخگویی به نیازهای روزمره و رشد جمعیت را در اولویت قرار میدهد.
بهمنظور رسیدن به این هدف، برنامههای شهری نوینی طراحی شدهاند که چشمانداز ساختاری آمستردام ۲۰۴۰ یکی از مهمترین آنهاست. این برنامه بر افزایش تراکم شهری تمرکز دارد تا از گسترش بیرویه شهر جلوگیری و فضای بیشتری برای زندگی و فعالیتهای اقتصادی فراهم شود، همچنین به بهبود سیستم حملونقل عمومی و دوچرخهسواری توجه ویژهای شده است تا ترافیک کاهش پیدا کند و آلودگی هوا به حداقل برسد. توسعه فضاهای سبز و پارکها نیز در این برنامه جایگاه مهمی دارد تا کیفیت زندگی شهروندان افزایش پیدا کند و محیطی سالمتر ایجاد شود. استفاده هوشمندانه از فناوریهای نوین در مدیریت منابع، انرژی و زیرساختها بهمنظور ساخت شهری پایدار و مقاوم در برابر تغییرات اقلیمی، بخش دیگری از این چشمانداز است.
آمستردام علاوهبر کانالها و معماری تاریخی، در حوزه نوآوریهای شهری نیز پیشرو است. پروژههایی همچون توسعه منطقه زویداس بهعنوان یک مرکز کسبوکار با استانداردهای بالای پایداری، ایجاد محلههای مقاوم در برابر تغییرات اقلیمی و تشویق به استفاده از بامهای سبز برای کاهش اثرات جزیره گرمای شهری از جمله اقدامات مهم این شهر در قرن بیستویکم است.
توسعه منطقه زویداس با مساحتی حدود ۷۵ هزار متر مربع، یکی از بزرگترین و پیشرفتهترین طرحهای شهری آمستردام بهشمار میرود. این پروژه چندمنظوره شامل سه برج پلکانی با ارتفاعهای متفاوت است که بلندترین آنها به ۱۰۰ متر میرسد و در بالاترین طبقات، چشماندازهای پانورامایی از شهر را به ساکنان ارائه میدهد. این پروژه با هدف تبدیل منطقه زویداس از یک مرکز تجاری به یک محله شهری کامل و قابل سکونت طراحی شده است و نشاندهنده رویکرد نوآورانه آمستردام در توسعه پایدار و زندگی شهری مدرن است.
نظر شما